Лек за рак на дојка и други канцери - Како се создаваат?

Singer govori o životinjama-„ličnostima“, Regan o „subjektima života“. Obojica iz toga izvode prava životinja na njihovoj vrsti primeren tretman i na zaštitu njihovog života, zbog čega se zabranjuje da bivaju ubijane u svrhu ishrane. Majer-Abih govori o dostojanstvu životinja i iz toga izvodi prava životinja koja do duše zabranjuju držanje životinja u masovnom uzgoju, ali ne i ubijanje životinja nakon jednog životinjama primerenog života, a u svrhu ishrane ljudi. Vidimo dakle da se ove osnovne misli delom preklapaju, ali se rezultati u centralnoj tački ubijanja životinja razmimoilaze. Ko je u pravu ?
Da li je dovoljno ako Majer-Abih, da bi obrazložio svoje mišljenje ukazuje na to da je jedan uslov našeg bivstvovanja da se živi od ostalog života, i da, konačno, i vegetarijanci jedu život jedući biljnu hranu? Da li je dovoljno kada Regan, da bi obrazložio svoje suprotno mišljenje, ukazuje na to da svi sisari zbog svoje svesti imaju jednu „inherentnu vrednost“ koja ih čini „subjektima života“ , pribavljajući im time prava u koja čovek ne sme da se meša, sa izuzetkom teških slučajeva kolizije, kao što je nužna odbrana?
Ako ne želimo da zahtevi za većim ili manjim sopstvenim pravima životinja ne ostanu samo apeli bez izgleda na uspeh, treba u svakom slučaju razjasniti u kojoj meri su oni kompatibilni sa uobičajenim razmišljanjem o etici i u kojoj meri se pravnopolitički mogu ostvariti, drugim rečima : šta gubimo ako, pored dostojanstva ljudi i ljudskih prava priznamo i dostojanstvo životinja i odgovarajuća životinjska prava. Kod razjašnjavanja filozofskog dela ovog pitanja proizaći će možda i dodatni aspekti uz dosadašnje „za“ i „protiv“ zaštite života životinja.
U filozofskom pogledu znatno se smanjuje na prvi pogled lako shvatljiva napeta situacija, ako se uzme u obzir da zahtevana pravna jednakost ljudi i životinja ne znači da je u svakom slučaju život jednak životu. Regan ovo objašnjava svojim čuveni primerom prepunog čamca za spasavanje u kojem se nalazi nekoliko ljudi i jedan veliki pas. Čamac bi se mogao sačuvati od potapanja jedino ako bi neko od putnika bio bačen sa palube i umro. Na žaljenje svih ljubitelja životinja i na radost svih antropocentrista Regan psa baca sa palube – sigurno teška srca, ali sa opravdanjem da se šteta koju smrt sa sobom donosi za jednu individuu sastoji u gubitku njenih mogućnosti za život i da su ove kod čoveka mnogo veće nego kod psa. U slučaju kolizije mora se odmeriti vrednost života različitih individua, i individui sa širim životnim horizontom i većom vrednosti života koja ide sa tim, mora se žrtvovati individua sa skromnijim mogućnostima doživljaja. Uobičajena hijerarhija vrednosti koja polazi od primata čoveka, ostaje dakle nedirnuta ako dođe do konfliktnog slučaja. Svakako nije konfliktni slučaj kada čovek hoće da ubije neku životinju da bi je pojeo, iako bi se mogao prehraniti i na drugi način; zbog toga utoliko osnovno pravo životinje na život daje prvenstvo golom interesu čoveka da jede sa što većim užitkom. Slično odmeravanje smo, kao što je već pomenuto, konstatovali i kod Singera, koji osuđuje ubijanje životinja u svrhu ishrane, osim ako je ono neophodno radi preživljavanja čoveka.
Ni okolnost da životinje najčešće ne mogu da preuzmu odgovornost i ne mogu da donose autonomne odluke, sa filozofske tačke gledišta nije nikakva smetnja da im se odobre prava : doduše, prema antropocentričnoj koncepciji prava, neki subjekt prava može biti samo biće koje u isto vreme može da bude i subjekt dužnosti koji dakle može da bude svestan svojih dužnosti i koji može da ih ispunjava. Nemački filozof Leonard Nelzon (1882-1927) je o simetriji prava i dužnosti koja se vraća na Kanta, već početkom prošlog veka upozorio na to da je za neki subjekt prava manje konstitutivno imati interese koji mogu biti povređeni, nego za neki subjekt dužnosti. Nadovezujući se na to Nelzon razvija jednu maksimu koja govori o Kantovom kategoričkom imperativu : „Ne postupaj nikada tako da ne možeš i da odobriš svoj način postupanja, i ako bi interesi pogođenih tvojim postupanjem bili tvoji sopstveni.“ Ovaj filozof, šireći Kantov koncept prava ne ide više dalje na razumom upravljanu ličnost kao jedinog nosioca prava, već uvodi i svaku individuu kojom upravljaju jedino interesi. Utoliko je on već unapred izneo mnogo toga što igra ulogu u današnjoj diskusiji. Svi nosioci interesa su, preme Nelzonu, u isto vreme i ličnosti. On zatim konstatuje : „Svaka ličnost ima kao takva jednako dostojanstvo sa svakom drugom.“ Iz toga on izvodi njeno subjektivno pravo na poštovanje njenih interesa. „Prema ovom osnovnom stavu o ličnom dostojanstvu, svako biće koje ima interese, dakle svaka ličnost, ima pravo na poštovanje svojih interesa. Ovo pravo jeste pravo ličnosti. Svaka ličnost je dakle jedan subjekt prava, jer ona je po svom pojmu jedan subjekt interesa.“
Koliko je rešen filozofski koncept Nelzona o savladavanju uskosti Kantove antropocentrične etike dužnosti toliko su teški njegovi rezultati za našu današnju situaciju : ako stalno moramo da se pitamo, ne samo o svojim bližnjima, nego i o životinjama - da li bismo postupali tako kako postupamo i onda kada bi time bili pogođeni naši sopstveni interesi, ne smemo više o životinjama raspravljati u okviru masovnog uzgoja, niti ih mučiti u eksperimentima, i uopšte ih ne smemo ubijati da bismo ih prerađivali u meso. Radi se o istom rezultatu do koga dolazi i Regan i u Nelsonovoj teoriji vrednosti primat čoveka ostaje netaknut. On izričito konstatuje : „Ne postoji nijedna opšta, filozofski utemeljena zapovest, da zbog interesa životinja treba da zanemarimo sopstvene interese. “ ... Tako može vrlo verovatno biti dozvoljeno da budu povredjeni interesi neke životinje ako bi bio povredjen neki preovladjujući naš interes. To, sledstveno tome, važi i za slučaj da nije moguće drugačije očuvati interes za sopstveni život ili za održavanje sopstvene duhovne i telesne snage, nego uništavanjem života neke životinje.“
Takve klauzule otvaranja ove zapovesti o jednakom tretiranju ljudskih i životinjskih interesa čine prihvatljivim i mogućim priznavanje dostojanstva životinja i instaliranje prava životinja, a da se pritom ne povrede ljudsko dostojanstvo i ljudska prava. Ipak, prihvatanje životinja u krug nosilaca prava vodi znatnim ograničenjima slobode čoveka, i to sa strane nekog subjekta prava koji u filozofskoj hijerarhiji vrednosti stoji ispod čoveka. Zbog toga stručnjak za pravne nauke Johanes Kaspar tematizuje pitanje o moralnoj prihvatljivosti životinjskih prava u jednoj kulturi koja do sada životinje nije posmatrala kao „moralne subjekte poređenja“ Drugačije formulisano, reč je o tome koji pravno-etički razlozi postoje da čovek dozvoli sebi da se veže za živa bića koja je u istoriji razvoja života ostavio iza sebe.
Kaspar govori u tom kontekstu o „modernoj koncepciji ljudskog dostojanstva u koju spada i odgovornost i empatija za stvorenja“. Čovek koji je moćan da dela doveo je životinje u zavisnost od sebe i zbog toga je obavezan da vodi računa o njihovim interesima i pravima koja iz njih proizilaze. Autonomija čoveka ima uzajamni odnos sa odgovornošću za njegovo postupanje. Bez ove odgovornosti nema ni ljudskog dostojanstva. Što je veći odnos zavisnosti životinja od moćnodelajućeg i za individualno samoodređivanje sposobnog čoveka, utoliko aktuelnija postaje njegova odgovornost.
Drugi element ljudskog dostojanstva koji, prema Kasparu, preporučuje odricanje od slobode u korist prava životinja, postoji „ u kvantumu saosećanja koje se ima prema slabijem, ne tragajući za sopstvenim motivima“. On utemeljuje „razmere i sadržaj lične odgovornosti“ i vadi „unutarnji motiv da bi dospeo preko smetnji egoizma individualnih potreba i nagona, preko ograničenja pripadnosti grupi i preko granica sopstvene vrste. On je time ona pokrećuća snaga jedne etike solidarnosti, ljubavi prema bližnjem, milosrđa i onog oblika ljudskosti koji ne pita za cenu, već dela.“
Kao medjurezultat našeg eksurksa o saglasnosti nove životinjske etike sa uobičajenim antropocentrizmom, ostaje, dakle, da se držimo sledećeg :
- prvo : prava životinja na teret ljudi ne predstavljaju nikakvu protivrečnost simetriji prava i dužnosti u uobičajenoj etici. Nelzonov koncept, da svaki lični nosilac interesa može biti i nosilac prava na čije interese se treba obazirati isto kao i na sopstvene, jeste jedan sistemski most za postavke Singera i Regana.
- drugo : postoje važni etički razlozi da se životinjama dodeli ne samo pravo na životinjama primeren tretman, nego i osnovno pravo na život, pri čemu u konfliktnom slučaju pravo čoveka na preživljavanje ima veću vrednost.
- treće : ograničenja za delovanje čoveka u korist životinja se više mogu etički
opravdati kao proisticanje odgovornosti i saosećanja za slabijeg
V
Polazeći od ove filozofske platforme, hoćemo sada još da se okrenemo pitanju – kako se ovo etički zahtevano dostojanstvo životinja i iz njega rezultirajuća životinjska prava ponašaju prema sadašnjem pravnom poretku i u kojoj meri postoji pravnopolitička potreba za delanjem da bi se zakonodavno vodilo računa o moralnom statusu životinja.
Ako neko etičko pravo treba da bude i pravno shvatljivo, mora biti moguće da se ono traži i sudskim putem, t.j. vlasnik prava mora ili sam, ili ako on to ne može – preko nekog staratelja ili drugog zakonitog zastupnika da sudu dostavi tužbu zbog povrede njegovog prava, i da izdejstvuje izuzeće. Za životinje ovo do sada nije predviđeno. I ako se npr. u članu 1 nemačkog zakona o zaštiti životinja kaže :
„Svrha ovog zakona jeste da se, zbog osećaja odgovornosti ljudi za životinje kao sastvorenja, zaštiti njihov život i zdravlje. Niko ne sme nekoj životinji da bez razumnog razloga nanese bol, patnju ili štetu.“ Radi se, očigledno, o jednoj obavezi čoveka da štiti, a da se životinjama ne dopušta pravo na tu zaštitu. Kako ovaj deficit deluje na zaštitu životinja, pokazaćemo u primerima sledeća dva slučaja :
-prvi slučaj : pre okruglo 15 godina, u Severnom moru je došlo do masovnog pomora foka. Vlasti su bile dale nekoliko odobrenja da se otpadne materije bace u more, odnosno da se spale daleko na pučini. Posle toga je čitav niz društava za zaštitu prirode i okoline telefonom zvao Upravni sud u Hamburgu kako bi zaustavili ovu akciju. Ona su svoj zatev postavila „U ime morskih pasa Severnog mora.“ Morski psi i njihovi zaštitnici nisu imali nikakvu šansu : sud je konstatovao da su podnosioci zahteva životinje i da kao takve ne bi mogle da učestvuju u sudskom postupku. U svojim pravima povredjeni bi mogli biti jedino ljudi. I u tome ništa ne menja ni Zakon o zaštiti životinja, koji se stara o zaštiti životinja kao sastvorenja. Ova zaštita je oblikovana samo kao moralna dužnost čoveka, ali ne i kao pravo ovih stvorenja samih. Nosilac prava može biti jedino čovek, jer samo njemu pripada naročito dostojanstvo ličnosti, kako to sud argumentuje u potpunom saglasju sa uobičajenim antropocentrizmom. I dalje je bilo dozvoljeno trovati foke.
-drugi sličaj : u decembru 2000.godine nemačka savezna vlada je odlučila da ubije 400.000 zdravih goveda, i spali ih. Zbog BSE-krize konzumiralo se premalo goveđeg mesa, cene su bile pale, i na stotine hiljada goveda ostalo je u štalama, zdravih kao dren, ali za njihovo meso niko više nije bio zainteresovan. Dakle, doneta je odluka
da se prekobrojna goveda „sklone sa tržišta“ kako se to kaže na jeziku birokratije. Ovakva jedna namerna akcija uništavanja bi još manje nego usputno trovanje foka smela biti u skladu sa ciljem zaštite u Zakonu o zaštiti životinja. Cilj ovog zakona naveden u članu 1 – da se životinje zaštite kao „sastvorenja“, i istovremena zabrana njihovog ubijanja bez „razumnog razloga“ u velikoj meri se približava priznavanju dostojanstva životinja. Da li je ovakav jedan masakr koji životinje uklanja kao otpadnu robu još u skladu sa tom zabranom. Da li je „čišćenje tržišta“ „razuman razlog“ da se ubijaju takozvana sastvorenja?
Ova pitanja nisu mogla biti doneta na sud, pošto goveda – isto kao i foke – nisu subjekti prava, koji mogu da tuže, zbog čega im ništa ne pomažu regulative zakona o zaštiti životinja, koliko god lepo zvučale, ako ih vlasti ne poštuju. Nekoliko ljubitelja životinja je ipak otišlo u nadležni Upravni sud i dokazalo da ovaj vandalizam nije uperen samo protiv dostojanstva životinja, nego i protiv dostojanstva ljudi. Sud je doneo odluku da je ovakvo prihvatanje u suprotnosti sa antropocentričnim davanjem garancije ljudskom dostojanstvu, kako stoji u ustavu.
Isto tako malo koliko su se foke i goveda mogli braniti protiv toga da budu otrovani i spaljeni, mogu se braniti miševi, mačke i majmuni kada ih do smrti muče u nekom od eksperimenata koji se vrše na životinjama, a koji je odobren uprkos povredjivanju zakonskih pretpostavki. Niko ne može uložiti protest protiv toga ako želi da zastupa ove životinje. I kada vlasti trpe što se u živinarstvu takozvani jednodnevni pilići milionostruko spaljuju i usitnjavaju jer čovek za njih nema odgovornost, isto tako niko ne može narediti da se proveri da li ovde zaista postoji neki razumniji razlog za ubijanje, u duhu zakona o zaštiti životinja. Životinje su obespravljene.
Zaštita životinja ne boluje ipak samo od toga da se protiv nje ne može podneti tužba. Još jedan deficit sastoji se u tome što su pravne regulative o zaštiti životinja prinudno opšteg karaktera i delom uopštene, a delom samo nedovoljno slede konkretizaciju kroz davanje propisa i smernica. Tako je na primer, Upravni sud u Frankfurtu, u pomenutom slučaju sa govedima konstatovao da amsterdamski protokol Evropske unije o zaštiti životinja i o njihovoj dobrobiti sadrži „samo jednu odredbu o sprovođenju i utvrdjivanju politike zajednice“ ali nikakvu regulativu, „koja je po svom sadržaju bezuslovna i dovoljno tačna da bi se mogla primenjivati u pojedinačnom slučaju.“ Slično je i sa opštom regulativom člana 2 nemačkog Zakona o zaštiti životinja, gde se između ostalog kaže : „ko drži životinju ... mora tu životinju ... odgovarajuće hraniti, negovati i smestiti je primereno njenom ponašanju i ne sme toliko ograničiti mogućnosti toj vrsti primerenog kretanja te životinje, da joj time bude nanesen bol ili patnja i šteta koji se mogu izbeći.“ Uprkos ovom mnogo obećavajućem doslovnom tekstu, život životinja u štalama za masovni uzgoj je i do dan-danas ostao toliko očajan kao što je opisano na početku. Delom zbog toga što nedostaje konkretizacija opštih pravnih pojmova ovog zakona od strane zakonodavca, a delom i zbog toga što se dotični propisi ograničavaju na minimalne standarde koji ni približno ne udovoljavaju uzvišenim ciljevima ovog zakona. Setimo se samo propisa o držanju koka-nosilja, koji kokama-nosiljama u kavezu ne daje više od 450 cm² površine poda kaveza, ili propisa o držanju svinja, koji svinjama do prosečne težine od 110 kg dozvoljava životni prostor od najviše 1 m². Čak i postojeći minimalni standardi se često ne poštuju, jer su nadležni za zaštitu životinja prilikom kontrole ovih propisa svesno velikodušni, a delom i preterano zahtevni. I ovde životinje ostaju obespravljene žrtve.
Nasuprot tome, nisu obespravljeni oni koji drže životinje u štalama za masovni uzgoj, trgovci stokom i ustanove koje vrše eksperimente sa životinjama kada se radi o tome da sprovedu svoje interese. Oni se, kada im vlasti nametnu neka ograničenja, mogu pozvati na svoja osnovna prava na slobodno obavljanje profesije, kao i na slobodu naučnog istraživanja, dakle na prava koja im garantuje ustav, dok Zakon o zaštiti životinja izvodi samo prosto pravo, tako da u konfliktnom slučaju osnovno pravo zaštite životinja mora uzmaći pred pravima ljudi koja garantuje ustav. I za ovo imamo dva primera :
1994.godine nadležni za zaštitu životinja u Berlinu odbili su odobrenje za jedan eksperiment sa životinjama koji je predviđao da se majmunima već od rođenja zašije jedno oko, da im se preko vežnjače implantira jedan kalem od bakarne žice, što je naravno veoma bolno, da im se u lobanje ušrafe zavrtnji i da se ove životinje na nekoliko sati fiksiraju glavom postavljeni na jednu takozvanu stolicu za primate. Vlast je bila mišljenja da ne postoje zakonski preduslovi za jedan ovako okrutan poduhvat, jer se ne može dokazati da je ovakav jedan eksperiment „neophodan za nauku“. Naučnik je podneo tužbu i dobio je proces. Zašto? Sudovi su konstatovali da osnovno pravo na slobodu naučnog istraživanja treba da ograniči kontrolu od strane vlasti. Ova prilikom kontrole mora da se ograniči na to, da li je ono što naučnik utvrđuje prihvatljivo za potvrđivanje etičke opravdanosti njegovog eksperimenta. Dakle, nije neophodan neki prinudan dokaz.
Još jedan primer za suzbijanje interesa zaštite životinja osnovnim pravima korisnika životinja predstavlja slučaj jednog muslimanskog mesara, kojem je uskraćena dozvola za klanje. Ona se po nemačkom pravu o zaštiti životinja može dati samo ako obavezujući propisi neke verske zajednice propisuju klanje bez opijajanja. Za Islam su vlasti i sudovi godinama negirali postojanje ovog preduslova, jer k*ran muslimanu odobrava da u inostranstvu jede i meso nezaklane životinje, odnosno da se potpuno odrekne ishrane mesom. 2002.godine Savezni ustavni sud je korigovao ovaj pravni propis, sa upozorenjem da bi se muslimanskom mesaru nanela velika šteta u slobodi obavljanja njegove profesije, ako bi morao da se preorijentiše na prodaju mesa nezaklanih životinja. Zaštita životinja je doduše jedan „interes od opšteg dobra“, ali ne zabranjuje svaku povredu odnosno štetu nanetu zdravlju životinja, već jedino zabranjuje da se životinjama „bez razumnog razloga nanese bol, patnja ili im se pričini neka šteta“. Ovo zabranjuje popuštanje zabrane klanja u korist obavljanja „nekog religiozno oblikovanog zanimanja koje je pravno zaštićeno“.Zatim se dalje kaže : „bez takvog jednog izuzetka bi osnovna prava onih koji, obavljajući svoju profesiju, hoće da preduzmu klanja bez opijanja, bila ograničena, a interesima zaštite životinja bila jednostrano data prednost bez dovoljne ustavnopravne opravdanosti. Umesto toga, potrebna je jedna regulativa koja na odmeren način vodi računa kako o povređenim osnovnim pravima, tako i o ciljevima etičke zaštite životinja.“
Ova presuda je izazazvala tako veliku neprijatnost, da je nemački bundestag konačno bio spreman da konačno zaštitu životinja, pored zaštite čovekove okoline, unese u ustav kao državni cilj. Time su interesi životinja postali ustavna vrednost preko koje se ne može više tako olako prelaziti kao do sada. Sledeći proces oko dobijanja dozvole za klanje, koji već ide nizbrdo, će se verovatno završiti na štetu muslimanskog mesara. A naučnik iz Berlina neće više moći tako lako da obrazloži svoje eksperimente sa životinjama kako bi za njih dobio odobrenje.
VI
Ako zaista hoćemo da vodimo računa o zaštiti životinja nije naravno dovoljno posvetiti im jedan državni cilj koji ih štiti samo posredno, već moramo da im damo prava koja su slična osnovnom pravu, na koja može da se u njihovo ime pozove neki poverenik kada podnosi tužbu, a koja mogu neposredno da konk*rišu osnovnim pravima naučnika, proizvodjača mesa i onih koji obavljaju transport životinja. Kako bi mogla da izgledaju ova osnovna prava životinja?
Ako hoćemo ozbiljno da shvatimo životinje kao svoja sastvorenja, moraćemo im u svakom slučaju priznati pravo na poštovanje njihovog životinjskog dostojanstva, pravo koje će ih čuvati od zloupotrebe u eksperimentima. Konflikt između majmuna, pasa i mačaka koje maltretiraju u laboratorijama za eksperimentisanje, s jedne strane, i interesa medicine, farmaceutske industrije i „istraživača osnova“ s druge strane, odvijaće se onda u visini oka i primoraće ljude na to da napokon ozbiljno odmere da li patnja životinja stoji u primerenom odnosu prema koristi za čoveka koja iz nje proizilazi. Pri ovom odmeravanju ulogu će igrati i to, da li „dostojanstvu čoveka“ odgovara da on drugim živim bićima oduzima njihovo dostojanstvo da bi na njima vršio sumnjive eksperimente čiji rezultati se često uopšte ne mogu ni primeniti na čoveku.
Dalje, životinjama treba zagarantovati osnovno pravo na život primeren njihovoj vrsti. Tada će ono konačno postati ustavno pitanje koje može doći pred sud – da li je i nadalje moguće zatvarati milione koka u kaveze u kojima one jedna drugu kljucaju dok ne poteče krv, tako da im onda najpre podseku a zatim vatrom očiste kljunove, a prste na nogama im odseku da bi uopšte mogle da prežive. I ovde se prilikom odmeravanja konflikta traži „dostojanstvo čoveka“ sa kojim ovakav jedan tretman životinja nikako ne ide zajedno - isto kao ni kastriranje mladih prasića (bez opijanja), kako bi se onemogućilo da oni koji jedu njihovo meso osete neugodan miris veprovine, ili uzgoj svinja u mračnim štalama kako bi ih se dovelo u apatiju i time ubrzalo njihovo tovljenje.

