Св.Георгиј Победоносец живеел и пострадал за време на безбожниот римски цар и идолопоклоник Диоклецијан (284 - 305 година). Неговите родители биле богати, доброчесни и побожни. Неговиот татко маченички пострадал за верата што и придонело малиот Георгиј така силно да го засака Христа и сецело да Му се предаде, да Му служи и со својот живот маченички да ја потврдии исповеди својата вера и љубов кон Христа Господа. Неговата мајка била родена во Палестина која, исто така, уште од неговото детство успеала да го воспита и насочи својот син во вистинската вера и наука. Свети Георгиј се смета за покровител на Москва, Грузија, Англија, а исто така е доста почитуван во Палестина и на Балканот. Манастирот „Свети Георгиj Победоносец", е женски манастир, се наоѓа на два километри од Дебар и е метох на Бигорскиот манастир „Свети Јован Крстител". Манастирот датира од XVIII век. Централниот манастирски храм, кој е посветен на свети Георгиj, е изградена во 1835 година, а денес во него се чува честица од Крстот на кој бил распнат Спасителот, Господ Исус Христос, и дел од раката на свети Георгиj, кој пристигнува во манастирот во ноември 2003 година од Света Гора. Храмот е изграден во вид на еднокорабна црква, зацврстена со пилистари во централниот дел, од каде се издигнува кубе со осмострана купола. На западниот дел има травеј со слепа кaлота на средината и полусводови од страните. Во храмот има резбан иконостас, кој е изработен во 1835 година, царски двери од XIX век, а на иконостасот се наоѓа крст со Распетието Христово во резба, кој потекнува од XVI век. Фрескоживописот во црквата е почнат во 1835 година од Михаил и монах Даниил (син на Михаил, чие световно име било Димитар), а е досликан во периодот од 1840 до 1852 година од Дичо Зограф. Во текот на XX век, животот во манастирот замира, а од манастирските градби единствено црквата е сочувана во добра состојба, додека конаците пропаѓаат. Но со иницијатива на архимандритот Партениј, под чие духовно раководство се наоѓа денес манастирот и благослов на надлежниот архиереј, митрополит Тимотеј, братството на Бигорскиот манастир, преку срдечната помош на многу добронамерници, почнува да ги обновува конаците. Така, по срдечните молитвени прозби упатени кон свети Георгиj, на 27 септември 1999 година, на празникот Крстовден, е поставен камен темелник за изградба на нови конаци. Со осветувањето на конаците на 4 јуни 2001 година, од страна на архиепископот Охридски и македонски Стефан и митрополитите, дебарско-кичевски Тимотеј и струмички Наум, се создаваат услови за обнова на женското монаштво во овој манастир (денес во манастирот живеат десетина монахињи). Истата година е поставен и централниот полиелеј во манастирскиот соборен храм, а наредната година е реставриран и е освежена златната боја на иконостасот. Во состав на манастирскиот конак се наоѓа и параклис посветен на свети Григориј Палама, свети Јован Кукузел и свети Нектариј Битолски, кој е целосно фрескописан (сликањето на фреските почнува летото 2003 година, а е дело на Антонио и Васе Ќуркоски) и осветен на 27 февруари 2005 година. Параклисот има резбан иконостас од дрво, кој е поставен во 2004 година. Иконите на овој иконостас се дело на сестрите од манастирот „Свети Стефан" – Жабско. Една од главните дејности на сестрите од Рајчица, покрај држењето на секојдневното послушание, е и изработката на митри, кои во Македонија се изработуваат единствено на ова место, потоа грижата за просветно мисионерската дејност на двата манастира, изразена преку превод и издавање на книги и текстови со теолошка тематика. Исто така, во рамките на манастирот постои и зографска работилница, каде се сликаат свети икони, а сестрите се занимаваат и со шиење на мантии и други делови од монашката и свештеничката облека. Како и Бигорскиот манастир, така и Рајчица е вистинско духовно светило, не само во Дебарско-кичевската епархија, туку и во целата Македонска православна црква. Молитвите на сестринството и нивната гостопримливост се вистински духовен дар за православниот народ и за сите поклоници.
