Вака гласи статусот на фејсбук на еден педијатар од Црна Гора кој често се среќавал со мали бебиња кои не поминале баш најдобро на одмор. Во спојлер ќе го ставам статусот, има навистина интересни факти и поткрепа за истите со неговото искуство. Знам дека кај нас секогаш се зборува колку е добро за бебињата да одат на море, па дури и мали, ништо нема да им биде, ама еве едно поинакво мислење од доктор. Спојлер S obzirom da se proteklih dana u ambulanti sve češće srećem s roditeljima koji se pitaju kako da svojoj bebi omoguće bezbjedan boravak na plaži, odlučio sam da napišem kratak tekst sa savjetima za mlade roditelje koji sa djetetom mlađim od godinu dana žele da idu na plažu. Dakle, idemo po tačkama: 1. MALE BEBE NEMAJU ŠTA DA TRAŽE NA PLAŽI! Ова му е првиот статус после кој има многу реакции, па се дообаснува во следниот. Pošto vidim da je kod nekih roditelja prethodni tekst uzburkao strasti, malo ću ga dopuniti i pružiti neka objašnjenja, ali i pored specijalnih slučajeva, koji postoje, hoću da naglasim da se i dalje apsolutno držim tačke 1. u prethodnom tekstu. To naravno, nije motivisano željom da se roditeljima beba i male djece dodatno ograniči sloboda, već naprotiv, da im se ukaže na realne rizike s kojim se suočavaju kad odu na ljetovanje s malom bebom. Kao pedijatar sa iskustvom i u ambulantnoj i u bolničkoj zdravstvenoj ustanovi u gradu koji je ljetnja turistička destinacija, ne mogu lako ni nabrojiti šta sam sve vidio u svojoj karijeri, od sunčanih opekotina, preko teških gastrointestinalnih infekcija pa do utopljenja. Ljetovanje se lako pretvori u noćnu moru. Da se to ne bi desilo i da bi boravak na moru bio prijatno iskustvo za cijelu porodicu, potrebno je pridržavati se određenih mjera opreza. Na početku ću naglasiti da sa novorođenčetom (beba u prvih mjesec dana života) apsolutno nigdje ne treba putovati. Novorođene bebe imaju nezreo imunski sistem i ne treba ih izlagati nepotrebnom riziku da usput pokupe neku infekciju koja im može ugroziti život. Novorođenče je toliko osjetljivo da je jedno od zlatnih pravila pedijatrije da se sve bebe koje u prvom mjesecu života dobiju povišenu temperaturu odmah tretiraju kao da imaju najtežu infekciju (sepsa, meningitis) što zahtijeva neodložnu hospitalizaciju, kompletnu dijagnostičku obradu i započinjanje intravenske antibiotske terapije. Dakle, u neonatologiji važe ista pravila kao u Teksasu, prvo pucaš pa onda postavljaš pitanja. Novorođenče treba da boravi kući, u bliskom kontaktu s roditeljima, može svakog dana u šetnju već od prvih dana, ali se moraju izbjegavati pretjerani socijalni kontakti da bi se rizik od infekcije smanjio. Što se starijih beba tiče, negdje poslije šest mjeseci, kad malo ojačaju fizički i imunitetski, moglo bi se putovati, ali način putovanja i destinaciju treba pažljivo birati. Putovanje autom je sa epidemiološke strane najbezbjednije, jer boravak na mjestima gdje ima mnogo ljudi (aerodrom, autobuska ili željeznička stanica), kao i putovanje tim sredstvima masovnog prevoza, nose sa sobom rizik od prenosa zarazne bolesti. Što se destinacije za odmor tiče, ko ima, najbolje je da ode kod babe i dede na selo ili na planinu. Ako se ipak odlučite za more, morate dobro isplanirati destinaciju, a i čeka vas ozbiljna logistička operacija. Idealno bi bilo, ako ste u mogućnosti, da izbjegavate destinacije masovnog turizma jer ćete tamo naići na pretrpane plaže i izložiti svoje dijete najvećem riziku na ljetovanju, a to je virusna gastrointestinalna infekcija, prije svega rotavirusna (ovome će biti posvećen