Proizvođači jaja i mesa će protiv ovakvog zahtevanja osnovnog prava dići buku, pošto je jednoj pogrešnoj politici poljoprivrede tokom poslednjih nekoliko decenija uspelo da protera mala i srednja seoska preduzeća i zameni ih agrarnim fabrikama.
Da li hoćemo da jednom za svagda povijemo kičmu pred diktatom industrijalizovane proizvodnje mesa ili hoćemo da izađemo iz ovog ćorsokaka, ne samo u interesu sopstvenog zdravlja, već i zbog respektovanja života životinja? Ne preko noći i kupujući privredni slom jedne branše koja donosi radna mesta, već postepenim prelaskom na miroljubivo ophođenje sa našim sastvorenjima.
To važi i za fundamentalno pravo životinja na život. Sve dok naše društvo bude još u velikoj meri vezano za jedenje mesa, biće moguće samo postepeno realizovati ovo osnovno pravo životinja i zbog toga ga usidriti samo uz ogradu bližih zakonskih regulativa. To osnovno pravo bi najpre zabranilo prekomernu proizvodnju životinja za klanje koja potom ponovo vodi akcijama njihovog uništavanja. Zatim bi, radi postepenog ostvarivanja zaštite života u korist životinja moralo da usledi jedno novo programiranje naših navika jedenja. Ako svoju decu, koja ne retko imaju prirodnu odbojnost prema mesnoj hrani ne budemo više nagovarali: „Morate da jedete meso, ako hoćete da od vas bude nešto“, smanjiće se samo po sebi jedenje mesa u generaciji koja raste. Ako gastronomiju obavežemo da na svojim jelovnicima umesto mesa nudi pola vegetarijanskih specijaliteta, onda će se postepeno promeniti naša kultura jedenja.
Za ovo programiranje, pored garantovanja osnovnog prava ostaje od značaja i određivanje cilja od strane države. Ako hoćemo da njime u punom obimu vodimo računa o pokazanim etičkim zahtevima, nije dovoljno da ono sadrži samo cilj – da se životinje štite i poštuju, već i cilj koji vodi dalje od toga, - da ih više ne koljemo. Na ravni prava, koje po pravilu sadrži samo etički minimum, ovaj uzvišeni ideal se trenutno ne može sprovesti. Njegovi zagovornici ne bi ipak trebalo da odustanu od cilja koji vodi u tom pravcu, a prema kojem životinje treba zaštititi. U švajcarskom ustavu se čak govori već o „dostojanstvu stvorenja“. Takve ciljne odrednice ne sadrže nikakav verdikt o jedenju mesa koje se trenutno praktikuje, ali sadrže jednu ustavno-pravnu tendenciju ka njegovom redukovanju.
U garantovanju osnovnog prava životinjama, koje osim u odredjivanje državnog cilja treba da udje i u ustav, sve ovo bi moglo biti uzeto u obzir sa sledećom formulacijom: „Svaki kičmenjak ima pravo na poštovanje njegovog dostojanstva i na život, odgovarajuće njegovoj vrsti. Čoveku je dopušteno da se umeša samo iz hitnih razloga javnog interesa, u okviru zakona.“ Da li bi ovaj predlog bio pravno- dogmatski održiv i praktičan za pravnu primenu, za to bi bilo potrebno još temeljnije istraživanje. Prva od ove dve pravne rečenice, u kojoj se kao osnovno pravo životinjama garantuje pravo na dostojanstvo i život primeren vrsti, bi verovatno značio da bi držanje životinja u masovnom izgoju, koje se danas praktikuje, zbog Ustava moralo biti ukinuto i zamenjeno držanjem životinja koje je primereno njihovoj vrsti. Druga rečenica, prema kojoj je čoveku dozvoljenio da se umeša u život životinja iz razloga javnog interesa, bila bi regulativa između apsolutne zaštite života životinja i relativne spremnnosti jednog društva koje muči životinje, da vodi računa o ovoj zaštiti života. Što se više ljudi bude distanciralo od jedenja mesa, utoliko će manji biti javni interes za klanjem životinja. Da se društvo pokrene u tom pravcu, namera je državnog cilja koji se zove zaštita životinja – što je povezano sa neprestanim sledom manjih i većih koraka zakonodavca koji će o tom državnom cilju voditi računa tako što će pospešivati vegetarijanski način života.
Ponekom od nas ovo može još izgledati utopijski, ali vreme je zrelo za ovakav jedan korak u evoluciji. Sadašnja kriza prirode tera čovečanstvo da na novi način odredi svoj odnos prema životinjama. Ko pri tom hoće i dalje čvrsto da se drži ubijanja životinja od strane ljudi, jer se i životinje međusobno ubijaju, on previđa da one to čine zbog svoje prirodne povezanosti, dok je čovek toga oslobodjen zbog svog evolutivnog razvoja, našta smo mi obično, naravno, veoma ponosni. Sa homo sapiensom po prvi put nastupa jedna vrsta koja može slobodno da odlučuju o tome da li će odustati od jedenja drugih živih bića. To je bio prvi korak – da je kanibalizam tokom hiljada i hiljada godina kod primitivnih naroda oslabio i da su ljudi prestali da se međusobno jedu. Sada je vreme da čovek napravi i drugi korak, tako što će prestati da jede i životinje.
To bez sumnje izaziva stare tradicije. Ali ovaj izazov je neizbežan kada predstoje kulturne prekretnice. Tako je bilo i kod oslobađanja robova i izjednačavanja crnaca u pravima, kod ukidanja ropstva, kod izjednačavanja polova, i tako je sada i sa priznavanjem dostojanstva i zaštite neljudskih živih bića. Ono što je danas još uvek nezamislivo, biće sutra samo po sebi razumljivo. Univerzalni genije Zapada Leonardo da Vinči, je s pravom konstatovao : „Doći će vreme kada ćemo jedenje životinja osudjivati jednako kao što danas osudjujemo kanibalizam“. Mir sa prirodom, koji nam je hitno potreban, pretpostavlja mir sa životinjama. One su naši srodnici koji su u istoriji razvoja života išli pre nas. One ne žele da ih mi ubijamo, već gledaju u nas i hoće sa nama da sklope prijateljstvo. Svako od nas može tom prijateljstvu da doprinese, tako što neće više jesti svoje srodnike. Njihov i naš život teče iz istog božanskog praizvora sveg života. Mi ga nismo stvorili i stoga ga ne smemo ni uništiti. Isti je Dah koji prožima i njih i nas, Dah Božiji.

Dr. Janez Drnovšek o vegetarijanstvu i pravima životinja

Vegetarijanstvo može uveæati šansu za dugotrajni opstanak èoveèanstva
U celokupnoj istoriji èoveèanstva mali broj znaèajnijih državnika su bili vegeterijanci i ozbiljno su se zalagali za prava životinja. Èak ih je i danas mali broj. Slovenija je jedna od svetlih taèaka današnje politièke scene. Dajuæi ovaj intervju, predsednik dr Janez Drnovšek preneo je ljudima poruku da je krajnje vreme da poènu da razmišljaju o brutalnostima koje èovek èini nad životinjama.

Damjan Likar, odgovorni urednik èasopisa "Osvoboditev živali", koga izdaje «Društvo za osvoboditev živali in njihove pravice», Slovenija, info@osvoboditev-zivali.org
je sa dr. Janezom Drnovškom napravio intervju koji je u nastavku prikazan u celosti:

Zašto ste postali vegeterijanac i kakve ste promene primetili od kada ste promenili naèin ishrane?

Postao sam vegetarijanac zato što oseæam da je takav naèin ishrane bolji i kvalitetniji. Meso jedemo zato što je to navika koju smo stekli dok smo odrastali. Nekoliko godina sam bio vegetarijanac, a od nedavno sam postao vegan, što znaèi da više ne jedem ni mleko, ni mleène proizvode, ni jaja. Uprkos tome, ostaje dovoljno veliki izbor razlièitih biljnih namirnica koje zadovoljavaju sve naše potrebe. Odluèio sam da napravim taj korak sledeæi neko unutrašnje oseæanje. Neki savremenici smatraju da je veganski naèin ishrane vrlo jednolièan, meðutim to nije istina. On može biti vrlo raznovrsan.

Da li je osnovni razlog za promenu Vaših prehrambenih navika Vaša teška bolest od pre nekoliko godina

Tada sam postepeno poèeo da menjam svoje navike. Prvo sam odbacio crveno meso, zatim i meso ptica, i na kraju, ribu.

Sada, nakon prelaska na bezmesnu prehranu, oseæate li se bolje nego pre?

Da, u celini oseæam se jako dobro - èak mi kažu i da imam previše energije …
Na Svetski dan zaštite životinja, 4. oktobra, pozvali ste na razgovor èlanove «Društva za osvoboditev živali in njihove pravice». O èemu ste razgovarali?

Èlanove tog udruženja primio sam pre svega da zajedno sa njima na Svetski dan zaštite životinja pošaljemo poruku široj javnosti. Ljudi su èesto nedovoljno svesni svog ponašanja prema životinja, tj. naèina na koji prema njima postupaju. I one su živa biæa. Kao što sam veæ spomenuo, ljudi postupaju prema životinjama na osnovu steèenih navika i uzoraka ponašanja i retko se preispituju šta je posledica takvog ponašanja. Ako sebi predstavimo kako èovek postupa prema životinjskom svetu i kako deluje na njega, možemo doæi do zakljuèka da to više nije ljudski. Setimo se samo masovnog uzgoja životinja koje žive u najnedostojnijim, neizrecivim uslovima, i masovnih klanja. Ili predstavimo sebi sliku životinja koje se transportuju u teretnim vozilima, najèešæe bez vode, što je krajnje okrutno. Ali ljudi koji to èine, nisu zbog toga bezuslovno loši – oni samo ne razmišljaju o tome. Kada konaèni proizvod doðe na sto, èovek jednostavno nije svestan ni od èega se on sastoji niti naèina na koji je taj proizvod nastao.

Jeste li se dakle i iz etièkih razloga odluèili za vegetarijanski naèin ishrane?

Etièki razlog je svakako uticao na moju odluku; takoðe je uticala i èinjenica da èoveku uopšte nije potrebna mesna hrana. To su samo steèene navike koje su ukorenjene. Naravno da je teško preko noæi promeniti te navike – ali korak po korak, to je moguæe. Tako sam postupio i ja.

U medijima ste se izjasnili protiv subvencioniranja masovnog uzgoja životinja. Zbog èega ste se odluèili za taj korak?

Izgleda mi stvarno besmisleno da glavna težnja Europske zajednice mora biti stopostotno subvencioniranje poljoprivrednih proizvoda, pre svega proizvoda životinjskoga porekla. Èinjenica da Europska zajednica subvencionira masovni uzgoj goveda i peradi diskutabilna je kako sa etièke, tako i sa prehrambene taèke gledišta. Na to nas podseæa veæ sama priroda: bilo preko bolesti "ludih krava", svinjske kuge ili, u zadnje vreme, preko virusa ptièjeg gripa. Jednostavno se vidi da nešto nije u redu, da nešto remeti ravnotežu prirode, i to bi trebalo biti upozorenje svim ljudima.

Vegetarijanski proizvodi u prodavnicama su skuplji od mesnih proizvoda. Time se ljudi baš i ne podstièu da kupuju zdraviju hranu. Smatrate li da bi više ljudi prestalo da jede meso ukoliko bi vegetarijanska hrana bila jeftinija?