Житие на Свети Георгиј По смртта на својот сопруг, таа се вратила во своето родно место во Палестина, каде поседувала огромен имот. Таму малиот Георгиј ги посетувал светите места кај што се движел и поучувал Господ Исус Христос. Со прекрасен став и убавина, висок и храбар, младиот Георгиј бил регрутиран во елитната војска на царот. И уште на неговата 20 годишна возраст, тој постанува трибун во војската, чин кој соодвествува на денешен полковник,(машала) а тоа било високо место за неговата возраст. Набргу потоа, тој успеал да ги освои симпатиите кај царот кој го поставил на уште повисоко место, член во Советот на државата. Тоа било така се додека царот имал толерантен однос кон христијаните, но кога побарал од војската секој да принесе жртва пред мртвите идоли и кога сурово отпочнало прогонувањето на невините христијани од незнабошците, Георгиј прв се спротивставил на таквата наредба. Кога царот Диоклецијан издал наредби за прогонување на христијаните, ги повикал управниците на источните провинции во империјата и им дал посебни упатства како да постапуваат со христијаните. Откако го презрел човечкиот страв, храбриот воин Георгиј смело изјавил пред Советот: - До кога ти, цару, и вие кнезови и советници, ќе го распалувате својот гнев против христијаните? До кога ќе ги прогонувате и измачувате невините и добродетелни луѓе, кои никого и со ништо не повредиле, а за сите служат како пример на благочестив живот? Вие сте, господа, во заблуда, зашто вашите идоли не се богови. Исус Христос е вистинскиот Бог. Или познајте ја Вистината и научете се на благочестие, или пак престанете со своите прогони и безумие кон тие што ја познале Вистината. Сите членови на Советот биле вчудовидени од настапот на Георгиј. Меѓутоа, и самиот Диоклецијан вџашен од тоа што го слушнал од својот миленик, долго молчел. Најпосле му дал знак на проконсулот Магнециј да одговори на Георгиј. Магненциј го запрашал младиот воин: „Кој те поучи така дрско, смело и противзаконо да одговориш?“ - Вистината - одговорил Георгиј. - Која е таа вистина? - Вистината е самиот Христос, прогонуван од вас. - Значи и ти си христијанин? - прашал Магненциј. - Јас сум слуга на Христа, мојот Бог; со надеж во Него јас дојдов доброволно тука пред вас, за да посведочам за Вистината. Се создал невообичаен шум. Настанале расправии и караници и никој ништо не можел да разбере. Најпосле самиот император заповедал на сите да замолчат, се обрнал кон Георгиј и рекол: - Те познавам одамна, Георгиј, и секогаш сум се восхитувал на твојата храброст и мажественост. Те удостоив со висок чин. И сега сум спремен да ти ги простам твоите испади заради поранешните заслуги. Како татко те советувам: не губи ја својата младост, не лушувај се од воената слава и од честа на чинот. Принеси жртва на идолите и ќе бидеш удостоен со уште поголема чест. - Подобро ти , царе, познај го вистинскиот Бог, одговорил храбриот Георгиј, поверувај во Него и принеси Му благодарствена жртва, и Он ќе те удостои со Царството небесно. Земното царство е времено, а богатството трулежно. А мене никакви земни богатства нема да ме разделат од мојот Бог, никакви маки не ќе ме уплашат и нема да ја поколебаат мојата вера! Разбеснетиот Диоклецијан не го оставил да се доискаже туку, веднаш наредил да го затворат во темница со што започнуваат маките на Георгиј. Георгиј го положиле со грб на под, нозете му ги ставиле на клади, а на градите му положиле огромен камен. Во таква положба Георгиј поминал цела ноќ, мажествено поднесувајќи ги страданијата и фалејќи Го Бога. Наредниот ден, Диоклецијан го повикал кај себе и го запрашал: - Дали се покаја, Георгиј? Маченикот едвај можел да говори, но смирено и достоинствено одговорил: - Царе, зар мислиш дека сум паднат во немоќ од твоите