Прекрасен текст од ФБ Оние што ми се блиски знаат дека менталното здравје е тема на којашто сум особено гласна и посветена, како во слободно време, па така и во некои од истражувачките проекти во лабораторија. Откако текстов претрпе куп промени и отседе недела дена во гугл докс, сфатив дека не е проблем да се биде отворен на оваа тема, поголем проблем е тоа што ја пикаме под тепих и ја стигматизираме, па еве ме. Нарушеното ментално здравје не значи дека страдате по сопствена вина или дека „се е во вашата глава“ и „треба само да мислите позитивно“, туку е комбинација од генетски и фактори на околината, како што е хроничен стрес или собир на шеми на размислување кои произлегуваат од начинот на воспитување, растење, трауми, нарушено физичко здравје и уште многу други причинители кои доведуваат до состојби како што се депресија или анксиозност. Овие состојби се легитимен проблем за којшто е потребна професионална психолошка помош и во тоа нема ништо страшно или срамно. Да се порасне во некое од балканските општества може само по себе да значи голем фактор на ризик за развој на некое од овие психолошки нарушувања, а стигмата која ги придружува може да го отежни процесот на барање и добивање соодветна стручна помош. Она што почна како обичен муабет на темава со блиска другарка од Косово за тоа како младите од Балканот излегуваат со многу сроден сет на психолошки нарушувања, ме натера да размислувам веќе неколку недели оттогаш и да споделам некои од моите размислувања на темата. Да се порасне на Балканот значи да се расте во постојана општествена и економска нестабилност, уште од најрана возраст да станете свесни за политизираното и поларизирано општество, да не научите ништо за тоа што значи татковина или љубов кон сопствената земја бидејќи вашата држава е секогаш последна во се и низ текот на целото растење да сведочите неправди едноподруго за коишто најверојатно нема да има никакви реперкусии. На пример, ако сте жртва на врсничко малтретирање на училиште, класниот раководител или училиштето најверојатно нема да преземат апсолутно ништо за да ви пружат помош или заштита. Како последица на тоа, главните години од вашиот психофизички развој ги поминувате со впечаток дека вашата добросостојба е ирелевантна и го губите чувството на лична вредност додека невоспитаните и неконтролирани насилници кои вербално и телесно ве малтретираат никогаш нема да се соочат со никакви санкции. Напротив, ќе си бидат најголеми фраери во маало. Овој шаблон на однесување може да го пренесете на било кој социјален аспект, ќе се поклопи. Доколку сте родени како женско дете, не знам ни од каде да почнам за токсичните и нездрави аспекти на растењето во балканско општество. Најголем комплимент за балканска ќерка е „ти си ќерко татин син“. Она за што на машките деца до бесконечност им е удоволува и попушта, кај девојчињата е санкционирано, па така си имаме сфатено здраво за готово дека девојчињата созреваат побрзо, а машките ќе си бидат машки и ќе си останат зелени. Девојче уште на 3-4 години учи дека во фустан се седи мирно и не се трча наоколу, не се зборува ако не е прашано, си игра со тенџериња, кукли и шминки, а ако случајно некое од момчињата ја задева, тогаш најверојатно му се допаѓа. Кога ќе пораснете, се што луѓето ги интересира за вас е дали излегувате или имате дечко, па ако немате - зошто немате, ако имате – да не попуштите во школо поради дечкото, ако сте имале повеќе од неколку дечковци – зошто толку многу, ако излегувате и сте постојано на журки – приберете се дома, ако не излегувате и сте повлечени или интровертни – што не е во ред со вас? Најголемата навреда за машките е „удираш/фрлаш/плачеш како женско“, емоционалниот ангажман е резервиран за женската страна од секој однос, било семеен, пријателски или романтичен, бидејќи машките деца едноставно не се воспитуваат да имаат било каква емпатија или да искажуваат емоции што не се гнев или лутина. Да бидеш она што си е една од најголемите привлегии во балканското растење. Имено, кога ќе се родите на Балканот се раѓате со чек-листа на критериуми што треба да ги исполните за да бидете дете вредно за фалење по слави и комшии, зошто ако не исполните барем еден од нив, вие сте брука за семејството и како тоа сте се осмелиле така да им вратите на оние што ве чувале и пораснале. На пример, додека растете се подразбира дека просек од 5.00 е единствениот прифатлив – ако случајно го немате, ќе се фатат врски преку на фризерката комшиката братучетката и ќе се среди кај математика, најважно е дека кога мајка ви ќе пие кафе кај Вале ќе се пофали со математичарот на мајка. Исто така детето ќе го пратиме и на англиски и на спорт, па дури