Verovatno je i to jedan od razloga, mada mislim da je odluèujuæe stanovište pre svega osvešæivanje èoveka. Pre svega to je pitanje svesti ljudi – da budemo dakle uopšte svesni toga što se dogaða i u èemu mi uèestvujemo. Mislim da je to kljuèno pitanje. Naravno, zbog toga æe se promeniti i politika: npr. agrarna politika, politika subvencionisanja i politièkih ciljeva. Zbog èega ne bismo velika sredstva umesto u mesnu industriju usmerili, na primer, u ekološku proizvodnju raznih biljnih životnih namernica kao žitarice, mahunarke, voæe i njihove proizvode? To bi bilo mnogo obzirnije prema prirodi, jer ekološka proizvodnja znaèi da se ne upotrebljavaju hemijska gnojiva i razni dodatci. Na taj naèin ne zagaðujemo okolinu i istovremeno hrana više ne sadrži te hemijske dodatke. Trenutno, sa hranom preuzimamo svu tu hemiju koja nije zdrava. Meðutim, iza toga stoje interesi lobija proizvoðaèa, a veliki profit je pokretaèka snaga konglomerata prehrambene i mesne industrije. Svakako smatram da osvešæivanje ljudi veæ napreduje, kod nas, kao i u ostatku Europske unije. Ljudi sve više traže zdrave proizvode, okreæu se prirodi i postaju svesniji problema životinja i hrane životinjskog porekla.
Da li biste na osnovu svog iskustva drugim ljudima preporuèili da preðu na vegetarijanski naèin ishrane?
Pošto ja to praktikujem, zaista ne vidim razlog da to ne preporuèim i drugim ljudima. Ne žalim se, jer, kao što sam veæ rekao, imam više nego dovoljno snage. U krajnjem sluèaju, ja mogu poslužiti kao živi primer da je moguæe preživeti bez proizvoda životinjskog porekla.

Kakav je Vaš stav o tome da svi moraju podjednako plaæati zdravstveno osiguranje?

Poznato je da su vegetarijanci zdraviji i da zbog toga reðe koriste medicinske usluge.To je širi problem. Ceo koncept mogao bi da izgleda drugaèije. Mislim da to nije najvažnije pitanje, jer u sastavu zdravstva mora da postoji odreðena mera solidarnosti, tako da oni koji su zdravi pomažu onima koji su nisu. Istina je, meðutim, da svaki èovek treba da bude odgovoran za svoje zdravlje. Ukoliko bismo konzumirali manje štetnu i nezdravu hranu, rasteretili bismo tereta zdravstveno osiguranje koje pod sve veæim pritiskom. Naravno, nije svima u interesu da se to dogodi. Šta bi onda bilo sa farmaceutskom industrijom i sa velikim multinacionalnim koncernima koji zaraðuju na tome što su ljudi bolesni, i koji na raèun bolesnih postižu veliku dobit?

Kakav je Vaš stav prema lovu?

Lov kao sportsko ubijanje životinja nije etièki. Deo lovaèke delatnosti koji obuhvata održavanje prirode, okoline i pomoæ životinjama da se, na primer, preko zime lakše prehrane, jeste koristan. Meðutim, lov kao neka vrste razonode pogodne za odmor i uživanje u ubijanju životinja je potpuno neetièan.
Kakav je vaš odnos prema eksperimentima na životinjama?
To je poznata dilema koja je upravo u zadnje vreme aktuelna u Europi, u Velikoj Britaniji. naravno da se moramo pitati da li bi nam se dopalo da sami budemo predmet eksperimenata. Moj otac je za vreme drugog svetskog rata bio zatvoren u koncentracionom logoru Dachau, i na njemu su, kao i na hiljadama drugih, Nemci vršili razne medicinske eksperimente. To mu se uopšte nije svidelo. Iako se danas može reæi da pomoæu eksperimenata na životinjama ubrzavamo razvoj nauke, uveren sam da bismo u veæini sluèajeva mogli da koristimo alternativne metode bez eksperimenata na životinjama.

Gde je po vašem mišljenju koren brutalnog ponašanja prema životinjama?

U niskom stepenu osveštenosti ljudi.

A istorijski gledano?

Teško je odrediti taèan momenat u istoriji. u ovom se sluèaju naèelno radi o poštovanju života. Životinje su biæa sa oseæanjima. Svako ko kuæi ima životinju, zna da životinje nisu bez oseæaja. Religije èesto govore o poštovanju života, ali pritom to povezuju samo sa èovekom, a ponekad èak ne èine ni toliko. Setimo se samo kako je u srednjem veku katolièka crkva dugo vremena objavljivala da Indijanci, koje su tada porobljivali Španci i Portugalci, nemaju dušu … To je znaèilo da ih nije potrebno tretirati kao živa biæa sa oseæajima. Onda su se u odreðenom trenutku obratili i rekli da crnci nemaju dušu. Usledilo je nekoliko stotina godina porobljavanja crnaca. Sve to sa blagoslovom crkve. Danas niko ne prihvata ni jedno ni drugo. Po tome vidimo da se svest ljudi menja, bez obzira na to što u odreðenom razdoblju norme ili institucije tvrde drugaèije.
Uskoro æe Božiæ. Za milione ljudi to je vreme radosti, ljubavi i mira. Za milione životinja meðutim to je vreme strašne patnje i surovog klanja, kako bi se na stolovima servirale komadine životinjskih leševa. I to za proslavu roðenja jednoga miroljubivog èoveka koji je voleo životinje, koji ih je štitio i nije ubijao. Šta mislite o tome?
Verovatno bi se Isus okretao u grobu kad bi znao da se svake godine u njegovo ime vrši masovno ubijanje životinja. Poruka Isusa iz Nazareta zasnovana je na apsolutnom poštovanju života i teško je zamisliti da bi Isus prihvatio da se njemu u èast žrtvuju milioni živih biæa.

Da li ste svesni da su vegetarijanci, dakle i Vi, prokleti od crkve i da je crkva za njih predvidela veèno prokletstvo?

Zaista je dobro da oni koji tako govore ne odluèuju o tome ko ide, a ko ne ide u pakao.

Meðunarodni politièari u svojim govorima stalno naglašavaju svoje zalaganje za svetski mir. Smatrate li da je mir povezan i sa našim odnosom prema životinjama i sa miroljubivom prehranom bez krvi?

Tolstoj je rekao: «Sve dok postoje klanice, postojaæe i ratni pokolji.»
Ukoliko je èovekova svest dovoljno razvijena, on neæe ubijati životinje niti æe prema njima okrutno postupati. Od takvog èoveka se dakle ne može oèekivati da æe poæi u rat i ubijati ljude kako bi postigao neku korist. Ljudi koji ne ubijaju i ne jedu životinje lakše æe pronaæi put do života u miru i zajedništvu. To je sve povezano jedno sa drugim preko stepena svesti. Kada je stepen svesti dovoljno visok, tada dolazi i jedno i drugo. Rešenje leži u èinjenici da ljudi treba da se osveste.

Kakav je stav svetskih politièara po tom pitanju?

Svetski politièari nisu svesni toga više od ostalih ljudi. Primeæujem èak da je stepen osvešæenosti proseènih graðana viši. Uzmimo na primer mnoge nevladine organizacije u Europi – one se bave stvarima koje za politièare još uvek nisu prioritet, bilo da je to odnos prema životinjama, zaštita okoline ili borba protiv promene klime. Celokupan pritisak za promenu dolazi iz društva, od obiènih ljudi. Politika obièno reaguje tek onda kad jedna kritièna masa ljudi prihvati odreðenu ideju, zato što mnogi ljudi oèekuju i zahtevaju promene. Nažalost, politièari nisu oni koji osvešæuju druge, veæ više kaskaju za opštim stanjem svesti ljudi. Kada ustanove da neæe biti izabrani na sledeæim izborima, tada se prilagoðavaju i menjaju svoje prioritete u onom pravcu koji je važan graðanima.

Tolstoj je samo jedan od «velikih umova» èoveèanstva koji su se javno izjasnili za vegetarijanstvo. Dopustite mi da nabrojim još neke: Leonardo da Vinci, Nikola Tesla, Albert Einstein, Mahatma Gandhi … Ovim ljudima èoveèanstvo priznaje njihova velika dela, njihova dostignuæa, citira ih i istièe njihovu genijalnost. Šta mislite, zašto èoveèanstvo ne želi da èuje stavove spomenutih osoba koji se odnose na životinje i vegetarijanstvo? Primer za to je jedna jezgrovita, prihvatljiva izjava Alberta Einsteina: «Ništa neæe poveæati šanse za preživljavanje èoveèanstva na Zemlji kao korak prema vegetarijanskoj ishrani.» Kako komentarišete ovu misao genijalnog fizièara?

Šanse za dugoroèno preživljavanje èoveèanstva u svakom sluèaju æe se poveæati. Sve je uzajamno povezano. Visokovredna hrana je na odreðen naèin povezana sa višim stepenom svesti. Taj se proces odvija postupno: ako nam uspe jedno, moæi æemo da uèinimo i drugo. Meðutim, teško se može oèekivati da æe manje svesni ljudi, koji okrutno postupaju sa životinjama, prestati sa ratovima, sa iskorištavanjem drugih, da æe nešto uèiniti protiv siromaštva u svetu itd. Kratko reèeno: sve dok je nivo svesti nizak, sve negativno što postoji u èoveèanstvu æe postojati i dalje i poveæavati se do te mere da æe uništiti èoveèanstvo.

Jesu li ljudi koji kažu da vole životinje, ali jedu meso, stvarno prijatelji životinja?

Znate, mislim da ti ljudi vole životinje, tj. svoje kuæne ljubimce, ali na neki naèin automatski jedu meso drugih životinja. Kada bismo im u kuhinju doveli kravu i rekli da æe ta krava biti ubijena kako bi njima mogla da se napravi šnicla, verovatno bi malo više razmišljali. Izgled mesnih proizvoda se u prehrambenoj industriji izmeni do te mere da ljudi misle da je šnicla baš šnicla, a ne deo živog biæa.

Neke žene preko zime nose krzno životinja. Kakav je vaš stav prema tom delu modne industrije?

Ovo pitanje se opet odnosi na osveštenost ljudi. Ljudi èesto automatski, bez razmišljanja, stièu navike i preuzimaju neke uzorke ponašanja. Tek kad poènu da razmišljaju o tome, mogu da promene svoj stav. Tada æe postati pažljivi i svesni što kupuju.

Odakle ljudima uopšte pravo da ubijaju? Odakle im sloboda da muèe životinje – ali da istovremeno za sebe traže mir i sva prava? Je li je to dozvoljeno u nekom èlanu Ustava?

Izrièito nije dozvoljeno, ali æe vam advokati i ustavni pravobranioci reæi da nije ni zabranjeno, odnosno da se polazi od toga da je to dozvoljeno.

Iz neslužbenih izvora saznao sam da je i Vaš pas Brodi vegetarijanac. Je li to taèno?

Dobro ste informisani. Najbolje je da njega lièno pitate. On mi nije dao punomoæ da govorim u njegovo ime. (smeh)
Izvor: Magazin Osvoboditev živali, januar 2006
Izdavaè: Društvo za osvoboditev živali in njihove pravice, Slovenija, info@osvoboditev-zivali.org
Damjan Likar

 

VEGANIZAM - VJERSKI I DUHOVNI RAZLOZI

Ovaj tekst odražava moje mišljenje i tumačenje kakav bi trebao da bude istinski stav i praksa u vezi ishrane mesom u hrišćanstvu, judeizmu, istočnim religijama itd... Nažalost,većina pripadnika ovih religija i vjera se ne obazire na ideal i ideju vegetarijanstva koji njihova vjera ili religija promoviše. Zbog toga većina pripadnika ovih vjera jedu životinjsko meso, muče i eksperimentišu nad životinjama i čine dosta suprotno što njihova vjera uči
.
HRIŠĆANSTVO I JUDEIZAM

Mnoge ljude motivišu vjerski razlozi koji se protive ishrani koja uključuje životinjsko meso i njihove takozvane "proizvode" kao što su jaja i mlijeko. Bog kao najviše Dobro, Samilost i Savršeno, je taj koji stvara čovjeka da na zemlji održava red i slavi Boga i Njegovo stvaranje, a ne da stvara nered, ubija i jede životinje. Na početku Biblije nalazimo na citat koji jasno pokazuje kakvu je vrstu ishrane Bog namijenio ljudima:
"I doda Bog: 'Evo, dajem vam sve bilje što se sjemeni, po svoj zemlji, i sva stabla plodonosna što u sebi nose svoje sjeme: neka vam budu za hranu! A zvijerima na zemlji i pticama u zraku i gmizavcima što puze po zemlji u kojima je dah života - neka je za hranu sve zeleno bilje!' I bi tako." - (Postanak, 1:29-30)
Citat jasno govori da je Bog čovjeku i životinjama namijenio ishranu koja samo uključuje biljke. Čovjek je od Boga dizajniran da jede biljnu hranu. Bog je čovjeka stvorio na svoju sliku, besmrtnog i savršenog kao što je Bog.
"I reče Bog: 'Načinimo čovjeka na svoju sliku, sebi slična, da bude gospodar ribama morskim, pticama nebeskim i stoci - svoj zemlji - i svim gmizavcima što puze po zemlji!' Na svoju sliku stvori Bog čovjeka, na sliku Božju on ga stvori, muško i žensko stvori ih." - (Postanak 1:26-27)
Kao što i ovaj Biblijski citat svjedoči, Bog je čovjeka stvorio na svoju sliku. Stvorio ga je kao striktnog vegetarijanca. Sve životinje su stvorene kao vegetarijanci. Sve je bilo savršeno i harmonično. Kao što je Bog gospodar svog stvaranja, tako je i čovjek zadužen da bude gospodar na zemlji: "da bude gospodar ribama morskim, pticama nebeskim i stoci - svoj zemlji - i svim gmizavcima što puze po zemlji! - (Postanak 1:26)"

Čovjek je dobio zaduženje koje je vremenom svjesno izmijenio i pokvario. Od pravednog gospodara u harmoničnom i savršenom svijetu, čovjek se je izmijenio u tiranina koji muči, proganja, ubija i jede životinje. Degradacija čovjeka se je nastavila i tome svjedoči i Biblija. Čovjek je počeo da ubija druge ljude, ubija i jede životinje, ratuje, siluje, uništava i mijenja Božiju savršenu kreaciju.
Čovjek je ipak nakon pada u grijeh sačuvao svoj prvobitni dizajn koji predviđa da jede jedino biljnu hranu. Ali zašto danas većina ljudi jede životinjsko meso i široki spektar h životinjskih "proizvoda" kao što su mlijeko i jaja? Zašto ljudi muče, tuku, drže ih radi zabave, izvode okrutne eksperimente i testiranja nad životinjama? Zbog toga što je vremenom se u vjeru uvukao elemenat zla koji je dopustio ubijanja ljudi i životinja, mnogoženstvo, robovlasništvo, ratovanje itd... Baš tako, element zla se je uvukao u svete knjige.
Mnogi koji se pozivaju na to da je ishrana životinjskim mesom u Bibliji dozvoljena, moraju shvatiti da je prvobitni Božiji plan bio i ostao čovjek koji je pravedan gospodar i čija ishrana je striktna vegetarijanska. Pored toga moraju shvatiti da je u Bibliji Božija riječ dodatno izmijenjena pa tako možemo pronaći mnogo nepravde i zla koje se pripisuje istinskom Bogu. Satansko uvijek nastoji da izmijeni pravednu Božiju riječ. Jasno je svakome da ovi elementi zla koje možemo naći u Bibliji i drugim vjerskim knjigama nemaju veze sa Bogom. Jer Bog je sve što je pozitivno i dobro. Ishrana koju je Bog namijenio ljudima ostala je i danas ideal, koji mnogi uspješno ispunjavaju.
Mnoge druge religije nalažu vegetarijanizam, primjer nalazimo među Hindusima i Budistima, iako među i njima ima formalnih vjernika koji se ne pridržavaju propisa. Sledeći novozavjetni citat jasno govori u korist vegetarijanstva i uzdržavanja od ishrane mesom.
"Dobro je ne jesti mesa i ne piti vina i ne uzimati ništa o što se tvoj brat spotiče." - (Poslanica Rimljanima 14:21)
Čovjek ne može graditi saosjećanje, niti se duhovno uzdizati ako jede životinjsko meso. Jer meso je ubistvo i duhovna degradacija. Bogu nije svejedno da se životinje ubijaju jer je to protivno Njegovoj zamisli i savršenom stvaranju, niti Bog odobrava ishranu mesom samo zato što je nekome ukusan komad pečenog mesa. Čovjek nema nikakvog valjanog razloga da ubija druga stvorenja. Čovjek prljaja svoju dušu nedužnom krvlju i prljaja svoje tijelo nečistom hranom.
I u ovoj Bibliji kakvu imamo možemo vidjeti šta je prvobitni ideal: čovjek koji je dizajniran kao striktni vegetarijanac. Na mnogo mjesta možemo naći citate u korist vegetarijanstva i poruku koja jasno daje do znanja da je ishrana životinjama neprirodna i nemoralna. Ishrana životinjama se neuklapa u sliku Božije savršenosti po kojoj smo stvoreni. Evanđelje po Svetoj Dvanaestorici se mnogo jasnije izjašnjava po ovom pitanju:
"I uz to reče (Isus govori): »Ja dođoh da okončam žrtvovanja i krvne svetkovine, i ako ne prekinete sa prinošenjem i jedenjem mesa i krvi, Gnev Božiji neće odstupiti od vas, baš kao što dođe na oce vaše u Pustinji, koji žuđahu za mesom, i jeđahu ga da se zadovolje, i ispuniše se sa trulež, i izjede ih pošast.«" - (21:8 Evanđelje po svetoj Dvanaestorici)
U Islamu je običaj da se životinje žrtveno ubijaju i da se meso podijeli siromašnima. Na prvi pogled izgleda kao da je svrha da se čini dobro djelo, dok se u stvari nameće pitanje zašto da se ubijaju životinje? Muslimani tvrde da je to običaj i sjećanje na Božijeg poslanika Ibrahima kojem je navodno Bog tražio da žrtvuje svog sina. Nameće se pitanje kakav je to Bog koji traži da se žrtvuje nečiji tuđi ljudski ili životinjski život? To nije sigurno onaj isti Bog koji je ljudima i životinjama namijenio biljnu ishranu. Žrtvovanje životinja može samo da umilostivi demone i sotonu, a ne Boga. Jer Bog ne želi ubijanje ljudi i životinja. Među Židovima je isto tako tradicija žrtvovanja životinja. Hramovi su bili pretvoreni u klaonice. Obožavanje Boga je izvrnuto obožavanju demona kojima su ljudi životinjskim žrtvama ugađali. Čovjek se je okrenuo u formalnog vjernika, roba ispraznih i bezvrijednih rituala koji nenose nikakvu duhovnu snagu. Isus takvu praksu među židovima i muslimanima jasno osuđuje. Više bi logično bilo da žrtvujemo svoje loše navike, da se poboljšamo i težimo dobru.
Isus poučavaše Svoje učenike u spoljašnjem dvorištu Hrama, i jedan od njih Mu reče: "Učitelju, sveštenici kažu da bez prolivanja krvi tamo* nema opraštanja. Mogu li, dakle, krvne žrtve po tom zakonu da oduzmu grehe?" – 2. A Isus odgovori: "Nikakva krvna žrtva životinje ili ptice, ili čoveka ne može greh oduzeti. Jer kako prolivanjem nevine krvi neka savest može da se očisti? Ne, to će tada uvećati osudu! 3. Sveštenici doista primaju takve žrtve pomirenja od poštovaoca ukoliko prekrše Mojsijev Zakon, ali za grehe protiv Božijeg Zakona nema takvog oproštenja, osim od pokajanja i popravljanja. 4. Ovo je zapisano u ‘Prorocima’: ‘Odložite vaša krvna žrtvovanja i vaše žrtve-paljenice, i dalje sa njima! I prestanite sa jedenjem mesa, jer Ja ništa ne rekoh ocima vašim o tome, niti im što o tome zapovedih kad ih izvedoh iz Egipta."
(33:1-4 Evanđelje po svetoj Dvanaestorici)
Na osnovu ovog citata se jasno vidi nepotrebnost žrtvovanja životinja. I ne samo žrtvovanja, ovdje se navodi da Bog nije nikada dopustio jedenje životinjskog mesa: "... I prestanite sa jedenjem mesa, jer Ja ništa ne rekoh ocima vašim o tome, niti im što o tome zapovedih kad ih izvedoh iz Egipta."
Slične citate možemo pronaći i u Bibliji:
"Ko kolje vola, to je kao da ubije čovjeka; ko kolje ovcu, to je kao da zakolje psa; ko prinosi dar, to je kao da prinese krv svinjeću; ko kadi kadom, to je kao da blagoslovi idolaко. To oni izabraše na putevima svojim, i duši se njihovoj mile gadovi njihovi." - Isaija 66:3
"Paljenice kad mi prinosite, prinosnice mi vaše nisu mile, na pričesnice se od ugojenih telaca vaših i ne osvrćem." - (5:22 Amos)
"Nisu ti mile ni žrtve ni prinosi, nego si mi uši otvorio: paljenice ni okajnice ne tražiš." - (40:7 Psalmi)
Čak i u današnjoj bibliji koja je skup raznih vjerskih tekstova koje je službena crkva nekoliko vijekova nakon Isusa proglasila "ispravnim", može se primjetiti da je učenje Isusa daleko drugačije od učenja starog zavjeta. Isusovo učenje je daleko sličnije učenju budista i indijaca koje poziva na nenasilje i saosjećanje. Čovjek koji svojim rukama kolje nožem mlado tek rođeno i nezaštićeno jagnje, sigurno da u sebi nema nikakve samilosti.