измачувања и не ќе можам да ти одговорам и ќе се откажам од својата вера? Побргу ти ќе се измориш измачуваќи ме, отколку јас, кој ги трпам страданијата! Потоа царот наредил да се постави тркало на кое бил врзан Георгиј, а под тркалото поставиле штици на ки биле заковани шајки и други железни предмети. И како што се вртело тркалото, така се корнеле парчиња од живото тело на малдиот маченик. За целото време маченикот нипто не изустил. Во почетокот Го славел Бога, потоа се молел, и на крај замолчил, како да заспал. Царот помислил дека Георгиј е мртов и за да го исмее и омаловажи христијанскиот Бог, извикал: - Каде е живиот Бог, Георгиј? Зошто не те избави од маките? Потоа заповедал да го симнат искрвавеното тело од тркалото, а самиот пошол во храмот на Аполон да принесе жртва и да му благодари. Наеднаш небото се затворило, се појавиле молскавици и силен грмеж и многумина слушнале глас од небото: - Не бој се Георгиј. Јас сум со тебе! По малку блеснала необична светлина, ангел Божји во вид на младо момче се јавил, застанал до тркалото, ја положил својата рака на телото од маченикот и му ги излекувал раните. Георгиј самиот слегнал од тркалото, застанал на нозе и Му благодарил на Бога. Избезумените војници кога го виделе ова побрзале во идолскиот храм за да му јават на царот за се што станало. По нив и самиот Георгиј отишол во истиот храм и застанал пред императорот. Настанал молк и вчудовиденост. Диоклецијан не верувал на сопствените очи, но самиот Георгиј проговорил: - Јас сум Георгиј! Таму имало и двајца виши службеници, Анатолиј и Протолеон, кои тајно биле поучени во христијанската наука. Кога го виделе ова чудо, како маченикот е, жив и здрав и убедени во силата Божја извикале: - Има само еден вистински Бог. Тој е Бог на христијаните! Царот наредил веднаш да ги казнат со смрт. И многумина други поверувале, но не смееле јавно да ја исповедаат верата. Во тоа време и сопругата на царот, Александра, се наоѓала во храмот. Кога го видела маченикот исцелен и кога слушнала за јавувањата на ангелот таа ја познавала Вистината и сакала, пред сите, јавно да ја исповеди верата во Христа. Дворјаните, пак, кои ја опкружувале, не и дозволиле, туку пред да дознае царот ја отпратиле до нијзиниот дом. И овој пат, тиранинот, Диоклецијан не се вразумил од пројавите на Божјата сила, туку заповедал нови мачења. Кипарска икона на св. ГеоргијОна што најмногу го измачувало самиот цар, била блажената и светла состојба на Геогиевото лице, секогаш спокојно и весело. Вџашен од таквата состојба царот го запрашал: - Кажи ни, до кога ке нѐ збунуваш со твоите дела и кое е учењето на твојот Христос, а ние спокојно ке те ислушаме. - Христос, одговорил маченикот, предвидувајќи ја вашата злоба, нѐ научи да не се боиме од оние кои го убиваат телото, но неможат да ја погубат душата. На оние, кои ги исполнуваат Неговите заповеди, им дава голема благодат и им вети да има даде сила да вршат дела, како што Тој самиот прави. - Какви се тие дела? - прашал императорот. - Христос лечел болни, воскреснувал мртовци, на слепите им давал вид, на глувите слух... Во непосредна близина имало пресен гроб во кој бил погребан човек, кој починал пред неколку дена. Присутните многубожечки жреци со цел да го посрамат маченикот побарале од него да го оживи умрениот. По молитвите на светителот, Господ го воскреснал умрениот. Продолжува----->>>>>