и да не знае да фати топка и во раце да му ја дадете, ќе се фалиме со кошаркарот на мајка и не дај боже да рече дека веќе не сака или дека не го интересира тоа хоби што родителите го смислиле. Кога ќе пораснете, имате список на училишта што се прифатливи, типови на пријатели со кои треба да се дружите, активности кои се прифатливи за во слободно време бидејќи не прифаќаме ништо ново или поинакво од она на што сме се навикнале или професии кои треба да ги одберете без оглед на тоа кои се вашите вистински интереси или афинитети. Да земеш празна година помеѓу средно и факултет? Да смениш факултет после една година бидејќи си сфатил дека тоа не е вистинското? Бог да чува. Да имаш било каква сексуална ориентација освен стрејт? Биди среќен што не сме те избркале од дома. Да имаш некаква неконвенционална идеја за кариерата или животот? Не се глупирај. Да одлучиш да немаш деца или дека не веруваш во брак? Дали си ти нормална? На врвот на сиот тој притисок и очекувања, мојот фаворит - култот кон преселбата во странство. На секое „блазе си ти, куртули ти“, ме фаќа агресија и со годините ми треба се повеќе труд да се воздржам од реакција. Деца се воспитуваат од кога знаат за себе дека единствен начин да се успее во животот или да се има стабилен живот е да се иселат од сопствената држава, што порано толку подобро. Со години од детство па преку тинејџерските години слушате за на Горде синот на Марс што се вработил, за на Митре ќерка му докторка што била во Швајцарија, за на Сузе братучетка и што магистрирала негде на запад, па еве сега се омажила, со мажот дури до Шпанија оделе на одмор. Па така, се подразбира дека уште на 18 треба трајно да се иселите и од вас се очекува и се подразбира да бидете успешни, без воопшто некој да го согледа физичкиот, интелктуален и емоционален напор позади тоа. Штом ќе прејдете граница со визата в рака, сте изгубиле право да се пожалите или да не успеете, бидејќи сите тие судии на вашиот живот само чекаат да слушнат нешто ново, а вие сте се спасиле и вам само мед и млеко ви тече. И така, нормализирано е цела една генерација да е откорната од дома на 18, по можност доживотно, бидејќи изборот за иднината е или успех и стабилност далеку од се што сакате или останување во општество каде е забрането да се биде своето јас во трка за задоволување на сите околу вас. Која ми е поентата? На темава можам да зборувам до бескрај, бидејќи имаме купишта културолошки фактори кои придонесуваат кон нарушување на менталното здравје. Воопшто не е лесно да се навигира низ општество за коешто никогаш не сте доволно добри, но и низ општество кое ништо не прави за да ве поддржи за да бидете добри. Не е лесно уште како деца да сте соочени со купишта и купишта очекувања од околината, особено кога самите не сте доволно зрели и пораснати да ги разберете. Воопшто не е лесно да ги одучите шаблоните на кои сте биле учени цел живот и многу е тешко да се издигнете со своето јас и да бидете свои во околина каде што се што е надвор од просекот е под мониторинг и веднаш подлежи на коментари. Не е лесно секој аспект од животот да е субстандарден, неизвесен и нестабилен, а особено не е лесно да живеете во општество кое е во децениски регрес. Не е нормално да растете во средина каде што мислите дека единствен успех е да си одите оттаму. Не го потценувајте ефектот на сите овие фактори врз вашата психолошка добросостојба, зборувајте за она што мислите дека не е во ред и сензибилизирајте се себеси и околината за овие теми. Од нашите генерации зависи каква поддршка ќе им пружиме на блиските кои се соочуваат со слични потешкотии и како ќе ги воспитаме нашите деца. Од нас зависи дали ќе бидеме пријатели, партнери, роднини и родители кои имаат емпатија, разбирање и отворен ум за она низ што поминуваат нашите блиски или генерација што е зависна од диазепам, но не може да ја согледа причината за тоа. Низ што и да поминувате не сте сами. Никој од нас не е фасадата што ја гледате на профилите на социјалните мрежи и нема зошто да ги поставувате тие нереалистични стандарди за себе. Бидете фер кон себе и дајте си ја грижата што би му ја дале на пријател кога би дошол кај вас со истите потешкотии и би ви побарал совет. Побарајте професионална помош, може да направи чуда. Користете ги ресурсите што ви се на располагање и секогаш имајте на ум дека не сте товар и имате значење на овој свет. Ниту еден неуспех, на кое поле и да е, не ве дефинира. Исто така ниту еден успех не ве дефинира. Ве дефинира тоа човечкото во вас, тоа што се губи кога ќе потклекнеме на надолната спирала од анксиозност и депресивни епизоди. Бидете тука за себе и бидете тука за блиските, само така можеме да се чуваме.