poseban tekst). Mjesta koja su za malu djecu najpristupačnija i najprijatnija, kao što su pješčane plaže sa velikim plićakom, ujedno su i epidemiološki najrizičnija jer su obično prenatrpana kupačima. Ne zaboravite da svako ko uđe u plićak sa sebe spere sve svoje viruse i bakterije. Imunski sistem odraslog s time može da se nosi, ali imunitet djeteta ne, pogotovo što odrasli znaju da se ta voda ne smije gutati, ali male bebe i djeca to često čine namjerno jer im se sviđa ukus slane vode. Zato, ako možete, birajte destinacije na kojima nije gužva, ili makar tražite teže pristupačne plaže na kojima nećete zateći mnogo kupača. Ako nemate luksuz izbora i morate da idete na neku veliku javnu plažu, najbezbjednije vrijeme da se ode na plažu je rano ujutro. Preko noći se more iščisti i ako dođete dovoljno rano, oko 7 ujutro npr. vaše dijete ima na raspolaganju par sati bezbjednog kupanja prije nego što pristignu drugi kupači. Dakle, čarobna formula za bezbjedno kupanje u moru je, što manje ljudi u blizini, manji je rizik. Naravno, infekcija nije jedina opasnost koja vrijeba na plaži, snažno sunčevo zračenje je još jedna. Kad je UV indeks visok, naročito između 11 i 17 sati, nije preporučljivo ni da se odrasli izlažu suncu, a kamo li djeca. Ako idete na plažu s malom bebom, ona mora neprekidno biti u hladu i to idealno u hladovini drveća, dok je zaštita koju nudi suncobran neadekvatna. Zbog toga što i more i pijesak odlično odbijaju sunčevo zračenje, na plaži ima toliko reflektovanih sunčevih zraka da boravak ispod suncobrana ništa ne znači. Idealno je da se za bebu kupi mali UV šator radi adekvatne zaštite. Na plaži je vruće, jako vruće i zbog toga se znojenje povećava, a time raste i rizik od dehidracije. Bebe koje sisaju, treba češće da se doje, a bebama koje su na adaptiranoj mliječnoj formuli treba nuditi više vode. Međutim, kod malih beba je mehanizam znojenja i termoregulacije uopšte, nezreo i postoji stalni rizik od hipertermije, odnosno toplotnog udara. Međutim, postoji rizik i od hipotermije, naročito kod beba u prva tri mjeseca života, dok se jače ne razvije potkožno masno tkivo. Dovoljno je da se navuče oblak i dune malo jači vjetar i beba se može pretjerano rashladiti. Bebe vole vodu, to je činjenica, i treba im omogućiti da se brčkaju i uživaju, ali najbezbjednije je u bazenčiću na terasi. Jer, na kraju krajeva, šta beba ima od kupanja u moru? Zdravstvena korist od boravka na moru se prije svega svodi na povećanu produkciju vitamina D zbog dužeg izlaganja suncu, dok je, ako nemate neko kožno oboljenje kojem morska voda prija (psorijaza, ekcem) izlaganje morskoj vodi od minornog značaja. Bebe u prvoj godini života se svakako ne smiju izlagati jačem sunčevom zračenju (zato se i preporučuje da vitamin D piju cijele prve godine, nezavisno od godišnjeg doba) tako da ova korist za njih otpada, a izlažu se nepotrebnom riziku od infekcije, rashlađivanja, pregrijavanja, dehidracije i sunčanih opekotina. Što se njihovih motornih sposobnosti i sposobnosti poimanja svijeta tiče, za njih je more preveliko i plićak predubok, a bazenčić na terasi idealno dubok i idealno širok, pun bezbjedne tople vode s česme i njihovih omiljenih plutajućih igračaka. Pa šta više da tražiš od života sa 9 mjeseci? I zato, da sumiram, i dalje stojim pri tački 1. prethodnog teksta, a ko je spreman da se uhvati u koštac sa ozbiljnom logističkom operacijom zvanom „Beba na plaži“, nek izvoli. Mi pedijatri smo uvijek tu da pomognemo kad neki dio ove operacije krene u neplaniranom smjeru. Што мислите за ова?