ISTOČNE VJERE - BUDIZAM, ĐAINIZAM I HINDUIZAM

Nigdje nije ideal vegetarijanstva tako snažno izražen kao u istočnim vjerama. Mnogi Budisti i Hindusi uče vegetarijanizmu. Mnogi poznati budistički monasi su se zalagali za vegetarijanstvo. Glavni razlog je "nenasilje i samilost sa svim živim bićima " i vjerovanje u karmu koja nas uči da moramo snositi posledice svojih loših djela. Prosvjetljen čovjek shvata posljedice koje donosi ishrana mesom i suzdržava se od povrede drugih Božijih stvorenja. Budisti isto tako uče da vegetarijanska prehrana pomaže čovjeku da održava čisto tijelo i um. Uprkos tome, prisutan je veliki broj Budista koji jede meso. Kako je to moguće? Zbog toga što je Budizam kao i Hrišćanstvo u određenoj mjeri koruptiran. Iako u ubijanju drugih stvorenja i jedenju njihovih tijela nema nikakve samilosti i nenasilja, mnogi Budisti će pokušati na jadan i providan način da odbrane svoj grijeh i jedenje drugih stvorenja. Hrišćani i Budisti misle da samo deklarisanom pripadnošću određenoj Hrišćanskoj crkvi ili ispraznim ritualima i ceremonijama, mogu da ispune u potpunosti ono što se od njih kao vjernika očekuje. Ljudi pronađu neki izgovor i umire savjest. Zanimljivo je da postoji određen broj ljudi koji opravdavaju ishranu životinjama čak i u vjeri koja sasvim jasno uči o nenasilju prema svim živim bićima i samilosti. To je svojevrstan paradoks i apsurd, ali i dokaz koliko se ljudi obmanjuju i kako žive u kristalno prozirnoj laži. Hrišćani i Budisti lažu i obmanjuju sebe i druge da su Buda i Isus jeli meso. Vrlo je jasno da se radi o namjerno proturenoj laži jer je očevidno da se klanje i ubijanje Božijih stvorenja neuklapa sa njihovom porukom koja uči nenasilju i saosjećanju sa svim živim bićima.
Što se tiče Hindusa, većina njih su vegetarijanci iz vjerskih razloga. Poznati Indijac Đainista Mahatma Gandi je bio zagovornik vegetarijanstva i nenasilja, i koji je čak odbio jesti meso kada mu je to doktor savjetovao. Vegetarijanstvo se je u Indiji proširilo i doživjelo svoj uspon zahvaljujući Budizmu i Đainizmu. Ove vjere uče nenasilju. Budizam i Đainizam su prekinuli tradiciju žrtvovanja i jedenja životinja.
Budistički tekstovi koji govore u korist vegetarijanstva:
"Zamislite da osoba pojede ovcu. Ovca umire i postaje osoba (čovjek); osoba umire i postaje ovca. Isto se odnosi na sva ponovna rođenja iz deset kategorija. Kroz smrt poslije smri, rođenje poslije rođenja, oni jedu jedni druge. - (4p 40 Shurangama Sutra)
"Posle mog odstupanja, na kraju Dharma vijeka, ove horde duhova i duša će obilovati, širiti se kao požar tako što će argumentovati da će ih ishrana mesom dovesti na Bodhi put." - (6p 20 Shurangama Sutra)
"Trebaš znati da ljudi koji jedu meso mogu dostići određeni stepen svijesti i mogu izgledati da su u samadhi, ali su svi veliki rakashasas. Kada njihova zaslužena kazna prođe, biće vezani da potponu u gorko more rađanja i smrti. Oni nisu sljedbenici Bude. Ljudi kao što su ovi ubijaju i jedu jedni druge u neprestajućem kružnom toku. Kako se mogu ovakvi ljudi preći trostruku stvarnost?" - (6p 22 Shurangama Sutra)
"Kada učiš ljude da gaje samadhi, moraju isto tako prestati ubijati. Ovo je druga jasna i odlučna uputa o čistoći koja je data od Tako Dolazi Jedan, od Buda Prošlosti, Svijetom Priznatih." - (6p 23 Shurangama Sutra)
Sledeći citati dolaze iz eseja "On Stopping Killing!" koji je napisao veliki master Lianchi Zhuhung 1535-1615. Prevod Bhikshu Heng Sure:
"Ljudi koji jedu meso često prave izgovore da je to prirodno, da su ljudi predviđeni da jesu meso. Oni promovišu takvu ideju, i onda se slobodno upuštaju u uzimanje života njihovih bratskih stvorenja, I tako prave opsežnu mržnju i neprijateljsku karmu.
Tokom vremena, kada njihovo ubijanje i ishrana postane navika, mesojedi više neosjećaju da je njihovo ubijanje neobično. Oni neznajući čine svoja zla djela, nesvjesni posljedica ubijanja i jada koje prizivaju.
Kao što je neko u prošlost rekao, 'To je uzrok suza i naricanja, jadikovanja i plača, duboku tugu i žalost.'
Sva bića sa sviješću dijele jedno identično tijelo. Kada mi ljudi jedemo tijelo naših bratskih stvorenja, mi činimo bizarni i neprirodni čin. Ipak ne osjećamo se čudno, jer čitava porodica učestvujeu tome, generacija za generacijom, ubijanje i ishrana mesom postaje običaj. Naše komšije u susjednim naseljima kopiraju jedni druge, i ponavljanje čini praksu sasvim normalnom. Tokom vremena gubimo osjećaj za nepravdu koje donosi ubijanje.
Mi mislimo suprotno da je ispravno ubiti životinje zbog ukusa koje njihova tijela donose. Naša žudnja za ukusom upravlja našim čulima, i mi više neosjećamo da je jedenje mrtvog tijela strano ili odvratno divljaštvo. Razmotri ako hoćeš našu reakciju ako bi neko ubio i pojeo tijelo drugog čovjeka! Svakako da bi svako pretpostavio da je to čudovišnan postupak, strašan i zabranjen. Bili bi nestrpljivi da pogubimo krivca kao ubicu i kriminalca. Zašto? Samo zato što jede ljudskog mesa nije dio našeg ustaljenog običaja.
Ali je jedenje životinjskih tijela postao običaj rasprostranjem širom svijeta, tako da više neosjećamo da je ubijanje ovih stvorenja pogrešno. U stvari, 'To je uzrok suza i naricanja, jadikovanja i plača, duboku tugu i žalost.' "
Mnoge Indijske knjige govore u korist vegetarijanstva. Par citata iz Indijskih svetih knjiga:
Kupac životinjskog mesa izvršava nasilje sa svojim novcem; onaj koji jede meso čini to tako što uživa u okusu; ubica čini nasilje tako što ubija životinju. Zbog toga postoje tri načina ubijanja: onaj koji donosi ili naručuje, onaj koji siječe udove životinje, i onaj koji kupuje, prodaje, kuha i jede - sve ovo predstavlja mesojede.
~Mahabharata,
Oni koji su ignoranti pravog učenja i koji su zli i pokvareni, ubijaju životinje bez ikakvog osjećaja krivice ili straha od kazne. U njihovim sledećim životima, takve griješne osobe će biti pojedene od strane istih stvorenja koja su oni ubili u ovom svijetu.
~ Shrimad Bhagavata
U Tiruk*ralu, svetoj Indijskoj knjizi, čitavo jedno poglavlje je posvećeno uzdržavanju od povrede i ishrane životinjama:

26. UZDRŽAVANJE OD JEDENJA MESA

251. Kako čovjek može praktikovati istinsko saosjećanje kada jede tijelo životinje da bi udebljao svoje vlastito tijelo?
252. Bogatstvo se nemože pronaći u rukama raspinika, niti se saosjećanje može naći u srcima onih koji jedu meso.
253. Onaj ko se naslađuje tijelom drugog stvorenja je kao onaj koji zamahuje oružjem. Dobrota nije nikada u umu ovih dvoje.
254. Ako pitaš, "Šta je dobrota i šta nije?" To je neubijanje i ubijanje. Stoga, jedenje mesa nikada nije moralno.
255. Život se nastavlja tako što nejedemo meso. Čeljusti pakla se zatvaraju nad onima koji to čine.
256. Ako svijet ne bi kupovao i koristio meso, niko ne bi ubijao i nudio meso na prodaju.
257. Kada čovjek shvati da je meso iskasapljeno tijelo drugog stvorenja, suzdržaće se od jedenja tog mesa.
258. Pronicljive duše koje su napustile žudnju da povrijeđuju druge, neće jesti tijelo koje je napustio život.
259. Veće od hiljadu žrtvovanja maslaca u žrtvenim vatrama je nežrtvovanje i nejedenje bilo kojeg živog stvorenja.
260. Sav život će zajedno sastaviti ruke u molitvenom poštovanju prema onima koji odbijaju da ubijaju ili uživaju u ukusu mesa.

ISLAM

U Islamu je žrtvovanje i ishrana mesom duboko ukorijenjena u samu srž vjerskog učenja. Mnogi muslimani čak misle da musliman ne može biti vegetarijanac. Kada bi se k*r'an i Biblija bukvalno shvatali onda bi čovjek mogao pronađi odobravanje za bilo kakvo loše djelo. Islam je vrlo sličan Judeizmu, pa čak su arapi i židovi potekli od jednog oca, odnosno od dvojice braće. Zato i nije čudo što se u Islamu može naći odobravanje žrtvovanja i jedenja životinja, jer isto to pronalazimo u Judeizmu. Ipak, ideal Judeizma bi po nekoj logici trebao da bude u onoj početnom što se je poslije koruptiralo: "I doda Bog: 'Evo, dajem vam sve bilje što se sjemeni, po svoj zemlji, i sva stabla plodonosna što u sebi nose svoje sjeme: neka vam budu za hranu! - (Postanak 1:29)
Problem je u tome što današnji muslimani i hrišćani i židovi vjeruju da Bog odobrava ishranu mesom, iako na početku Biblije piše sasvim suprotno. U muslimanskim i židovskim vjerskim knjigama postoji čitav niz pravila na koji način je dopušteno da se jede meso.
Meso je dozvoljeno ako se sa životinjom humano postupa, ne muči se, ne tuče, ne žigoše, ne drži u kavezu itd... Ali to se ne sprovodi u praksi. I ko to može da nadgleda? To je isto kao kada bi dopustili robovlasništvo, ali da se humano postupa sa ljudima, daje im se plata i slično. Ali ko bi to nadgledao? Zbog toga je mučenje i ubijanje životinja radi mesa samo još jedna eksploatacija i grijeh čovjeka, jer Bog nikada nije zamislio da čovjek ubija i jede životinje. Uostalom takozvano humano postupanje i držanje životinja je nemoguće u današnje vrijeme (modernog uzgajanja životinja u nehumanim uslovima da bi svakome meso bilo dostupno i da bi proizvodač što više profita napravio), odnosno moguće je - ali bi cijena mesu bila astronomska i vrlo bi malo ljudi ga jelo. Znači meso je dopušteno ako se "humano" postupa i po vjerskim propisima, ali kako vidimo većina vjernika to ne prati, odnosno ne obazire se.
Pa čak i kad bi ispoštovali sve, ipak ostaje činjenica da kako god humano postupali sa životinjama, ubiti životinju nije nimalo humano. Takozvano bezbolno ubijanje ne postoji i sve je to obmana. Prerezati, zaklati i odsjeći glavu drugom Božijem stvorenju nije nimalo humano niti pravedno, jer Bog nas je stvorio kao biljojede i pravedna bića, i čovjek može svom tijelu i duši da naškodi upotrebom životinjskog mesa.
Većina muslimana jede haram (po vjeri zabranjeno) meso. I u Bosni je isti slučaj kao u mnogim drugim zemljama gdje žive mnogi muslimani. Prošao sam kroz čitavu bosnu, kroz mnoge gradove, gdje živi većina muslimana, i nisam nigdje primjetio halal (po vjeri dozvoljene) mesnice. Ne kažem da ih nema, ali su sigurno rijetke. Muslimani pred ovim zatvaraju oči, što naravno nije ništa čudno kad u današnjem vremenu ima dosta Indijaca i budista koji jedu meso.
Nedavno istraživanje u Francuskoj je pokazalo da samo 10% halal mesnica prodaje pravo halal meso. Većinom je to meso kao iz običnih supermarketa, nabavljeno od istog dobavljača. Pa čak i tih 10% mesnica prodaje meso od životinja koje su samo ubijene po "vjerskim" propisima, dok se sa njima postupalo identično na svirepi način kao sa mesom iz običnih supermarketa. Zbog toga nije čudo što ima sve više muslimana koji ne jedu meso. Znači prisilno i na vještački način se oplođuju životinje, zatim se njihova djeca kolju i njihovo meso prodaje da bi ljudi jeli i naravno poslije obolili zbog toga od neke bolesti, a to što duhovno svoje srce otvrdnu, o tome i da ne govorim.
Tvorac Islama je Muhamed koji je oštro zabranio da se životinje žigošu, muče i tuku. Ni pod kakvim razlozima to nije dozvoljeno. A kad znamo kroz kakvo mučenje i bol životinje danas prolaze od trenutka kada se rode, postaje nam jasno da u današnje vrijeme halal meso praktično ne postoji. A prehrana životinjskim mesom je već dokazana kao nezdrava i Bog je čovjeku nije namijenio: "...neka je za hranu sve zeleno bilje!"
Postoji čak hadis (muslimanski vjerski propis) koji upozorava i poredi meso sa alkoholom. Jasno je da meso u tom slučaju može da predstavlja veliku opasnost kad se uzme da je alkohol u Islamu zabranjen.
Par muslimanskih hadisa koji na određeni način idu u korist vegetarijanstvu:
"Trebaš koristiti kravlje mlijeko, zato jer je dobro za zdravlje, i kravlje maslo je dobro za zdravlje, ali kravlje meso nije dobro za zdravlje."
Zâd al-ma‘âd - Ibn Qayyim
U doslovnom prevodu ovog hadisa, navodi se da je mlijeko "zdravlje", maslac "lijek", dok je meso "bolest". Naravno svakom je jasno da kravlje mlijeko i maslac nisu dobri zdravlje zbog velike količine holesterola i zasićene masnoće, ali ovaj citat je bitan jer životinjsko meso karakteriše kao nezdravo.
Ko god ubije bilo šta veće od vrabca bez valjanog razloga - Bog će ga držati odgovornim za to. (Hadis)
A kakav razlog čovjek ima da jede meso? Meso je čovjeku potpuno nepotrebno i on ga jede samo zbog ukusa da zadovolji svoja sebična i koruptirana čula, a ne zato što mu je zdravstveno i egzistencijalno potrebno. Grijeh iz oholosti je braniti grijeh koji je tako jako prirastao srcu. Zaklati, ubiti i pojesti životinju je nehumano, a sve što je nehumano je grijeh.
***
Postoje mnogi ljudi koji ne žele da pripadaju bilo kojoj religiji. Čovjek može biti vjernik i težiti prosvjetljenju, a da ne bude pripadnik bilo koje religije. Bog je jedan i isti za sve. U raznim vjerskim tekstovima možemo pronaći pozive i uputstva za izlazak na pravi put, iz tmine u svjetlo. Ubijanje ljudi i životinja je za svaku osudu jer Bog nas stvara da se volimo i da živimo tolerišući jedne druge, ali nam nedopušta da tolerišemo grijeh i da ga neosuđujemo snagom Bogom nadahnute riječi. Ubistvo nikada ne može biti opravdano nikakvim razlozima. Svaki čovjek bi trebao da teži savršenstvu ili kao što to Isus reče: "Budite dakle savršeni kao što je savršen Otac vaš nebeski!" - (5:48 Evanđelje po Mateju)
Tekst napisao Dušan

 

ISLAM I VEGETARIJANSTVO

Muhamedova je smrt praktièno naglasila potrebu za vegetarijanstvom u islamu. Prièa kaže kako je neka zena pozvala Muhameda i neke njegove pratioce na objed, stavivši pred njih otrovano meso. Poslanik je, zahvaljujuæi duhovnom uvidu, znao da je meso otrovano, i odluèio je da ga samo on pojede, zabranivši to svojim pratiocima. Premda nije imao obièaj jesti meso, ili bilo koju drugu hranu koju nije pripremio musliman, ovom je prilikom, na misteriozan naèin, to uèinio. Otrovano ga je meso bacilo u bolesnièku postelju u kojoj je ostao gotovo dvije godine. Naposljetku je, 632. g. n. e. , i umro. Prema nekim uèenjacima, Muhamed je pojeo otrovano meso samo da bi tvrdoglavim masama pokazao kako je jedenje mesa štetno...