Неколку дена имам многу тахикардија и со го чувствувам пулсот во грлото. Инаку имам 20 години, сум правела и ЕКГ пред некоја недела правев крвна слика се е океј. Од време на време пулсот многу ми се крева и премногу паника ме фаќа. Особено што го чувствувам пулсот во грлото. Премногу страв ми е. Дали е ПМС или не знам што, ама прелошо е Дали некој од анксиознос се чувствувал вака? Ви благодарам!
Си помислила на нешто лошо, затоа имаш тахикардија. Не знам за каков пулс во грло се работи, препоставувам кнедла. Кнедлата е една од симптомите на анксиозност. Ништо не ти е, вознемирена си.
Nekolku dena se super se vo red. Deneska me fakaat teski paranoi.. pak deneska novi bolesti novi simptomi. A kolku bev dobra nekolku dena. Od ova vistina tesko covek bilo da se spasi. Im simnuvam kapa na tie sto uspeale ama jas nekako gubam nadez ((((((((
На близок пријател , му кажав за мојата сосотојба и демек ми рече океј,те сфатив. Требаше да пиеме кафе ниту се јави ниту ништо. Јас како да го молам да излезиме. Ме избегава. Ете затоа и ме советуваа да кажувам на никој,особено не ако почнувам врска. Ете сум кажала и на другарки и џабе. Ниту да се јави како пример поминавте со испитувањата на болница. Ми нудат работа, значи не можам да прифатам, пре, премногу ми е. Пак треба да се селам Скопје, сама да седам, да учам нови работи, но психички не можам и не ми прима мозокот веќе. Никој не ме сфаќа. Сестра ми, Морало да се испитам себе каде сум грешела во врските. Сум била себична и затоа сум стасала до ова дно. Чекам ред за на психолог аман веќе.
Koj ne ti se javuva ne ni mora. Ama da znaes ima luge sto navistina svakaat no ne si naletala na takva licniost. A koj te saka ke te saka takva kakva sto si ti. Sekoj ima zafrknat period vo svojot zivot. Jas vcera bev katastrofa denes sum vo red .. periodi se tie ima padovi se dodeka ne iscezne ovoj problem ili pak da se naviknime na ova da naucime da ziveeme so toa . Bez da ne kontrolira normalno. Ama ne ocekuvaj da se posveti taka nekoj kako sto ti ocekuvas . I mene mazmi ne me prasuva do kade sum so anksioznosta ili kako mi e ili kako se custvuvam. No ne me ni osuduva nemozam da cekam nisto drugo ne sakam ni da mu kazuvam bas potpolno se zosto koga imam kriza navistina se glupavi mislite sto gi imam a ustvari ima mn povazni rab sto gi ispustam vo zivotot . No ke pomine eve site tuka sme da te soslusame i da ti kazeme ponekoj sovet
нормално дека нема да те разбере никој кој низ истово не поминал, така да фокусирајсе на тоа што побрзо да си најдеш психолог доколку сакаш контакт од послободен психотерапевт пиши ми во лична порака, се ќе се среди со работа на себе , секое добро
Себична си затоа што интеракцијата со другите ти е фокусирана исклучиво на тоа како тебе ти е. Дали се запрашуваш како му е можеби на тој пријател и како му влијае тоа што ти му го зборуваш? Што ако и тој поминува низ гомна и едноставно не му требаат и туѓите моментално? Што ако за да си олесни на себе си одлучил дека му е потребна дистанца за да може да издржи низ тоа низ што проаѓа? Или е важно само како ти е на тебе, како другите тебе те третираат, низ што ти проаѓаш? Гледаш низ призма исклучиво на твоите случувања и чувства, а тоа не е океј. Очекуваш другите да имаат разбирање кон твоите проблеми, а ти не се замараш за туѓите. Треба да имаш обзир како твоите постапки и зборови влијаат врз луѓето околу за да можеш да имаш здрави односи. А во меѓувреме посекако фокусирај се на тоа што ти го сакаш. Остави ги луѓето да бидат такви какви што се, не се труди да ги менуваш. Биди и ти таква каква што си, прави го тоа што те усреќува. Ако во моментот не можеш и не сакаш да ја прифатиш работата, не ја прифаќај. Без разлика што ќе кажат и мислат другите. Потруди се внатрешно да си ги решиш маките што ти тежат, на крајот од денот секој се бори за себе, во себе.