Пред насобраниот народ, кои биле очевидци на се што се случувало, излегол самиот жрец Атанасиј, паднал пред вистински и семоќен Бог и го молел маченикот да му ги прости направените гревови од незнаење. Разбеснетиот цар исполнет со сатанска злоба, заповедал на војниците веднаш да им ги отсечат главите на Атанасиј и на воскреснатиот. Потоа заповедал да го однесат маченикот во затвор и да го чуваат таму додека не се одлучи што ке се прави со него. Светиот маченик и во затворот ги поучувал верните кои пристапувале и го исповедувале вистинсиот Бог. Многумина ја подмитувале стражата за да им дозволи да ги слушнат поуките и упатствата на светителот кои ги поучувал во законот Господов. Доаѓале и многубошци кои тој ги советувал да се откажат од идолопоклонство и да поверуваат во Христа. Доаѓале и болни кои ги лекувал со молитва. Во предвечерието на маченичката смрт, самиот Спасител му се јавил на свети Георгиј и го утешил, ветувајќи му небесна радост. Утредента царот седнал на судскиот стол и пред него го извеле светиот маченик. Сокривајќи го својот гнев кон него бидејќи многу го сакал, почнал да му говори: "Не гледаш ли Георгиј дека многу те сакам, повеќе од свое родено чедо. Јас сакам заедно со мене да царуваш и да бидеш втор човек во моето царство. Ја почитувам твојата храброст, надворешната убавина и внатрешната големина. Откажи се од својот Бог и принеси жртва на моите богови". Наместо одговор, маченикот му предложил на царот да појдат до храмот на Аполон за да ги видат боговите на кои царот им служел и почитувал. Императорот помислил дека Георгиј го послушал неговиот совет и затоа бара да појдат во незнабожечкиот храм. Но кога пристигнале во храмот, пред многубројните присутни, светителот наместо да ја принесе приготвената жртва, тој пристапил кон Аполоновиот кип пружил рака кон него и го запрашал како живо суштество: - „Ти ли сакаш да ти принесам жртва како на Бог?“ Говорејќи го тоа, светителот го осенил идолот со крсен знак. Демонот што живеел во кипот испуштил силен глас: - Не, јас не сум Бог! Ниту еден од сличните на мене не е Бог. Само еден е Бог, и тоа оној кој ти го проповедаш. Ние пак, кои отпаднавме од ангелите, кои некогаш му служевме на вистинскиот Бог, исполнети со завист ги лажеме луѓето. Светителот на тоа му рекол: - Како тогаш се осмелувате да останете овде кога овде сум дошол јас, служителот на вистинсиот Бог? - По овие светителски зборови сите идоли паднале на земјата и се искршиле. Тогаш сите жреци и многубројниот многубожечки народ исполнети со гнев го удриле и го врзале светителот, а на царот му довикувале: "Погуби го овој магионичар, царе, погуби го додека тој нас не не погуби!" Кога го слушнала тоа царицата Александра, не можела повеќе да го крие своето христијанско убедување и во храмот гласно изјавила: " Боже на Георгиј, помогни ми, зашто Ти единствен си семоќен." Тогаш царот им изрекол и на двајцата пресуда: - Наредувам, главата на врзаниот Георгиј, со меч да се пресече, кој изјави дека е Галилеец и кој многу хулеше на боговите и на мене. Заедно со Георгиј со иста пресуда ја казнувам и царицата Александра, која ја упропасти и заведе со маѓии Георгиј, зашто и таа како и тој безумно ги навредуваше моите богови. Веднаш по пресудата, војниците, врзаниот Георгиј заедно со царицата ги повеле кон нивната голгота. Напорниот и тежок пат многу ја изморил нежната царица, која побарала малку да се поодмори. Наслонувајќи ја својата глава на еден ѕид, смирената царица топло се помолила и пред да ја извршат смртната казна и пред мечот да и ја пресече главата, таа ја предала својата душа на христијанскиот Бог, со благодарствена молитва кон Бога што ја удостоил со маченичка смрт. Светиот маченик кога ја видел блажената смрт на благородната царица, Му благодарел на Господа и побарал и неговиот крај да биде сличен. Кога стигнале на местото одредено за смртната пресуда тој вака се помолил: - Благословен си Господи Боже мој, Кој не дозволи со заби да ме растргнат оние кои ја бараа мојата душа. Услиши ме и сега Господи и биди покрај мене, твојот слуга во овој последен час, и избавија мојата душа од лукавството на воздушниот кнез и од неговите нечисти духови. На оние пак кои во незнаење се огрешија кон мене не пишувај им за грев, туку подари им прошка и љубов како би можеле и тие да добиат дел во небесното царство со Твоите избраници. Прими ја мојата душа со оние кои ти угодиле од памтивек неземајќи ми го за грев она што погрешив