. Kao i u judaizmu, ovo žrtveno klanje životinja kojem pribjegavaju muslimani detaljan je proces Cijeli je postupak ustvari namijenjen krajnjem smanjenju ubijanja životinja. Bawa Muhaiyaddeen kaže sljedeæe:
Dok izgovarate kalimah, presjecanje grla morate obaviti u tri poteza noža, po jednom za svako recitiranje. Nož se mora kretati u tri kružna zamaha, i ne smije dodirnuti kost. Mora biti krajnje oštar, a njegova dužina ovisi o vrsti životinje … Pored toga, životinja ne smije povratiti ni malo hrane, i ne smije ispustiti nikakav glas; u suprotnom, postaje haram.
Samo one osobe koje klanjaju pet puta na dan mogu držati životinju i klati je. Prema tome, k*rban trebaju obavljati imam i mujezin, jer èesto samo oni klanjaju pet puta na dan. To takoðer znaèi da se k*rban treba obaviti u blizini džamije, gdje se uvijek mogu pronaæi te dvije osobe. Prije samog klanja, oni se moraju prvo obredno oprati, a zatim tri puta izgovoriti kalimah. Potom životinju namijenjenu žrtvi moraju napojiti vodom. Vrat životinje mora biti okrenut u smjeru Kible (drugim rijeèima, životinja mora biti okrenuta u smjeru Meke), tako da oèi žrtvovane životinje gledaju u oèi osobe koja vrši žrtvu. Osoba životinju mora gledati u oèi a potom joj, izgovarajuæi kalimah, mora prerezati grkljan. Mora nastaviti gledati životinju u oèi sve dok joj ne izaðe duša, i pri tome neprestano ponavljati zikr. Zatim, nakon što duša izaðe, mora još jednom izgovoriti kalimah i oprati nož. Tek tad može prijeæi na sljedeæu životinju. Mora životinju gledati u oèi, vidjeti njezine suze, i posmatrati je sve dok ne umre – tako æe joj se, sva je nada, promijeniti srce.”11
Muhaiyaddeen dalje nastavlja pripovjedati o tradiciji sufija koja podržava vegetarijanstvo:
Allah reèe Muhamedu: `Sa ovim æe k*rbanom ubijanje u velikoj mjeri biti smanjeno, jer tamo gdje su ubijali 1 000 ili 2 000 životinja dnevno, sada æe ih ubijati samo deset ili petnaest. Ako krenu nakon jutarnjih molitvi, bit æe veæ deset sati kad budu spremni poèeti, a mogu ubijati samo do jedanaest, kad se moraju pripremiti za narednu molitvu. K tome, za svaku je životinju potrebno oko petnaest ili dvadeset minuta, jer èovjrk mora èekati dok joj duša ne izaðe.` Allah je tako poduèio Poslanika.
Ljudi tada uznegodovaše: `Kako to možemo uèiniti? Bit æemo u stanju zaklati samo nekoliko životinja? Time nam se ogranièuju naše svetkovine i uživanje.`
Ali Allah reèe: `Ne mora svaki od vas žrtvovati po životinju; ne trebate žrtvovati životinju za svaku obitelj. Umjesto èetrdeset kokoši,ubijte jednu kozu. Umjesto èetrdeset koza, ubijte deset krava. A umjesto èetrdeset krava, ubijte deset kamila. Žrtvujte deset kamila a potom njihovo meso podijelite raznim obiteljima. `Tako se umjesto èetristo životinja može ubiti samo èetrdeset. Ubijanje je smanjeno u tom omjeru. Prema tome, Allah je prenio zapovijedi Poslaniku ne bi li smanjio oduzimanje života.12
Muhaiyaddeen zakljuèuje: “Onaj tko k*rban posmatra s mudrošæu i iznutra zna da je njegova namjera smanjiti ubijanje. Ali ako ga netko posmatra izvana, onda je on namjenjen ispunjenju želja za hranom, ispunjenju žudnji za niskim strastima…13 Prema tome, ezoterijski imperativ koji stoji iza islamskih zakona o prehrani ogleda se u tome da muslimani trebaju težiti samilosti i milosrðu, prvo kroz krajnje smanjenje broja životinja namjenjenih ubijanju (Slijedeæi sve propise), a potom i kroz potpuni prestanak ubijanja, èemu se tre*amo nadati.
Zanimljivo je da k*r`an više navodi hranu koja je zabranjena nego koja je dopuštena. I u svim se sluèajevima bavi mesom. To je potaklo bliskoistoènog uèenjaka Michaela Cooka da u svojoj knjizi Muhamed napiše “Vegetarijanci nemaju nikakvih problema (sa k*r`anskim zakonima o prehrani),”14 Prema tome, ti su zakoni izgleda jedino teret onim vjernicima koji jedu meso. Oni, a ne njihova vegetarijanska braæa, moraju poštivati vrlo stroge zakone o prehrani koji jedino služe ogranièenju konzumiranja mesa.

Samilost i milosrðe

Sam k*r`an velièa sveukupnu samilost i milosrðe. Ustvari, svih 114 njegovih poglavlja, sa izuzetkom jednog, otpoèinje sa rijeèima Bismillahir-rahmanir-rahim, tj., “U ime Allaha, Milostivog, Samilosnog!” K tome, treba napomenuti kako se u k*r`anu za Boga najèešæe koristi ime al-Rahim, što znaèi “Sve-samilosni”. Pored ovog imena, vrlo se èesto koristi i ime al-Raham – “Sve-milostivi”. Na nekim drugim mjestima k*r`an opisuje Boga kao Arham al-Rahimina, “Najmilostivijeg od milostivih”. Kroz cijeli se spis naglasak stavlja na sveobuhvatnu prirodu Božje milosti. Prema tome, neiskazivanje milosti prema životinjama nikako ne bi bilo u skladu sa tom sveobuhvatnom prirodom. Muhamed je u svom životu, kako smo veæ pokazali, iskazivao takvu milost. Njegov bi se istinski sljedbenik stoga trebao rukovoditi sliènom samilošæu i milosrðem. Vegetarijanstvo u ostvarivanju tog cilja bilo znaèajan korak.
Ako se u svrhu poimanja islama oslonimo na k*r`an, islamsku tradiciju mistika, i osobito na Muhamedov život i uèenja, otkrit æemo kako su vegetarijanstvo i dobrostivost prema životinjama od središnje važnosti – što smo veæ pokazali, i što æemo, još više potvrditi sljedeæim navodima. Radi se o dobro poznatim prijevodima iz arapskog Hadeta (doslovno “tradicija”, odnosno tekstovi jednako autoritativni kao k*r`an), kojeg je kompilirao islamski uèenjak M. Hafiz Syed:
Kad je Poslanik, prolazivši pored nekih ljudi što odapinjali su strijele na ovna, vidio taj mrski mu prizor, rekao je: “Ne sakatite životinje.”

Kad su Poslanika vidjeli kako svojim ogrtaèem briše lice svog konja, i kad su ga upitali o tome, rekao je: “Noæu me Bog opominje da budem dobar prema svom konju.”

Neki je èovjek jednom ukrao par jaja iz ptièijeg gnijezda, a Poslanik ih je vratio natrag rekavši: “Boj se Boga u ovim stvorenjima nijemim i jaši na njima kad su spremna za to – a kad su umorna onda sjaši.”

“Èeka li nas uistinu nagrada ako postupamo dobro prema èetvoronošcima i pojimo ih vodom?” upitaše ga uèenici. A Poslanik im odgovori: “Nagrade èekaju one koji pomažu svakoj životinji koja ima vlažnu jetru.” (tj. svim živim stvorenjima!)15
Popularni islam, poput ostalih suvremenih oblika velikih svjetskih religija, ne govori otvoreno u prilog vegetarijanstvu. Svakoj se pojedinoj osobi na kraju prepušta hoæe li usvojiti principe dobrostivosti prema životinjama ili ne. Spisi nam ni u kojem sluèaju ne nalažu da ubijamo, ili podržavamo ubijanje, bespomoænih biæa, i èovjeku je dostupna sva sila dokaza da se najuzvišenija religijska istina ogleda u poštovanju sveukupnog života i slijeðenju Božje sveobuhvatne ljubavi i samilosti. U svijetlu gornjeg Hadeta, kojeg obièno pripisuju Muhamedu, èitatelje pozivamo da samo odluèe da li se Poslanikova samilost, odnosno samilost koju zastupa k*r`an, proteže i na životinje.

Muhamedova je smrt praktièno naglasila potrebu za vegetarijanstvom u islamu. Prièa kaže kako je neka kaurkinja pozvala Muhameda i neke njegove pratioce na objed, stavivši pred njih otrovano meso. Poslanik je, zahvaljujuæi duhovnom uvidu, znao da je meso otrovano, i odluèio je da ga samo on pojede, zabranivši to svojim pratiocima. Premda nije imao obièaj jesti meso, ili bilo koju drugu hranu koju nije pripremio musliman, ovom je prilikom, na misteriozan naèin, to uèinio. Otrovano ga je meso bacilo u bolesnièku postelju u kojoj je ostao gotovo dvije godine. Naposljetku je, 632. g. n. e. , i umro. Prema nekim uèenjacima, Muhamed je pojeo otrovano meso samo da bi tvrdoglavim masama pokazao kako je jedenje mesa štetno.
Povrh toga, k*r`an se na nekoliko mjesta dotièe vegetarijanstva, kao što su, na primjer, sljedeèa (inaèe slièna i oèito zasnovana na Postanku 1:29)
Nek èovjek razmisli o hrani koju jede: kako poslali smo obilne kiše, i zemlju rascijepili na napukline, i kako tad smo uèinili da živo nièe, i loze i trske, masline i palme i vrtovi i voæe i pašnjaci – na užitak da vam stoje i stoci vašoj na nasladu.
Sljedeæi stihovi nastavljaju u istom tonu:
Allah vodu s neba spušta i njome život mrtvoj zemlji vraèa! To je, zaista, dokaz za ljude koji hoæe èuti. Vi imate pouku i u stoci: mi vam dajemo da iz utroba njenih mlijeko èisto pijete, koje nastaje od grizina u buragu i od krvi – ukusno onima koji ga piju. A od plodova palmi i loze pripremate piæe i hranu prijatnu. To je, doista, dokaz onima koji pameti imaju. Gospodar tvoj pèelu je nadahnuo: “Pravi sebi kuæe u brdima i dubovima i u onome što naprave ljudi, zatim, hrani se svakovrsnim plodovima, pa onda idi stazama Gospodara svoga, poslušno.” Iz utroba njihovih izlazi piæe razlièitih boja koje lijek je ljudima. To je, uistinu, dokaz za ljude koji razmišljaju.(k*r`an, sura 16, stihovi 65-69)

Konaèno, k*r`an ohrabruje muslimane da jedu, blagotvornu, zdravu hranu. Opisujuæi dozvoljenu i nedozvoljenu hranu, k*r`an naglašava kako je on (Poslanik) tražio od ljudi da jedu lijepa jela, a odvratna odbace. (k*r`an, sura 7, stih 157) Dublji smisao ovog uèenja još jasnije iznosi Al-Ghazzali (1058-1111), jedan od najbriljantnijih filozofa islama, koji je u svojoj knjizi Ihya Ulum ul-Din zapisao: “Jedenje kravljeg mesa uzrok je bolesti (marz), njezino (kravlje) mlijeko je zdravo (safa), dok je proèišæeni maslac lijek (dava). Oni koji samilosni su u jelu, samilosni su i u djelu.”7 k*r`an nedvosmisleno poziva na samilost i milosrðe prema životinjama, i premda mnogi muslimani nikad ne razmišljaju o vegetarijanstvu, neke sekte, kao recimo sh*ti, imaju brojne vegetarijanske sljedbenike. Islamski mistici, poput sufija, takoðer smatraju kako vegetarijanstvo predstavlja vosok duhovni ideal,