Секогаш им давам поддршка на пријателите, но мене кој да ми даде? Секогаш ислушувам и советувамѓ Не на сите му кажувам за ситуацијата. На оние кои ги сметам за блиски само. И пак џабе....
Јас те сфаќам и сите други овде те сфаќаме ако не знаевме што се е ова што се случува кај тебе , немаше толку многу да ти обврнуваме внимание , мислам дека најмногу тебе сите ти се имаме посветено , за возврат не се посветуваш на нас не сакаш да не послушаш истата матрица на мозокот ја применуваш цело време ? Има простор за нас да не послушаш ? ? ?? 90 пати имам пишано бев во полоша состојба од која што ја читам кај сите во форумов и малце ми е смешно ко ќе размислам колку сум заминал подалеку , не халуцинации , не хипнози , не болки во мозокот , не стегање , не социјална анксиозност , не стегање во главата , не болки во градите , не соживување со некој настан , не психози ептен несакам да се наврајќам на сето ова ептен .... ... Ама работев и не се откажував дури и ден денес . Што не е јасно .... сакаш да се опоравивш да се издигниш ќе превземиш мерки и тоа надминување себе си , ништо не може да те турни , а нај сурово е да се туркаш себе си , а животот ти дава денови и денови !
Пресели се.Ти си многу ама многу зависна од другите, мораш да научиш да бидеш сама со себе.Пак ќе ти кажам, возрасна си, започни си свој живот, тргни се од таа токсична средина што ја вклучува сестра ти која секој ден ти ја полни главата со глупости и анксиозноста само ти се влошува. Сѐ додека не направиш никаква промена во животот, ги слушаш вечно луѓето околу тебе, немаш никаков став за било што и не се соочиш со тоа што те плаши, ќе си стоиш на истата точка и ни диазепамите ни хелекси на кои моментално си навлечена ќе ти помогнат . Може малку дрско ти го напишав ова, ама сериозно најискрен совет ти давам, како и сите тука.
Дали ова е вистината? Ама биди искрена и реална! Дали навистина во сите овие години луѓето околу тебе, пријателите, колегите, психолозите, членовите на форумов, whoever, не ти дал поддршка никогаш?! Или пак можеби сите пристапиле со поддршка, самата ти ништо немаш вистински превземено да направиш промена, луѓето кои ти дале поддршка се умориле од давање на поддршка и кога сфатиле дека за џабе ти даваат поддршка (бидејќи самата ти ништо не менуваш во коренот), едноставно решиле дека повеќе нема да вложуваат? И дали тоа е навистина себично од нивна страна? Знаеш колку скурчува кога човек вложува толку во себе си, се труди да го чува спокојот со сета сила, прави толку нешта за да го одржува позитивниот став во животот, и одеднаш имаш пријател кој само плаче, кука, се лигави, зборува за себе и своите проблеми, те користи тебе не за пријателска дружба туку само за да се изнадрнда за маките? Е скурчува богами. И не е фер. Не кажувај веќе. Прво и основно, ти не зборуваш само за анкциозност. Всушност, тебе анкциозноста ти е оправдание за да зборуваш за сииииииите проблеми во животот, постојано, без прекин. Всушност, нема ништо посебно специјално околу анкциозноста, туку ти правиш така да изгледа. Зошто ако поразговараш со било кого на темата анкциозност, онака општо, без да го ставаш фокусот на себе си, ќе видиш дека секој ја доживува и на некаков начин се справува со неа. Не си ти нешто посебно болна и не ти треба тебе нешто посебен третман. Еве ти уште еден совет: разкажувај за тоа на 2 места - 1. психолог; 2. нотес. Не мора сите околу тебе да се упатени во твоите проблеми. Ионака важно е само ти како се осеќаш и тебе да ти е добро. Џабе што? Што очекуваш уствари? Некој да ти даде равенка како да го живееш животот? Што очекуваш од луѓето? Велиш дека на одредени луѓе им се доверуваш, тоа значи дека ти оставаат простор да зборуваш. Нели ти е доволно токму тоа, да си олесниш на кратко раскажувајќи? Или не ти е доволно? Што е тоа џабе, еве стварно не знам, искрено прашувам што очекуваш од другите. Треба да разбереш дека никој ништо не ти должи. Кога тоа ќе го сфатиш, ама стварно да го сфатиш, ниту ќе бараш нешто од други, ниту ќе очекуваш, и што е најбитно од се', ниту ќе ти треба било што од други.