Прва ќе продискутирам на темава. За синот бев многу млада и по секоја цена го носев на сите патувања. За викенд го возевме 700км за едно ноќевање и две капења во море. Често беше болен. Имам педијатар во пензија, жена на која многу и верувам која ми ги води двете деца. Од секогаш ми велеше за детето е доволно да седи на сонце, да поигра во песок и да брцне ножиња макар и во легенче во двор. Дете посебно мало од 2-6 месеци што разбира од Море, само ќе го разболите, полошо му правите. Клима во кола, повраќање по пат, промена на клима, разни вируси... Се тоа за ќеф на родителот. За над година дена дете друг разговор. Сега со ќерката ја разбирам во целост женава. Поминат час во најблискиот парк со ќерката многу повеќе ја исполнува и е посреќна од поминат викенд 500 км од дома. Брзо растат. Еве ја мојата веќе 3 ќе полни и веќе навикна на пативање и знам дека годинава може да поминеме одмор со неа. Онака понараат. Не очекувам да се сложите со мене, ова е мое мислење и од искуство во целост го подржувам др.
Бебиња сме носеле на одмор, биле поголеми од 5-6 месеци, и секогаш било со препорака од педијатар и дека ќе им годи морскиот воздух и јодот. Секако и педијатарот кој е цитиран е во право. Изгледа на некои родители треба посебно да им се објасни очигледни работи околу состојбата на новороденче и што се може да се прави, а што не со бебиња. Седење на плажа во 12-1 часот и мене не ми било пријатно а камоли на бебе кое природно има повисока телесна температура. За нив е најважно да се носат што порано на плажа, ако не е сонцето изгреано уште подобро, а најкасно до 9, 9.30 часот. И од приквечер после 18. Сметам дека при вакви жештини и излегување во 17 часот е штетно. Доколку родителите не се спремни за ваков одмор, подобро е дома да си седат отколку да држат бебе на плажа за време на најжешките периоди.
Во целост се согласувам. Еве мојов е 7м и не планирам на плажа да го носам, од причина што станува 7ч, и во 9ч има дремка. Кога ќе го брзам за на плажа, кога се ќе постасам. Плус од 11 до 17 да седам во смештај, подобро дома ќе си седиме. Ама затоа може ќе види планина оваа година, догодина море. Инаку не осудувам оној што има сила и живци за плажа со бебе алал да му е. Јас не би се малтретирала.
Не се согласувам дека не смеат никако да се носат на плажа, тоа секако е под услов да се запазат сите безбедносни мерки. Да не се капи во вода или ако е поголемо само стапалата, да седи под сенка заштитено од сонце, хидрирано цело време и чиста храна со измиени раце да се дава. Колку од нас миеме раце 30 секунди и со техника онаква каква што треба правилно? Јас досега ретко, ретко кој сум видела тоа да го прави правилно. Во поново време повеќе штета правиме со тоа екстремно пазење, па мајки трчаат со децата по лекари за *температура* од 37 со 1.
Мене ми беше интересно ова со чадорот, дека всушност се одбиваат зраците и џабе си под чадор. Ама, дека има родители што се по цел ден на плажа со бебе, има. Веќе кога се оди на одмор тешко дека ќе се оди на плажа само најрано, во седум на пример, и после дури од 6 вечерта малку... И брцаат мали бебиња во плиткото, ехеее и тоа како. Добар е текстов, нешто поразлично да се прочита.
Има вистина во текстот далеку од тоа дека нема, ама и дека воопшто не треба да се носи бебе на плажа не се согласувам. Може да се носи бебе на одмор ама тоа не е класичен одмор да се разбереме. Родителите се адаптираат спрема детето. Еве ние со мм прв пат синко го зедовме на море кога имаше 5 месеци. Заедно излегувавме на плажа рано сабајле до кај 10 потоа се враќавме во смештај и наизменично го чувавме. Ќе оди мм да се олади ќе се врати ќе одам јас. А после 17 одевме пак заедно тројцата. Синко само ноџињата му ги брцнавме а се капеше во базенче. Цицаше и имаше еден оброк се му носев од дома. Исто не мора да се трча по лежалки со бебе во гужва, олкави плажи се достапни да се седи настрана од гужва. Дополнително денес фала богу има милион помагала за на плажа безбедно да се седи од шаторчиња со заштита, до подлоги големи за на песок. Само треба убава организација. @RainBow тоа со чадорот вистина е така затоа се препорачува природна сенка или барем сламен чадор. Не знам дали си приметила дека општо под чадор е топло иако си на сенка, а под дрво е подруго. Едит: И на планина и на село е топло и на сонце ќе е изложено детето. Така што и за таму не е така едноставно да се оди посебно за на планина.