Tradicija sufija

Postoji drevna prièa o sufi svetici imenom Hazrat Rabia Basri, koja bi, sa namjerom da meditira u savršenom miru, redovito odlazila na jednu planinu u šumi. Kad bi se popela na tu planinu sve bi se šumske životinje okupile oko nje, da uživaju u njezinom dobrom društvu. Jednog je dana tu pristigao još jedan sufi. Ali èim se bribližio, sve su se životinje uznemireno razbježale. Vidno ojaðen, sufi je upitao Rabiju Basri: “Zašto su životinje pobjegle?”
Rabija mu je odgovorila protupitanjem: “Što si jeo danas?” Sufi je priznao sa je jeo luk pržen na životinjskoj masti. Mudra je sufi svetiza zakljuèila: “Jedeš njihovu mast. Kako onda da ne bježe od tebe?” Ova poznata sufi prièa nagovješæuje kako je u islamu prisutno mistièno posmatranje stvari u pogledu relacije izmeðu ljudi i životinja.
Veliki suvremeni sufi uèitelj, Muhammad Rahim Bawa Muhaiyadden, Pripovijeda jednu drugu parabolu koja nosi naslov “Lovac se uèi samilosti od laneta.” Predstavljena u usmenoj tradiciji sufija i na drevnom tamilskom jeziku, ova prièa na jednostavan naèin govori o sveobuhvatnoj samilosti kojoj, kao idealu, teže svi ljudi od vjere. Prvobitno je bila isprièana za dobrobit grupice djece, ali njezina se istina izdiže iznad bilo koje starosne grupe. Saèuvana je u knjizi koja nosi naslov Doði u tajni vrt i ide ovako:
… Živio jednom jedan èovjek koji je volio iæi u lov. Odlazio je u šumu noseæi pušku ili luk i strijele, te ubijao jelene, losove i druge životinje. Kao i veæina lovaca uživao je jesti sve životinje koje je ubio, ali najviše mu se sviðalo srneæe meso.
Tako je ovaj èovjek provodio svoj život loveæi, ubijajuæi i jeduæi životinje. A onda je jednog dana naišao na srnu koja je dojila svoje mlado. To ga je obradovalo, jer bio je umoran, a znao je da srna ne može pobjeæi dok hrani svoje lane. I tako ju je ustrijelio. Ali prije nego što æe umrijeti, srna je zavapila: `O èovjeèe, mene si ustrijelio, pa me i pojedi, ali poštedi moje mlado! Pusti ga nek slobodno živi!`
`Jasno mi je što tražiš,` odgovorio je lovac, `ali tvoje mlado planiram odnijeti kuæi, podiæi ga, i lijepo ga uhraniti. A onda æe jednog dana i ono postati hrana za mene.`
Kad je to èulo malo je lane reklo: `O èovjeèe, slaže li se Bog sa takvim razmišljanjem?`
Lovac se nasmijao: `Bog je èovjeku stvorio životinje da ih ubija i jede.`
`O èovjeèe, u pravu si. Bog je uistinu stvorio neka biæa tako da ih druga mogu jesti. Ali što je s tobom? Ako takav zakon postoji za nas, onda možda postoji i za tebe. Razmisli o tome. Mene je spremna pojesti samo jedna osoba, ali toliko njih željno èeka pojesti tebe. Zar to ne znaš? Jednoga æe dana, u prisustvu samog Boga, razni crvi i siæušni kukci pakla, pa èak i sama zemlja, biti presretni da te proždru. Ti, koji ljudsko si biæe, moraš porazmisliti o tom. Kad smo mi jeleni ubijeni, odmah nas pojedu, ali kad ti umreš dugo æe te u paklu polako jesti, i preporaðat æeš se tamo mnogo, mnogo puta.
`O èuvjeèe, Bog je stvorio i mene i tebe. Ti si èovjek. Naèinio te je od vatre, zemlje, vode, zraka i etera. Ja sam životinja, ali i mene je naèinio od tih istih elemenata. Ti ideš na dvije noge, ja na èetiri. Premda se naše kože i boja razlikuju, meso nam je isto. Razmisli o brojnim stvarima po kojima smo slièni.
`Kad bi netko ubio tvoju majku dok te doji, kako bi se osjeæao? Veæini ljudi bi bilo žao kad bi ubili srnu sa lanetom. Zavapi li bi: “O, nisam znao!” Ali u tebi izgleda nema samilosti. Ti si ubojica. Oduzeo si toliko mnogo života, ali nikad nisi zastao i pomislio kako bi bio ožalošæen da netko ubije tvoju majku. Umjesto toga, raduješ se što si ubio ne samo moju majku, veæ se takoðer spremaš ubiti i pojesti mene. Buduæi da si ljudsko biæe, trebao bi razmisliti o tome. Èak bi i najokrutnija i najdemonskija životinja zastala i razmislila o ovome što sam rekao.
`Zar ti nije jasno kako je tužno dijete èija je majka upravo ubijena? Ono što si rekao mojoj majci i meni užasno je i nanijelo mi je strašnu bol. O èovjeèe, u tebi nema ni Božje ni ljudske samilosti. Nemaš èak ni ljudske savjesti. Cijeli svoj život piješ krv i jedeš meso životinja ne shvaæajuæi što èiniš. Voliš meso i uživaš u ubijanju. Da imaš savjesti ili ikakvog osjeæaja za pravdu, da si roðen kao istinsko ljudsko biæe, razmislio bi o ovome. Bog posmatra i mene i tebe…
`Malo lane, sve što si reklo istina je, ` priznao je lovac. Potom je nježno podigao tijelo majke srne i poveo malenog jelena kuæi.
Te je noæi isprièao drugim livcima èemu ga je lane pouèilo. Kad su èuli ovu prièu, svi su zaplakali. `Tako smo èesto jeli srneæe meso, ali sada kad si nam ovo isprièao, svjesni smo karme koja nas je snašla kroz meso koje smo pojeli. Naša su tijela ophrvana nemirom. Sad shvaæamo da nismo ni samilosni ni mudri.` Tako su svi odluèili da više ne jedu takvu hranu.
`Pustimo malog jelena`, rekao je jedan od njih. `Ne, dajte ga meni`, rekao je drugi. `Brinut æu se o njemu dok ne poraste a onda æu ga pustiti na slobodu.`
Ali lovac je odluèio da se sam pobrine o odrastanju laneta. I kako su godine prolazile taj mu je jelen iskazivao više ljubavi od vlastite djece. `Ovo nježno stvorenje ispoljava više ljubavi i zahvalnosti od ljudskog biæa`, mislio je èovjek. `Ljubi me i liže, i ispušta glasove zadovoljstva kad ga hranim. Èak i spava na mojim stopalima.`
Kad je jelen potpuno odrastao, èovjek ga je jednog dana odveo u šumu i pustio na slobodu.
Djeco moja, svatko od nas mora biti svjestan svega što èini. Sve su mlade životinje pune ljubavi i samilosti. I ako se spomenemo da je svako stvorenje jednom bilo mlado, nikad neæemo oduzimati tuði život. Neæemo nanositi zlo nijednom živom stvoru, niti ga napadati…8
Ova prièa sasvim jasno govori o vegetarijanskoj tradiciji unutar islamskog misticizma. Ta ista tradicija objašnjava kako k*rban, proces klanja životinja propisan muslimanima, pored tajnog ima i svima razumljivo znaèenje. Dok se k*rban izvana odnosi samo na muslimanske zakone prehrane, koji su slièni jevrejskim, iznutra od nas traži da svoje živote posvetimo predanom služenju Boga, i da umjesto života životinje žrtvujemo naše animalistièke odlike. “k*rban nije puko ubijanje piliæa, krava i koza,” objašnjava Bawa Muhaiyaddeen. “Ovdje, u srcu, prebiva èetiri stotine bilijuna i deset tisuæa zvijeri koje moraju biti ubijene. Moraju biti ubijene u kalbu (unutarnjem srcu). Kad se te stvari ubiju, onda se ono što se jede može nazvati bilo halalom (dopustivim) ili haramom (zabranjenim).” Na kraju, ovaj sufi uèitelj zakljuèuje: “Sve što vidimo u ovom svijetu jest haram. Samo je ono što vidimo u Allahu (Bogu) halal. Molim vas, to jedite.”9
Pa ipak, èak i u tradicionalnom k*rbanu, izgovara se molitva poznata kao kalimah 10, ne bi li se otklonile niže odlike životinje. Prema tradiciji sufija, trostruko izgovaranje moæne rijeèi kalimah neæe samo proèistiti zaklanu životinju, veæ i one koji su ukljuèeni u žrtvu, tako da više neæe željeti ubijati životinje. Meðutim, to æe biti jedino djelotvorno ako se molitva izgovori sa èistom devocijom.

Ustvari, Muhamed je jedino mogao govoriti u prilog vegetarijanstvu, iako možda nije bio biti u stanju nametnuti tu filozofiju veæini. Uvijek je iskazivao najveæu samilost – “univerzalnu samilost” – i savjetovao je svoje sljedbenike da èine isto. Jedan dirljiv primjer iz Muhamedovog života pokazuje do kojih je granica sezala njegova suosjeæajnost. Probudivši se jednog popodneva iz drijemeža, vidio je kako mu je na rubu ogrtaèa zaspala bolesna maèkica. Poslanik je odrezao taj dio svoje odjeæe da ne bi maèku uznemirio u njezinu odmoru. Je li to èovijek koji bi zagovarao nepotrebno ubijanje bezazlenih životinja? “Budite samilosni prema drugima”, pouèavao je Muhamed, “osobito prema onima koji su slabiji od vas.”5
Kako saznajemo iz popularne tradicije (Hadet), Muhamed je pre*acivao svojim sljedbenicima što nisu iskazivali univerzalnu samilost. “Ali mi smo samilosni”, tvrdili su oni, “ – prema svojim ženama, djeci i roðacima.” Poslanik je na to uzvratio: “Ne ukazujem vam na to. Govorim o univerzalnom milosrðu.”
Jedna od prednosti islama kao relativno mlade religije svakako je u tome što su mnoge bitne èinjenice u pogledu Muhamedove prehrane i njegovog odnosa prema životinjama još uvijek svježe u sjeæanju i saèuvane. Poslanikovi najraniji biografi ukazuju kako je volio vegetarijansku hranu, a osobito su mu se dopadali mlijeko razblaženo sa vodom, jogurt sa maslacem ili orasima, te krastavci sa datuljama. Njegovo najomiljenije voæe, na kojem je ponekad živio tjednima, bili su nar, grožðe i smokve, dok je ujutro volio uzimati napitak od izdrobljenih i natopljenih datulja. Posebno mu se sviðao med, kojeg je èesto miješao sa kvasinom, i pripisuje mu se kako je rekao da æe u kuæi u kojoj ima meda i kvasine, svakako prebivati Gospodinovi blagoslovi. Takoðer je volio i preparaciju koju su tada zvali hees, naèinjenu od maslaca, datulja i jogurta. Pored toga, prema obimnom svjedoèenju biografa, èesto se navode i ove Muhamedove rijeèi: “Tamo gdje je prisutno obilje biljne hrane, okupljaju se anðeli.”
Muhamed je znao da se ne može od svih ljudi oèekivati da slijede tako stroge navike u prehrani. k*r`an tako, poput Biblije, pruža ustupke kao prijelazne faze ka èistoj i duhovnoj prehrani: “O vjernici! Jedite sve dobre stvari koje vam dadosmo, i Bogu se zahvaljujte ako Njegovi ste štovatelji. Zabranjuje vam se strv, i krv, i svinjsko meso, i ono što je zaklano u neèije drugo, a ne u Allahovo ime.” (k*r`an, sura 5, stih 1) Ovdje k*r`an jasno kaže da je svinjetina neèista i da krv životinja nije prikladna hrana za èovjeka (a to je ostavština iz Starog zavjeta). Muslimani su se tako našli u onoj istoj kontradikciji po pitanju prehrane kao i Jevreji: krv je zabranjena – nemoguæe ju je potpuno izvuæi iz životinjskog mesa – pa ako netko jede meso, takoðer konzumira i krv. Po rijeèima k*r`ana, to je doista “dokaz za ljude koji razmišljaju.”
k*r`an ide dalje i kaže da ako netko jede zabranjenu hranu ne bi li ostao u životu, onda to nije grijeh. Ali Arapi su se teško mogli naæi u takvoj situaciji buduæi da su živjeli u svijetu im je nudio obilje bezmesne hrane. Imali su masline i jabuke iz Sirije, grožðice iz Izraela, žito iz Egipta, proso iz Južne Arabije, rižu iz doline Jordana i Indije, odalke su takoðer dobavljali i zaèine.6 Ako nije bilo potrebe za ustupkom glede jedenja mesa u tim ranim vremenima, još je manje ima danas, kada se zahvaljujuæi suvremenim moguænostima transporta može doæi do hrane iz bilo kojeg dijela svijeta.

 

VEGANI I MESOJADCI

Ako covek se hrani so meso togas "negoviot UM ke bide los gospodar i sluga na 'lukaviot';negoviot um e zverski, 'gavolski' koj e sposoben da ubiva i luge i zivotni vo odredeni okolnosti.toj covek e pripiromen zver i gladen gavol, rob na svoite naviki..."

Ako se hranime samo so hrana od rastitelno poteklo, togas Umot ke bide korisen i poslusen sluga koj ke bara nacini za dobro zdravje i traen mir.

Krvta, teloto i duhot ne se isti kaj vegetarijanci i mesojadci. Mesojadcite se odogvorni za site krvoprolevanja na zivotni i luge vo celata covecka istorija. mesojadcite uspeale da napravat 150.000 vojni i spalile 500.000 zeni na klada do 18. vek. nikogas ne se vodela niedna vojna za osloboduvanje na zivotnite, pa duri nekogas i denes zivotnite ucestvuvaat vo vojni-kako gotova hrana i za drugi nameni.

Zivotnite custvuvaat i mislat!

 

EXPERIMENTI NAD ZIVOTNITE
Moralno, Zdrastveno i Naucno Neodgovorno

Coveckata i zivotinskata DNK ne se isti i experimentite nad zivotnite za pronaoganje na lek protiv rak ili nekoja druga bolest nemaat nikakva osnova. Lekot testiran nad zivotnite nema da vlijae isto kaj covekot i covekot nema potpolno da se izleci zasto takov lek i ne e vistinski lek.

Vo 2005 god., samo vo Germanija bile usmrteni 2.412.678 zivotni.
Sekoja godina vo Germanskite laboratorii stradat i umiraat:

-1.423.480 gluvci
---554.916 staorci
---103.745 kunikuli
---101.332 ribi
-----96.507 ptici
------4.892 kucinja
------2.105 majmuni
------1.023 macki

-850.000 zivotni se zemeni vo istrazuvanje, razvitok, proizvodstvo i proverka na lekarsstva I hemiski proizvodi.
-715.000 zivotni bile ‘potroseni’ vo tnr., fundamentalni istrazuvanja.
-579.042 zivotni bile usmrteni za ‘naucni celi’

I pokraj povekedeceniskoto intenzivno ‘istrazuvanje’ vo experimenti so zivotni za pronaoganje na lek za srcevite zaboluvanja, lek za rakot i slicno – spomenatite bolesti se vo postojan porast.

“Istorijata na istrazuvanjeto na rakot e istorija za toa kako se lekuva rak kaj gluvcite. So decenii nie lekuvame rak kaj gluvcite, megutoa kaj lugeto toa ednostavno ne se pokopuva, ne uspeva.”,- Dr. Klausner, nacionalen Institut za istrazuvanje na rakot na SAD (NCI).

“ Od naucno glediste videno mora da se utvrdi deka ona sto se narekuva model na experiment nad zivotnite vo istrazuvanjeto na rakot, se pokaza kako propast. Bezbrojni milioni zivotni sto bea usmrteni tragajki za novi sredstva za suzbivanje na rakot, bea znaci – ZALUDNO ZRTVUVANI”,- dr. Bros, NCI.

“Od experimentite so zivotni proizleze virusot na Sidata !”

MUDROSTA NA MAKROBIOTIKATA – Koga lugeto bi se hranele na makrobioticki nacin, bi bile zdravi i naucnicite k enema potreba da gi macat zivotnite za da pronajdat lek za bilo koj vid na rak ili bilo koja bolest!!!

 

ЗРНЕСТ ЛЕБ


Ако светот треба да се доведе во ред, мојот народ треба прв да се измени. Ако мојот народ треба прв да се измени, мојот роден град треба да се преуреди. Ако се преуредува мојот роден град, прво треба да се поправи моето семејство. Ако моето семејство треба да се поправи, ЈАС МОРАМ ПРВ.

Со современиот начин на живеење, исхраната, која најчесто вклучува употреба на рафинирана, мрсна и брза храна, како и многу стресни ситуации, водени од брзото темпо на живеење, придонесуваат за сè почести нарушувања на нормалното функционирање на телесните функции, како што се: варењето на храната во дигестивниот тракт, метаболизирање на шеќерите, кардиоваскуларниот систем, работата на црниот дроб, бубрезите, панкреасот, и сè почеста појава на рак, алергии, дебелеење.

Начинот на исхрана е примарен фактор за нашето здравје и психофизичката состојба кои влијаат врз нашето однесување, расположение и среќен живот.

Промените кои треба да се направат во однос на погрешниот начин на исхрана не се само потребни, туку и неопходни за зачувување на здравјето и ослободувањето од медицински интервенции и лекови.

Познавајќи го традиционалниот начин на исхрана, кој се базира претежно на житарки во зрно, следејќи ја препораката на СВЕТСКАТА ЗДРАВСТВЕНА ОРГАНИЗАЦИЈА, во која стои дека потребата од храна за 60% треба да биде од интегрални житарки, како и врз основа на најновите сознанија и технолошки достигнувања од областа на здрава и функционална храна, се обидувам да ве информирам за можноста човечкиот организам, на природен начин, со природна храна да ги добие сите потребни хранливи материи, неопходни за правилно функционирање, за да се спречат модерните заболувања и да се намали терапијата со лекови.

За таа цел, со гордост го произведовме ЗРНЕСТИОТ ЛЕБ.

Вредноста на зрнестиот леб е потврдена преку повеќегодишни испитувања на светско ниво, како и преку практични тестирања. Потрошувачите на зрнестиот леб го изразија своето задоволство од лесното варење на храната, зголемената работоспособност и виталност, како и чувството на ситост. Истовремено, се намалува или се исклучува потребата од консумирање на јајца, месо и сувомеснати производи, млеко и млечни производи, бели печива, масни пити, т.е. брза храна.

Овие производи го оптоваруваат организмот, ги зголемуваат мрснотиите и холестеролот, и се ризични фактори за добивање на дијабетес и кардиоваскуларни заболувања. Присутните хемикалии во овие производи придонесуваат за формирање на слободни радикали, кои се ризик фактори за појава на рак и алергии.

Белковините од животинско потекло дополнително ги оптоваруваат бубрезите и претставуваат ризик-фактор за нивно заболување.

ШТО Е ЗРНЕСТ ЛЕБ?

Зрнестиот леб се добива од природни намирници, цели зрна од најквалитетни македонски житарки, како пченица, рж, јачмен, пченка, интегрален ориз, лен, семки од тиква, сончоглед. Како нерафинирани намирници, ги обезбедуваат речиси сите хранливи состојки, неопходни за добро здравје.

Зрнестиот леб во себе содржи макро-хранливи состојки, како што се јаглехидрати, белковини, масти и микро-хранливи состојки, како што се витамините и минералите.

Витамини кои ги има во зрнестиот леб се следните: Б1, Б2, Б3, Б6, Б12, Б15, биотин, холинг, фолна киселина, инизитол, парааминобензоева киселина, Б5, Витамин Е, Витамин Ф, Витамин П, Витамин Т, Витамин А.

Од минерали, застапени се 7 основни минерали: калциум, јод, железо, магнезиум, фосфор, селен, како и други минерали: хром, манган, молибден, ванадиум, бакар, натриум.

Начинот на кој организмот ќе ги искористи макро-хранливите состојки, директно зависи од микро-хранливите состојки. Имено, добро познато е дека Б витамините, присутни во интегралното зрно, делуваат кон разложување на сите негови состојки, вклучуваќи ги и јаглехидратите. Сличен процес се случува и во природата, при никнување на зрното житарка, при што се формира нов живот. Доколку се отстрани обвивката на зрното, во која се присутни витамините, зрното станува „инвалид“, од него веќе ништо не може да порасне, ниту пак може да претставува полновредна храна.

Состојките на житното зрно, како природна храна, се во урамнотежен однос. Тоа е многу битно - за панкреасот да произведе инсулин, потребни се цинк и витамин Б6, понатаму, за способноста на инсулинот да го контролира шеќерот во крвта, потребен е минерал хром. За метаболизмот на јаглехидрати се потребни скоро сите витамини од Б комплексот и 6 минерали: калциум (Ca), железо(Fe), магнезиум (Mg), цинк (Zn),манган (Mn), хром (Cr).