Море луѓе што не ви е јасно , вашиот проблем е само ваш не е и на другите , а да човечката потреба да си ја искажи маката со цел да си го најди лекот не функцинора во наши генерации сфатете го тоа ... Менталитетот како прво ни е за никаде , а то е излив на добро чувство кога сакате да кажете на некого а го знаете сценариото односно фидбекот после тоа , такви се луѓето тука што стигма одма маваат , воздржете се да ги кажувате овие работи , јас дури се зафркнав еднаш на псхијиатарот што му кажав се почна во системот да ме внесува однонсо Анамнеза почна да пишува и просто го замолив да ја избриши не сакав да бидам таргетиран , од тој момент сфатив дека не вреди да се кажува , што мислите вие дека е психијатар , психолог е БОГ ќе ве спаси , верувам дека му помогнале кај оние што се со благи симптоми верувам ги има и во форумов таквите и ќе ми се спротистават вака така , не не сте доживеале и не живеете хронична анксиозност , кај хроничната анксиозност свесен си дека нема да исчезни или пак чудо еве можи ќе исчезни , но од сите зафркнати ствари што ги имав ми и остана то гадно зуење во глава но со физичка активност и да бидам зафатен и музика на слушалки се третира некако , но стегнав заби или ќе одам до крај или не а сето ова ме направи да бидам ЦВРСТ КО КАРПА ! Не рекле пријател побрзо ќе ти помогни од блискиот . И тоа е така и докажано пошто не чувствувате грижа меѓусебна . Инстинкт човечки е да се помогне а блискиот секогаш се споредува и гледа да не ти биди удобно гледа интерес , со исклучоци (не зборувам за родители )
Tocno... navistina ne sakam da kritikuvam ni ovde ova tema e za kazuvanje na svoite stravovi soveti za anksioznosta ne treba ovde da gi iznezsuvame licnite problemi. Ima edna tema ako ne se lazam za toa sto ve maci denes... jas ako gi naredam ovde site problemi sto momentalno gi imam ke nemoze da me docitate.. temata e anksioznost.. a problemite se druga stvar sto sekoj eden gi ima denes ... kolku sto primetuvam tuka ima samo zalenje a na nikogo ne procitav da ima dadeno sovet ili nekomu da kaze nwkoj zbor sto ke go utesi. da anksiozni sme no ne smeeme da sme sebicni. Treba i sami da se preispitame.. a da bideme centar paznja ne moze zs sekoj ima problemi. A vo vrska so temata anksioznost mozam da slusam sekoj den i da davam sovet ili da isslusam zosto sama pominuvam po toa znam kolku olesnuva koga nekoj ke ti kaze imas lazni bolki toa se tvoite misli i tn.
Кога ништо друго не помага, иронизирајте ја ситуацијата. Мене хуморот секогаш ми помага. Малку смеење дури и во ситуации кога на прв поглед не можете да најдете ништо смешно, помага. Хумор на своја сметка. Анксиозноста веднаш станува некако помалечка и не толку опасна.