свесно или несвесно. Спомни си Господи и за оние кои го повикуваат Твоето величествено име зашто си благословен и препрославуван сега и во вечни векови. Амин. Својата глава ја преклонил под мечот и бил посечен на 23 април 303 година. Верниот слуга на Св. Георгиј ја извршил неговата последна желба. За време на цар Константин Велики светите и чудотворни мошти на Св. Георгиј биле пренесени во Лида и погребани во храмот посветен на неговото име, кој го изградиле побожните христијани. Чесните мошти ги пренеле на денот на осветувањето на храмот. Значи, на трети ноември, или на 16 ноември - по нов календар, се прославува пренесувањето на моштите на славниот Свети Великомаченик Георгиј Победоносец од Никомидија (Мала Азија), во градот Лида во Палестина. Светите мошти и денес таму почиваат. Свети Георгиј и ламјата Свети Георгиј и ДимитријСвети Георгиј многу често во црковната иконографија се слика како победува или убива змеј, или некое друго змијолико суштество. Зависно, од локалното предание, деталите на оваа легенда се менуваат. Најчесто се работи за змеј кој го заробува локалниот извор на вода, и бара да му се принесува човечка жртва доколку луѓето сакаат да добијат вода; кулминацијата на ова робување на змејот се доживува кога преку жреб за жртва е избрана локалната принцеза, која е спасена во краен момент од самиот свети Георгиј, кој повикувајќи Го името на Света Троица го поразува змејот. Локалното население тогаш се откажува од паганизмот, и го прифаќа Христијанството. Оваа приказна може, но не треба да биде сфатена буквално. Најчесто, борбата е прикажана во светлото на борбата меѓу Христијанството и Сатаната, односно борбата меѓу св. Архангел Михаил и Луцифер. Сепак, треба да се нагласи пред сѐ охристовениот карактер на фолклорот на индо-европските божества и верувања во овој мотив. Ѓурѓовден Во Македонија, празникот на Св. Георгиј се смета и за празник на Ромите. Тие го нарекуваат Ерделез и го слават четири дена. За време на овие четири дена се оди на гости и во весела атмосфера се слави празникот. Главната прослава е в четврток кога сите Роми со музика и песна го означуваат крајот на Ѓурѓовден. Потеклото на ова празнување е дискутабилно; самото празнување изобилува со пагански елементи како кај Ромите кои традиционално се муслимани, така и кај православниот народ. Иконографија Во раните икони, мозаици и фрески свети Георгиј е претставен како носи штит на римски војник. По падот на Византија и неговото поврзување со крстоносците, најчесто се претставува како коњаник на бел коњ. Истовремено, св. Георгиј е поврзан со Свети великомаченик Димитриј, уште еден маченик кој бил римски војник. И двата светители често се претставени како јаваат на коњи, на тој начин асоцирајќи ги со светите архангели Михаил и Гавриил (изедначувањето на Георгиј со Михаил е разбирливо, имајќи ги в предвид иконите каде тој ја бопедува лајмата). При овој начин на претставување, св. Георгиј секогаш јава на бел, а св. Димитриј на црвен коњ. Химнографија Тропар глас четврти Како ослободител на плениците, и заштитник на сиромашните, лекар на немоќните, помошник на владетелите, победоносецу, великомаченику Георгие, моли Го Христа Бога да ги спаси нашите души. Бигорски Манастир.
Моштите потекнуваат од крајот на 3 и почетокот на 4 век, кога се упокоил св. Георгиј. Се чувале на Света Гора од страна на неколку старци. Во едно време кај старците на гости дошол еден Ѓорѓи кој останал кај нив цела година. Бидејќи го носел името на Георгиј, старците решиле да му го подарат ова парче од моштите и тој долго го чувал. По извесно време тој Ѓорѓи се замонашува, го добива името Епифаниј и го праќаат во Атина да служи како архимандрит во црквата во која служел и отецот на манастирот во Рајчица, игумениј Партениј и го запознава. Кога при првата нивна средба било кажано дека во Рајчица ќе се гради метох на св. Георгиј, игуменот толку многу се изненадил и ги