Ми личи дека постот му е испровоциран од невнимателни родители, па после должел дообјаснување. Којзнае колку ги има такви што седат целодневна на плажа и му носат бебиња со сончаници. Бебе е и на 10 месеци и на нив ли не им е место на плажа? Или луѓе што живеат на плажа, тие не искачаат од дома со бебе сигурно. Забелешките и препораките се сосема на место, не знам зошто некој не би ги практикувал. Лично ни јас не сакам најжешко, ниту гужва, а ни плитко богами. Не знам во Црна Гора колку им трае породоилно, да речеме дека е 9 месеци, по педијатаров бебето не би требало во градинка да оди, пошто нели пренатрупано, гужва, инфекции, бактерии, вируси. Така што не гледам проблем наместо во град, да си дишеме морски воздух со бебе и да се бањаме.
Забелешките се за крајно несовесни и неодговорни родители. Прво, јас дете во јули не носам на море. Колкаво сака нека е. А во мај и втора половина на август/ прва половина на септември нема гужва. Ни сонцето не е толку јако. Со тоа ризици има помалку. Второ, треба да си луд да седиш по 11 на плажа со дете. За бебе не ни зборам. Трето, јас во животот немам изгорено. Не знам што им прават на бебињата да изгорат. Не знам како ги изложуваат на сонце за да се здобијат со изгореници. Има разлика од чадор до чадор. Оние сламени држат јака сенка. Оние тенките не штитат и возрасен може да забележи. Со апартман на сама плажа лесно е да одиш и доаѓаш кога е пријатно за седење. Во врска со вирусите, ако немаш контакт со други не можеш ни да го фатиш. Ке пазиш да не стави бебето нешто во уста како што пазиш и дома. Нас ептен ни е близу Грција, патот е убав. Морето чисто. 10 дена бебе да дише морски воздух е лек. Ке додадам и дека не треба јака логистика. Само да си одговорен родител како што треба да си и дома. Бебе над 5 месеци во мај или септември би носела на море. Секако со кола, некаде со 4-5 часа возење.
Делумно се согласувам, затоа што се е сосема точно освен делот дека бебе воопшто не треба да се носи на плажа Мислам дека сепак можи да се оди на плажа, но со услови прилагодени спрема бебето. Со првото бебе бевме на одмор во септемри кога имаше 2м. Времето беше идеално, облачно, дури и ладничко. Дури имаше денови кога беше ладно за капење. Немаше гужва на плажа и не го капевме бебето. Не седевме по цел ден на плажа, нормално. После бременоста, пораѓајот и новата улога на мајка, мене прекрасно ми дојде, а бебето се изнаспа, нели бебе од 2м. Сега со второто бевме кога имаше 6м во јуни. Поради тоа баравме сместување на сама плажа.Температурата цело време беше 30-31°. Одевме на плажа во 7ч и за првата дремка во 9ч јас се враќав во соба. До 18ч бебето беше во соба со мене или со мм, се менувавме, еден во соба, друг со поголемата ќерка на плажа. Во меѓувреме пиевме еднаш кафе сите заедно во кафуле пред апатрманот, кое ем беше покриено и плус беше под сенка од дрва. Бебето е со егзема и морската вода баш и годеше за кожата. Не го мачкав со фактор и иако е пребело воопшто не го смена тенот. Битно дека уживаше, дури ми беше криво ради неа кога си одевме. Инаку тоа за под чадор е точно, мене лесно ме гори сонцето, па дури и под чадор. Нормално ако се почитува тоа да се оди или рано наутро или касно попладне не можи да изгори. Исто така и тие со бебе обично одат или јуни или крај на авгус-почеток на септември. Исто и ако не си на море. Сигурно нема во 13ч да шеташ со бебе ете в количка под сенка. Најрано мислам дека бебе од 2м може да се носи на море. Бебе од 1м точно е дека е премало. Не за џабе е тоа да се седи дома до 40 дена, односно да не се меша бебето со луѓе ради неразвиениот имунитет. Меѓутоа ако се води внимание секако дека нема потреба да се чека бебето да направи 1 година.