Доколку овие микро-елементи ги нема во храната, организмот ги зема од сопствените резерви, додека пак, ако и таму ги нема, јаглехидратите не можат да се претворат во енергија, а тоа се манифестира со губење на кондиција, промена на кожата, анксиозност, депресија, нарушување на нервниот систем.

Онаа храна што организмот не може да ја претвори во енергија, поради недостаток на витамини и минерали, се претвора во масни наслаги, а тоа само по себе води кон дебелеење и претставува ризик-фактор за други модерни заболувања.

Маснотиите и белковините не можат да се искористат за добивање на енергија доколку недостасува витамин Б6 и Б12, фолна киселина, биотин.

Железото, калциумот, магнезиумот, хромот и цинкот се минерали кои што се битни за добивање на енергија.

Кациумот и магнезиумот им требаат на мускулните клетки за контракција, а нивен недостаток предизвикува грчење на мускулите.

Магнезиумот е потребен за правилно функционирање на половина телесни ензими, и за искористување на јаглехидратите од страна на организмот. Недостатокот на цинк ја нарушува контролата на апетитот, се губи осет за вкус и мирис, што често доведува до прекумерно консумирање на месо, сирење, јајца. Хромот го стабилизира нивото на шеќер во крвта, а со тоа и телесната тежина. При оптимални вежби хромот учествува во согорување на маснотиите, исто така го снижува и холестеролот, а посебно е корисен за лица кај кои постои ризик од појава на дијабетес.

Големите количества природен калциум, содржани во зрнестиот леб, овозможуваат правилно функционирање на коскениот систем и се добра превенција од појава на остеопороза, проблем најчесто присутен кај жените во климактерична и постклимактерична фаза.

Железото го штити организмот од анемија. Селенот штити од рак, витамините од Б-комплексот претставуваат голема основна сила во борбата против стресот.

Витаминот Е е познат антиоксиданс кој ја спречува оксидацијата на слободните радикали, заштитувајќи го организмот од голем број заболувања и прерано стареење, и го одржува младешкиот изглед. Ги штити белите дробови од загаден воздух, и е превенција од спонтан абортус.

Битен момент е да се нагласи дека зрнестиот леб се добива од житарки од органско потекло, кои се богати со витамини и минерали. Тие се произведени со органски ѓубрива, а не со вештачки ѓубрива кои ги користи интензивното земјоделство, и кои ги врзуваат минералите и витамините, не дозволувајќи им на растенијата да ги апсорбираат. При култивирање на житарките, не се употребуваат пестициди, хербициди и фунгициди штетни по здравјето, туку се применуваат физички мерки на заштита, што придонесува за добивање на производ здрав за употреба, кој нема штетни влијанија врз здравјето на луѓето.

Зрнестиот леб се добива БЕЗ употреба на хемикалии, како адитиви и конзерванси, за кои современата наука потврди дека се штетни за човековото здравје и предизвикувачи на канцерогени заболувања и алергиски реакции.

БЕЗ употреба на ГМО (генетски модифицирани организми), кои не само што ја деградираат и уништуваат животната средина, туку и негативно влијаат врз човековото здравје, од повеќе аспекти.

Зрнестиот леб се добива со помош на природно кисело тесто, што дополнително ја зголемува хранливата вредност со над 200 нови хранливи состојки. Печен е во земјена печка на дрва, што придонесува за зачувување на хранливите состојки, особено на витамините, од деградација и добивање на подобар квалитет на печење, арома и вкус.

Зрнестиот леб се добива без употреба на пекарски квасец, за разлика од лебот добиен со квасец, кој го дуе стомакот, ги слабее цревата и ја разредува крвта.

Зрнестиот леб изобилува со диетални влакна во урамнотежен однос, такви какви што се во природата, кои што се дефицитарни во стандардниот начин на исхрана. Тие ја подобруваат перисталтиката (движењето) на храната во цревата и секојдневно празнење, и го регулираат изметот.

Омега-3 незаситените масни киселини, присутни во зрнестиот леб, се ефикасни во превенцијата од кардиоваскуларни заболувања, срцев напад, мозочен удар, и со нивна помош се синтетизира витаминот Б.

Белковините (албумин, глобулин, глиадин, глутенин), претставуваат основни градбени материи на клетките. Содржани се во зрнестиот леб во избалансиран облик.

Од сегашното излагање може да заклучиме дека зрнестиот леб, од повеќе аспекти го подобрува здравјето на луѓето.

- Совршено избалансираниот сооднос на сопствените компоненти овозможува правилно функционирање на организмот, регулирајќи го метаболизмот и хормоналниот статус.

- Присуството на прости и сложени шеќери овозможува континуиран прилив на енергија, без драстични скокови на шеќерот во крвта, со што се спречува трансформацијата на шеќерите во масти и се штити панкреасот од прекумерната работа.

- Со секојдневна употреба, го намалува ризикот, во некои случаи, го лекува диабетот тип 2.

- Овозможува правилно функционирање на нервниот систем, мускулите, срцето, ја подобрува психолошката состојба, го помага памтењето, дејствува смирувачки, ја намалува болката, помага во одбрана од стресни моменти.

- Го намалува ризикот од рак, срцев удар, тромбоза и дебелеење.

- Го намалува нивото на холестерол и триглицериди.

- Го зајакнува имунолошкиот систем.

- Спречува формирање на камен во бубрезите.

- Ги спречува ревматските заболувања.

- Го намалува заморот и го подобрува видот.

- Ја подобрува лактацијата.

- Го успорува опаѓањето и побелувањето на косата и придонесува за здрава кожа и нокти, ја заштитува кожата од ултравиолетово зрачење.

- Помага за правилен раст и плодност.

- Придонесува за побрзо зараснување на раните.

 

Природно кисело тесто (некогаш и сега)



Пред 1500 год. пред нашата ера, во Египет, во едно населено место, во едно рано утро, дошле рој на скакулци. Сите жители, вклучувајќи ја и домаќинката, која штотуку го замесила тестото за леб, излегле да ги одбранат полињата со житарки од ројот скакулци .Одбраната траела цел ден, доцна до ноќта. Кога се вратиле дома, домаќинката забележала дека тестото што го замесила претекло од земјаниот сад и се ширел непознат мирис. Бидејќи цел ден ништо не јаделе, а и залихите на храна и' биле мали, домаќинката одлучила да го испече чудно формираното тесто. Добиле леб со сосема нови, подобрени својства. Вака вели легендата за добивање на леб со ПРИРОДНО КИСЕЛО ТЕСТО.

Легендата не е далеку од вистината, тоа можело да се случи каде било, па и кај нас во Македонија, за што постојат и археолошки докази за правење на леб, стари 8000 години. Ова воедно претставува и најстара технологија за добивање на леб со помош на природно кисело тесто, која се задржала до ден денешен во одделни земји, како Германија, Австрија и традиционално кај нас, до пред 30 -40 години. Тоа само по себе говори дека се работи за многу вредна хранлива состојка. За што, всушност, се работи?

Досегашните научни сознанија ја потврдуваат улогата на природното кисело тесто во формирање на вкусно-ароматските својства на лебот. Тоа се должи на делувањето на млечни, оцетни, бутерни бактериски култури, при што се формираат органски киселини, естри, алдехиди, кетони, и околу 200 други соединенија познати на науката, кои му даваат на зрнестиот леб пријатен вкус, арома и свежина. Од органските киселини, најзастапени се: млечна, оцетна, бутерна, пропионска, мравја и други. Тие настануваат под дејство на истоимените бактерии кои се наоѓаат во брашното.

Друга важна група на микроорганизми во природното кисело тесто се квасеците. Овие квасеци се разликуваат од пекарскиот по своите карактеристики. Многу подобро делуваат врз киснењето на тестото, формираната јагленоводородна киселина, не ја забавуваат ферментацијата што се случува во тесто правено со пекарски квасец, туку напротив, ја подобруваат.

Ферментацијата со природно кисело тесто се одвива во повеќе етапи, т.е. подолг временски период, во ферментори под одредени услови. Органските киселини формирани во тестото, што ги создаваат горенаведените микроорганизми, по печењето остануваат во лебот и по природен пат го штитат лебот од развојот на штетните микроорганизми, кои се носители на разни болести кај лебот, како што е компировата болест, која се јавува кај обичниот леб во топлите периоди. Затоа, производството на леб со природно кисело тесто е БЕЗ употреба на хемиски средства(конзерванси), за кои науката докажала дека се предизвикувачи на модерните заболувања (рак, дијабетес, кардиоваскуларни болести, алергии, артритис и др.).

Природното кисело тесто го подобрува и самото печење на лебот, структурата и свежината на лебот е подобра, а со тоа и сварливоста и искористеноста при консумирањето е поголема. Специфичната арома и киселоста на лебот го задоволуваат пребирливиот вкус на потрошувачите. Од наведените карактеристики може да се заклучи дека при преработката на лебот нема потреба од додавање на адитиви, бои, емулгатори, за кои, исто така, докажано е дека се предизвикувачи на модерните заболувања.

Битно е да се нагласи дека природното кисело тесто 100% ја елиминира фитинската киселина присутна во житарките, позната и под името фитат, која е одговорна за појавата на анемија, бидејќи има својство да ги врзува минералите. Со нејзино елиминирање, се создаваат услови за развој на корисните микроорганизми и за спречување на развојот на Штетните микроорганизми во дигестивниот тракт, го штити организмот од делување на слободните радикали и канцерогените супстанции.

Со ферментирање на природното кисело тесто се создава витаминот Б12, кој го нема во растителната храна и е многу важен за вегетаријанскиот начин на исхрана. Неопходен е за нормално функционирање на нервните клетки, го регенерира црниот дроб и учествува во неговата детоксикација. Ја подобрува плодноста и кај мажите и кај жените. Во комбинација со витаминот Ц, дејствува антиканцерогено. Апсорпцијата се зголемува во комбинација со другите витамини од Б-компексот, кои значително се присутни во житарките и придонесуваат за правилно метаболизирање на хранливите материи. Витаминот Б12 има својство да се акумулира во организмот, за разлика од другите витамини од Б-комплексот, кои немаат својство да се акумулираат и треба да се внесуваат секојдневно преку храната. Б-комплексот најмногу го има во житарките и нивната преработка во интегрална форма, како што е интегралното брашно и зрнестиот леб.

Од сегашното излагање може да заклучиме дека природното кисело тесто, од повеќе аспекти го подобрува квалитетот на лебот. Најдобри резултати покажува кога се добива од интегрални житарки како: интегрален ориз, пченица, рж, јачмен, пченка, лен. За варење во организмот му треба подолго време, 100 мин., па дури и повеќе, давајќи му на организмот континуиран прилив на енергија, и ги спречува наглите скокови и падови на шеќерот во крвта, а тоа овозможува правилна работа на панкреасот. За разлика од него, белиот леб може да се разгради и апсорбира во организмот за 20 мин., што негативно дејствува врз здравјето од повеќе аспекти. Зрнестиот леб добиен со природно кисело тесто претставува и функционална храна која содржи состојки што позитивно делуваат на повеќе телесни функции во организмот, како што се: метаболизирање на мастите, правилно функционирање на дигестивниот тракт, крвниот притисок, кардиоваскуларниот систем, хормоналниот статус.

 

ЛЕБ (што беше тоа?)


Сегашната светска историја тврди дека културата на лебот најпрвин настанала во горна МЕСОПОТАМИЈА, помеѓу реките Еуфрат и Тигар, 5000 години пред новата ера. Оваа област ја сметаат за почеток на цивилизацијата.Тука човекот за прв пат научил како да се користи природата за свои потреби, формирал постојано живеалиште - куќа, почнал да одгледува животни и билки. Житариците, посебно пченицата, била основна животна намирница на најголемиот дел на тогашното население,и како таква се задржала до ден денешен (за несреќа, во рафинирана форма).

Меѓутоа, најновите археолошки истражувања на територијата на Македонија открија неверојатни сознанија. На неолитските населби од младото камено време, како Говрлево, тумба Маџари и др., пронајдени се остатоци од куќи стари најмалку 6000 години пред новата ера. Се карактеризираат со правоаголна форма, со врата и прозорци, покуќнина, маса, столици, грнчарски предмети, чинии, филџани,уметнички предмети - како Големата мајка, Мислителот Адам од Говрлево, и најзначајното во однос на лебот - рачна камена мелница , огниште и земјана фурна на влезот пред куќата.Овие археолошки артефакти ни потврдуваат дека лебот на овие простори се употребувал најмалку 1000 години пред светското откритие во Месопотамија.

Како и да е, првите форми на леб биле направени од искршени житарици помешани со вода, а оваа смеса првобитно се печела во огниште, покриена со пепел и жар.Оваа постапка на правење леб, кај нас познат под име КРАВАЈЧЕ, се практикува и денес по повод верскиот празник Божиќ. Следна етапа била печење на лебот на загреана камена плоча на која подоцна и бил направен полукружен свод од земјани цигли, и се добила првата фурна. Вакви фурни сè уште се употребуваат, не само во селските, туку и во градските средини. Во помалите градови постојат и пекарски работилници со вакви фурни кои се во функција.

До ден денешен не е направена фурна која 100% по квалитет на печен производ ќе ја замени земјаната фурна. Во најмодерното софистицирано пекарство на запад, посебно на САД, покрај модерните метални фурни се произведуваат и земјани фурни за специјални видови пекарски производи.

Најголем подем лебот постигнал со случајната примена на природното кисело тесто, и така е добиен подобар квалитет на лебот, подобар вкус и поголема хранливост. Старите Македонци го усовршиле процесот на мелење и правење на леб и го рашириле на териториите со кои владееле, сè до Азија.

Од Македонците, ова знаење и искуство го преземале Римјаните и го рашириле низ цела Европа. Во римско време се појавиле и првите занаетчиски работилници за правење леб, и занаетчии – пекари, што како занимање било многу ценето. Лебот го збогатувале со разни додатоци, млеко, мед,масло, зачини, сусам, бадеми, ореви. Печеле леб и печиво во разни форми. Во своето пекарство ја внеле и слаткарската уметност. Во градот Рим, за време на царот Август, биле евидентирани над 200 пекарски работилници со пекарска лиценца која преоѓала од татко на син. За Римјаните лебот секогаш имал важна улога, тоа е така до ден денешен.

Меѓутоа, последните години, со брзиот развој на индустријализацијата, лебот претрпе огромни промени. Модерните млинови како краен производ добиваат бело (рафинирано) брашно, без заштитните витамини, минерали и целулозни влакна, со додаток на хемикалии како адитиви и конзерванси. Употребата на адитивите го упростува технолошкиот процес, се добиваат подобри перформанси на лебот ,трајноста, волуменот, економската исплатливост, итн. Но, таквиот леб штетно делува на здравјето на луѓето. Пестицидите , конзервансите, адитивите, вештачките бои кои значително се присутни во модерниот леб и печива, се предизвикувачи на модерните болести како што се карцерогените заболувања, шеќерната болест, кардио-васкуларните заболувања, алергиските реакции.

Новите генерации, израснати во индустриската ера, скоро и да не знаат што е тоа вистински леб. Лебот пред индустриската ера значел опстанок, здравје, богатство во семејството и државата, што не е случај денес. Вистинскиот леб се добивал од цели зрна на житарици мелени на камени мелници, изработен од природно кисело тесто, составен од највредните прехранбени состојки, сложени јаглехидрати, протеини, масти, минерали и витамини.

Во сложените јаглени хидрати спаѓат растителни влакна кои во основа се делат на растворливи и нерастворливи во вода. Нерастворливи се: целулоза, хемицелулоза и лигнин. Растворливи се: пектин, хидроколоиди и слузави материи. Растителните влакна помагаат во превенција од рак, апсорбираат вода, ги згуснуваат и го зголемуваат волуменот на отпадните материи, а со тоа го подобруваат протокот во цревата. Растителните влакна со себе ги врзуваат тешките метали и слободните радикали и го штитат организмот од создавање на туморни клетки, формират гел-апсорционен филтер кој ја успорува апсорпцијата на шеќерот, а тоа е добро за дијабетичарите и за оние што сакаат да ослабат, т.е. да ја контролират својата тежина, што не може да се каже за "чудесните диети" што ни се нудат секоја сезона во разни форми и со разни ефекти. Растителните влакна се корисни за намалување на холестеролот, а со тоа за намалување на бројот на срцеви болести.

Протеините по својот состав се делат на прости и сложени. Простите се градени од аминокиселини, а сложените, покрај аминокиселините, имаат остатоци од шеќери, масти и др. Протеините се основни градбени материи на клетките во човековиот организам, а дневните потреби се движат околу 50 гр. на ден. Во "вистинскиот" леб се содржат од 12-15 %, во зависност од кои житарици е направен лебот, така што 250 гр. "вистински" леб, во комбинација со зеленчук и овошје, се доволни за задоволување на дневните потреби.

Минералите во "вистинскиот" леб се содржани во голем процент. Меѓу нив се и 7 основни минерали: калциум, јод, железо, магнезиум, фосфор, селен, цинк. Тие, во заемно дејство со витамините, го подобруваат метаболизмот и спречуваат многу модерни болести. Научните истражувања утврдија дека селенот спречува појава на рак, железото спречува рак на желудникот, неговиот недостаток придонесува за развој на некои напожелни бактерии кои го претвараат нитратот во карцерогени супстанции, наречени нитрозамини.

Витамините во "вистинскиот" леб се следните:

* Б1(тиамин), Б2 (рибофлавин), Б3 (ниацин), Б6 (пиридоксин) , Б15 (панагаминска) , Биотин (коензим Р или витамин Х) , Холин, Фолна киселина,
* Инизитол, Парааминобензоева киселина, Б5 (пантотенска киселина),
* Витамин Е (токоферол),
* Витамин Ф (незаситени масни киселини- линоолна, линолинска, архидонска)
* Витамин П (го има во хелдата),
* Витамин Т(семенки од сусамот),
* Витамин А(го има во пченката).