подарил моштите. Моштите, парче од дланката на св. Георгиј, се сместени во рака купена од специјализирана продавница во Солун. Раката е изработена од сребро и во еден дел е позлатена, а во предниот дел украсена со циркони и со рубини. Кутијата во која се чуваат е купена во Атина во 2001 година со прилози на верниците. "Кога Бог сака, прави чуда... така и доаѓањето на моштите на ,Св. Георгиј’ е чудо, бидејќи тоа е вистинско богатство за нашиот манастир“, вели сестра Анастазија. „Кога моштите во ноември 2003 година доаѓале од Атина, преку Солун и Битола, патувале во мало дрвено ковчеже. Во текот на патот моштите воопшто не мирисале и немало благоухана миризба, но само што излегле од Дебар и тргнале накај манастирот, во комбито се почувствувала благопријатна миризба. Сите што биле во комбито се изненадиле, а отец Партениј со солзи в очи и со голема радост извикал: ,Св. Георгиј си доаѓа дома’“. Инаку, во манастирот во селото Рајчица се чуваат и моштите на св. Јован Кукузел, кој потекнувал од дебарскиот крај. Но зошто толку малку знаеме за манастирот во Рајчица? Самото село некогаш било богато и полно. Денес има само три семејства кои сè уште живеат тука. Кога ќе застанете на скалите од манастирот, пред вас се расположува прекрасен видик на Дебарското Езеро. Но она по што и треба да се памети се вештите раце на деветте сестри (монахињи), чиј труд се огледа на главите на најпознатите светски владици. Овие сестри својата длабока понизност кон Бога ја чувствуваат како бескрајна љубов, а за себе скромно велат дека се само алатка преку која се исполнува Божјата промисла. Но едноставно не можете да останете рамнодушен пред достоинственоста, убавината, раскошот и отменоста на митрите, неизоставниот дел, врвниот елемент на архијерејската одежда, која се носи при најголемите богослужби. Во нивните раце, оживува убавината на круните на духовните отци – епископите, токму она по што овој манастир ќе стане бележит во православниот свет. За неполни десет години откако манастирот добил послушание и благослов за изработка на митрите, монахињите изработиле над 270 уникатни митри, не само за сите македонски владици и епископи туку доверба ќе добијат и од епископите од Балканот, Русија, Америка, од вселенскиот патријарх... Тајната е, велат, пренесена од митрополит Геласиј, преку игуменот архимандрит Партениј, кој уште како млад имал желба да ја научи вештината. Но вистината е дека овие, слободно може да се каже - уметнички дела, се издигаат далеку над занаетчиската вештина. Секој детаљ од митрата си означува нешто одредено - од страните стојат четирите евангелисти: Матеј, Јован, Лука и Марко. Тие се стандарден дел на секоја митра. Горе на врвот е крстот, а на челото има византиски двоглав орел, кој ја симболизира црковната и световната власт под една круна, зашто во тоа време државата била така организирана: патријархот и царот заеднички ја воделе државата. Така тој византиски симбол е пренесен на сите православни земји. Има и еден венец со дванаесет ушиња. Боите си имаат исто така свое значење. Обично на празник на маченик се носи црвена, на Св. Богородица сина, зелената е боја на Светиот дух, па се носи за Дуовден итн. Самата митра, пак, има облик на црква, а црквата, нели, нам ни е чуварка на догмите, па кога самиот епископ ја носи, тој ја изразува својата улога како заштитник на единствената православна Вистина предадена во догмите. Се везе со срма и со златни жици, а потоа се украсува со циркони, со кристали или со бисери. За инспирацијата, монахињите велат дека е тоа благодатта на Светиот дух - просветлението. Но секогаш се добредојдени како пример музејските експонати и начинот на кој тоа го правеле уште во стари времиња. - Главно ја запазуваме традицијата, иако има иновативни моменти и слобода во креирањето на мотивите - вели монахињата Анастасија. Тоа е уметност излезена од молитвите во нивните срца. Истражија Македонија.