На докторот целиот текст според мене му е на место, успеав некако да го дочитам, иако е согласен и неколку пати има напишано дека бебе нема што да бара на море затоа што нема никаков бенефит (витамин Д и онака прима во првата година) друга предност нема, сепак дава и многу добри препораки за оние родители кои ќе се одлучат да водат бебе на море а факт е дека тие препораки скоро и никој не ги почитува, доказ за тоа се преполните болници на летувачките места.
Како може да нема бенефит да дише чист воздух 10 дена? Подобро е од асфалт додека не наполни година? Почисто ли е во нашите паркови или на море? Прв пат слушам дека болници се преполни од бебиња што оделе на море. Пре би рекла дека е од пикање бебе во молови и одење во градинка.
Јас (сакам да) верувам дека нема родители што на 20ти јули во 14ч на 40°С седат на плажа со бебе или дете, сеедно. За да има давење на бебе, треба да си крајно, ама крајно неодговорен, со оглед на тоа дека ти контролираш дали, кога и колку ќе влегува во вода. А ако си толку неодговорен, може да се удави и во базен на балкон, дури и во корито за капење. Би се согласила со советите што ги дал за родители што одлучиле да одат на одмор со бебе/дете, другото не. Ако толку цепидлачиме и голема надморска висина може да влијае врз бебе, особено новороденче.
Ти пред да ме цитираш прочитај го спојлерот погоре, обрати му се на докторот ако со нешто си попаметна од него, јас само го потврдив тоа што тој го има напишано, и сам пишал дека све и свашта има видено во кариерата и каков бенефит за бебето има морето, ама очигледно освен насловот ништо друго не си прочитала и баш ми е жал за тебе ако живееш во загадено место и све асфалт околу вас
Прочитав се од збор до збор. И само ке кажам дека не знам какви се тие родители. Ако може да се каже родител. Не ми е јасно како може бебе да изгори. Ако живееш во Скопје, за жал истиот воздух го дишеш. И уште многу други градови. Ако живееш во некое место далеку од урбаните населби, тогаш мило ми е. Јас за синко одбрав педијатар кој советува да се оди на море, и внуката уште од пелени си ја носи на море, и немам што да додадам.
Епа што се расправаш ондак со мене, демантирај го неговиот став иначе и мојот педијатар советува на море со исти препораки само кој како си ги почитува. Може да изгори не е тоа научна фантастика, нека седи цел ден под обичен чадор па ела нека не изгори
Во право е докторот. Лично сметам дека пред 6 месеци е ризик да носиш бебе. Друго што никако не сфаќам како се носат бебиња помали од 6 месеци во јули/август во Турција на 50 степени Тоа е мачење. Друго моментално сме Црна Гора и има многу навистина со бебиња по плажи во најтоплото под чадори им спијат , а и навечер по кафиќи, многу е топло и влажен воздухот.
Препораки за дебили. Ако некому требаат вакви препораки, подобро нека оди во школа за родители општо. Кој носи бебе на 40 на плажа? Истиот тој што носи бебе во мол да се рекреира. Или пика чепче и праќа во градинка со 39,5.
Го подржувам педијатарот. Не гледам причина зошто би носел некој бебе на одмор пред 6 месеци. Имам слушано и други педијатри кои не препорачуваат носење бебе на одмор пред 6, 7 месеци. Башка што е преголемо малтретирање порано и за бебето и за родителите. Здравје не планирам ни јас, после 6 месеци може и само кога жештините се уште подносливи и не големи.
Donekade e vo pravo doktorot, navistina ima neodgovorni roditeli, no ima i takvi sto navistina se odgovorni. Moram da iskritikuvam moi komsii koi go odnesoa bebeto lani, kraj na juni mesec na more, bebe koe imase samo 15 dena Se vratija od odmor, bebe bese so temperatura, go iznamacija sirotko. Planirame i nie da go nosime bebco na more, ama bebe ke bide 4 meseci, vtora polovina na septemvri i sekako bez izlozuvanje na sonce i samo rano sabajle i posle 17h. Se nadevam ke pomineme dobro.