Мастите се делат на заситени, кои главно потекнуваат од животните, и незаситени масти, кои се наоѓат во намирници од растително потекло, како житариците. Со помош на мастите се синтетизира витаминот Д и тие помагаат во метаболизмот на јагленитехидрати. Помала количина на заситени масти во исхраната помага во спречување на срцеви заболувања. Дневните потреби на масти се 30 гр. Во "вистинскиот" леб ги има 2% и главно доаѓаат од никулецот.

Од сето ова може да се заклучи дека вистинско здравје може да се постигне со конзумирање на леб од целото зрно, како што тоа го правеле нашите предци со векови.

 

ГРАХАМ ЛЕБ


Овој леб го носи името на американскиот лекар Силвестер Грахам, роден 1794 година. Во 1829 г. го препорачал начинот на исхрана, кој покрај грахам лебот вклучува и овошје и зеленчук. Месото и месните преработки беа забранети. Грахам сметаше дека месото и преработките од месо негативно делуваат врз здравјето на луѓето и квалитетот на живеење и намалување на сексуалната способност. Овој начин на исхрана е прифатен од вегетаријанците, и самиот тој во 1850 г. учествува во основањето на Американската вегетаријанска асоцијација. Многу ресторани во Њујорк и Бостон на почетокот го ставија овој начин на исхрана на нивните менија.

Што претставува ГРАХАМ ЛЕБОТ?

Грахам лебот се прави од Грахам брашно, т.е. грубо здробени зрна на пченица, ферментирани со природна, спонтана ферментација, без присуство на пекарски квасец, за кој сметал дека е штетен за здравјето. Ова го потврдија и најновите научни истражувања во кои се докажа дека соединението етил -карбамат може да предизвика рак кај лабораториските животни, а етил - карбаматот се создава во присуство на пекарскиот квасец.
Грахам лебот ги надразнува ѕидовите на желудникот, така што тие лачат поголемо количество на сокови за варење на храната, со што се вари полесно и темелно се искористува од страна на организмот.
Бидејќи се добива од цели зрна на пченица, лебот ги содржи сите витамини и минерали, како и целулозни влакна присутни во зрното. Покрај тоа, со киснењето со природно кисело тесто, се збогатува со уште 200 нови хранливи компоненти, вклучувајќи го и витаминот Б12.
Грахам лебот е богат со растителни влакна во урамнотежен однос. Тие немаат хранлива вредност, бидејќи организмот не може да ги апсорбира, но се од голема важност, зашто помагаат во функционирањето на дигестивниот систем, а исто така се и храна за „добронамерните‘‘ бактерии во него. Колку што е храната поблиска до својот природен изглед, толку е побогата со растителни влакна.

Целулозните влакна против дебелината.

Прекумерната дебелината се смета за ризик фактор при модерните заболувања, како дијабетес и кардиоваскуларни заболувања. Целулозните влакна се здрав соучесник на оние кои сакаат да ослабат. Тие помагаат да се смали апсорпцијата на калориите не само од јагленохидратите, туку и од белковините и мастите. Истражувањата покажаа дека луѓето кои се хранат со храна богата со целулозни влакна апсорбираат 3% помалку калории. На годишно ниво, тоа би значело 2 до 3 килограми помалку тежина, под услов да се консумираат ист број на калории. Испитаниците при овие истражувања се жалеле поради големите количества храна која требало да ја внесат, иако бројот на калории бил ист. Тоа е така затоа што целулозните влакна во желудникот впиваат вода, набабруваат, и на тој начин го зголемуваат волуменот на содржината во системот за варење, и тоа го намалува чувството на глад. Воедно, зголемениот волумен на содржината го зголемува притисокот на цревата, ги поттикнува на подобро работење и побрзо се празнат, со што се скратува времето на делување на потенцијалните канцерогени материи, и се спречува остипацијата (запек), рак на дебелото црево и хемороиди.
Кај грахам лебот растителните влакна остануваат цели и имаат способност да создаваат баласт во дигестивниот тракт, а доколку зрното се сомеле многу ситно, нема да ствара баласт и да има големо лаксативно делување.
Колку растителни влакна се доволни?
Стручните лица препорачуваат 30 грама дневно. Во грахам лебот, во едно пакување од 250г. се содржат 23 г., и со комбинација на овошје и зеленчук, ги задоволува дневните потреби.
Меѓутоа, постои уште еден научен податок кој говори дека растителните влакна ги врзуваат минералите присутни во храната и така спречуваат организмот да ги апсорбира. Ова не се однесува за растителните влакна во прородна интегрална храна, бидејќи односот на компонентите е избалансиран, со што и можниот губиток на минерали е избалансиран и не води кон недостаток на минерали. Меѓутоа, кога во лебот добиен од бело рафинирано брашно се додадат рафинирани трици, нивниот однос не е избалансиран, растителните влакна ги врзуваат и онака малкуте минерали, со што доаѓа до пореметување на метаболизмот, а тоа води кон појава на болест.
Грахам лебот исто така содржи и пектински материи, кои со себе ги врзуваат тешките метали и слободните радикали (соединенија кои во организмот влегуваат преку воздухот и храната, а некои се ствараат при метаболичните процеси), па така го штитат организмот од создавање на туморни клетки, претмалигни полипи и го запираат нивниот развој во канцер (рак). Ова е особено важно за луѓе кои живеат во индустриски зони и градски средини каде воздухот е премногу загаден со тешки метали, пример оловото од издувните гасови на автомобилите. Пектинските материи прават облога на цревата и така ја успоруваат апсорпцијата на шеќерот по оброкот. Истражувањата покажаа револуција во лечењето на дијабетес со помош на растителни влакна. Инсулинот кој го користат дијабетичарите се смалува благодарение на растителните влакна. Оваа способност на растителните влакна да го контролираат нивото на шеќер во крвта може да биде од голема корист и на луѓето кои немаат дијабетес, а имаат покачен шеќер, како и спречување на нагли промени на шеќерот во крвта.
Пченичните никулци присутни во во грахам лебот во природна форма, покрај тоа што се богати со витамините Е, А и Б – комплексот, и минерали калциум, јод, железо, магнезиум, фосфор, селен, цинк, а секој од нив игра важна улога во одржувањето на телесните функции, содржат и масти од типот омега - 3 масни киселини и природни антиоксиданси кои ги намалуваат маснотиите и лошиот холестерол во крвта и крвните садови, и директно влијаат врз намалување и отстранување на стресот и депресијата.
Никулците ги содржат сите есенцијални аминокиселини, па нивните протеини се полновредни и затоа имаат одлични нутритивни својства. При технологијата за добивање на рафинирано бело брашно, никулците, триците, т.е. растителните влакна, како и алеуронскиот слој (слојот што се наоѓа непосредно под обвивката на зрното, исто така богат со витамини и минерали), се отстрануваат и се добива бело брашно без функционални хранливи материи битни за здравјето кај луѓето.
Денес се знае дека целулозните влакна делуваат во спречување на дивертикулоза и девертикулитис. Тоа се чести заболувања кај постари лица и се одликуваат со појава на кесички, џебови на тенкото црево. Кога храната ќе падне во тие џебови, се јавуваат воспаленија и болки. Лекарите овој проблем го решаваат наједноставно со препорака до болните да консумираат храна богата со целулозни влакна, кои најмногу ги има во грахам лебот.
Научниците сметаат дека грахам лебот од цело зрно го спречува расипувањето на забите, т. е. ги неутрализира штетните киселини кои ги произведуваат бактериите во устата.
Грахам лебот како природно средство може да помогне да се спречи или да се поправи расположението, односно депресијата, како и да се отстрани или ублажи стресот. Б – витамините, значително присутни во грахам лебот, посебно фолната киселина, се природен лек против стресот и депресијата. Бидејќи Б - витамините не се акумулираат во организмот, битно е да се земаат секојдневно преку храната. Тој позитивно делува на нервниот систем и го стимулира ослободувањето на сератонин - невропренесувач, и ја има улогата на регулатор на расположението, директно ги отстранува причините за настанување на депресијата, за разлика од класичните лекови, кои само ги отстрануваат симптомите.
Минералите присутни во грахам лебот, посебно калциумот, калиумот, магнезиумот, на природен начин го снижуваат крвниот притисок, со што помагаат штетното дејство на стресот полесно да се поднесе, бидејќи под стрес крвниот притисок расте до критично ниво.
Селенот, како минерал присутен во грахам лебот, ја подобрува менталната способност и расположението.
Грахам лебот е произведен од органска пченица по принципите на органско производство, без употреба на адитиви, конзерванси, пестициди и кои било други хемиски средства, без ГМО, печен во земјана печка на дрва, со природно кисело тесто, без употреба на пекарски квасец.

Од сегашното излагање може да заклучиме дека ГРАХАМ ЛЕБОТ од повеќе аспекти го подобрува здравјето на луѓето.

Совршено избалансираниот сооднос на сопствените компоненти овозможува правилно функционирање на организмот, регулирајќи го метаболизмот и хормоналниот статус.
Присуството на прости и сложени шеќери овозможува континуиран прилив на енергија без драстични скокови на шеќерот во крвта, со што се спречува трансформацијата на шеќерите во масти и се штити панкреасот од прекумерната работа.

- Со секојдневна употреба го намалува ризикот, во некои случаи го лекува дијабетот тип 2.
- Овозможува правилно функционирање на нервниот систем, мускулите, срцето, ја подобрува психолошката состојба, го помага памтењето, дејствува смирувачки, ја намалува болката, помага во одбрана при стресни моменти.
- Го намалува ризикот од рак, срцев удар, тромбоза и дебелеење.
- Го намалува нивото на холестерол и триглицериди.
- Го зајакнува имунолошкиот систем.
- Спречува формирање на камен во бубрезите.
- Ги спречува ревматските заболувања.
- Го намалува заморот и го подобрува видот.
- Ја подобрува лактацијата.
- Го успорува опаѓањето и побелувањето на косата и придонесува за здрава кожа и нокти, ја заштитува кожата од ултравиолетово зрачење.
- Помага за правилен раст и плодност.
- Придонесува за побрзо зараснување на раните.

 

Р’ЖАН ЛЕБ


Р’жаниот леб се изработува од 100% р’жано брашно добиено од цело зрно на р’ж произведен по принципот на органското производство, со природно кисело тесто, печен во земјана печка на дрва. Р’жта (Secale cereale) е едногодишно растение кое потекнува од Задкафказие. Најмногу се одгледува во Северна Eвропа, а кај нас во ридско-планинските предели. По своите хранливи вредности е приближно еднаков со пченицата. По своите пекарски карактеристики заостанува зад пченицата, бидејќи содржи помало количество на глутен. Хранливите и лековитите својства на р’жаниот леб потекнуваат од неговиот состав и од начинот на неговото добивање. Во својот состав содржи комплексни јаглехидрати, белковини, незаситени масти, витамини и минерали.

Комплексните јаглехидрати постепено се метаболизираат во организмот и го снабдуваат континуирано со енергија. За време на варењето скробот се разложува до гликоза, познат како крвен шеќер. Овој крвен шеќер го снабдува мозокот и централниот нервен систем со енергија, целулозните влакна придонесуваат за подобро функционирање на дигестивниот тракт и го штитат организмот од модерните хронични заболувања.

Белковините се соединенија составени од аминокиселини и од нив е изграден организмот на човекот. Во р’жаниот леб се содржани следните амино киселини:
триптофан, треонин, изолеуцин, леуцин, лизин,тирозин, метионин, цистин, фенилаланин, тирозин, валин, хистидин, алин, аспоргин, глутамин, глицин, пролин, серин.

Триптофанот е есенцијален (потребен) елемент кој мозокот го користи во комбинација на Б6, нијацин и магнезиум, за да произведе сератонин, невропренесувач, кој помага при спиењето, го смалува чувството на болка, делува како антидепресив, ја намалува мигрената, го намалува и го контролира стресот.

Фенилаланинот е есенцијална аминокиселина, го смалува чувството на глад, го зголемува сексуалниот нагон, го подобрува памтењето и психичката спремност.

Лизинот е есенцијална аминокиселина, потребна за растење и обнова на ткивата, производство на антитела, хормони и ензими, ја подобрува концетрацијата, спречува херпесни инфекции.

Глутаминот го зголемува коефициентот на интелигенција, го намалува чувството на замор, депресија и импотенција. Го зголемува волуменот на мускулите кај здрави личности кои се занимаваат со спорт.

Цистинот е важна хранлива состојка која го успорува стареењето, го штити организмот од слободните радикали, X-зраците и од нуклеарна радијација.

Метионинот е есенцијална аминокисилина која помага во разложување на маснотиите и е силен антиоксиданс, и во комбинација на холин и фолна киселина, штити од одредени видови на тумор. Недостатокот на метионин кај лабораториските животни го зголемува холестеролот, предизвикува опаѓање на влакната и појава на артериосклероза.

Глицинот ја регулира жолчната киселина во желудникот и киселоста во крвта и е неопходен за функционирање на централниот нервен систем.

Тирозинот ја подобрува работата на мозокот, го намалува апетитот, ја подобрува работата на тироидната жлезда.

Незаситените масти главно се содржат во никулецот и му помагаат на црниот дроб да создаде лецитин, кој помага во спречувањето од формирање на наслаги на холестерол во крвните садови, ја смалуваат опасноста од добивање на инфаркт, артериосклероза, го намалуваат крвниот притисок, ја смалуваат вискозноста на крвта, како и создавањето на камен во жолчката. Незаситените масти го стимулираат производството на антитела во градната жлезда, кои ги уништуваат вирусите и микробите, а со тоа го јакнат имунолошкиот систем. Го ублажуваат реуматоидниот артритис, ги намалува триглицеридите во крвта.

Витамини кој ги има во р’жаниот леб се следните: Б1, Б2, Б3, Б6, Б12, Б15, биотин, холинг, фолна киселина, инизитол, парааминобензоева киселина, Б5, витамин Е, витамин Ф, витамин П, витамин Т, витамин А. Од минералите застапени се 7 основни минерали: калциум, јод, железо, магнезиум, фосфор, селен, цинк, како и други минерали: хром, манган, молбден, ванадиум, бакар,натриум.

Од сегашното излагање може да заклучиме дека р’жаниот леб, од пoвеќе аспекти го подобрува здравјето на луѓето.

Совршeно избалансираниот сооднос на состaвните компоненти овозможува правилно функционирање на организмот, регулирајќи го метаболизмот и хормоналниот статус.

Присуството на прости и сложени шеќери овозможува континуиран прилив на енергија, без драстични скоковi на шеќерот во крвта, со што се спречува трансформацијата на шеќерите во масти и се штити панкреасот од прекумерна работа.

- Со секојдневна употреба го намалува ризикот, во некој случаи го лекува диабетот тип 2.

-Овозможува правилно функционирање на нервниот систем, мускулите, срцето, ја подобрува психолошката состојба, го помага памтењето, дејствува смирувачки, ја намалува болката, помага во одбрана при стресни моменти.

- Го намалува ризикот од рак, срцев удар, тромбоза и дебелеење.

- Го намалува нивото на хорестерол и триглицириди.

- Го зајакнува имунолошкиот систем.

- Спречува формирање на камен во бубрег.

- Ги спречува реуматските заболувања.

- Го намалува заморот и го подобрува видот.

- Ја подобрува лактацијата.

- Го успорува опаѓањето и побелувањето на косата и придонесува за здрава кожа и нокти, ја заштитува кожата од ултравиолетово зрачење.

- Помага за правилен раст и плодност.

- Придонесува за побрзо зараснување на раните.

 

ЗРНЕСТ ЛЕБ (ТРАДИЦИОНАЛЕН ПРОИЗВОД) СО ИНТЕГРАЛЕН ОРИЗ


Фосфорот е присутен во секоја клетка на нашиот организам. Учествува скоро во сите физиолошки хемиски реакции, неопходен е за нормална градба на коските и забите. Помага во асимилација на нијацинот. Важен е за правилно работење на срцето. Многу е важен за функционирање на бубрезите. Потребен е за пренос на нервни импулси. Фосфорот го потпомага растот на организмот и неговото обновување. Го помага метаболизмот на масти и скроб. Ги смалува болките од артритис.

Оризот (Oryza sativa) е житарка со потекло од тропска Азија, претставува основна храна на повеќе од половина на луѓето. Успева скоро во сите делови на светот, а посебно на топли и влажни места. Кај нас пределите околу Кочани имаат идеални услови за одгледување на квалитетен ориз кој се одгледувал уштe пред нашата ера. Постојат околу 1000 видови на ориз, дури и такви видови кои успеваат и на суви места.

Покрај во исхраната, се употребува во индустријата, козметиката и медицината. Оризот е многу хранлив. Сиромашен е со масти, а богат со скроб (70 до 80 %), што го прави лесно сварлив. Богат е со минерали: најмногу има Фосфор (116 милиграми) и калиум (98 милиграми), нешто помалку ги има магнезиумот, калциумот, манганот, железото, сулфурот, бакарот, цинкот, флуорот, кобалтот.

Калиумот со помош на натриумот ја регулира рамнотежата на течности во организмот и го нормализира ритамот на срцето. Помага за јасно размислување, со тоа што праќа кислород до мозокот. Помага во исфрлање на отпадните материи од организмот. Помага во снижување на крвниот притисок, и помага во лачењето на алергии.

Витамини кои ги има во интегралниот ориз се следните: Б1, Б2, Б3, Б6, Б12, Б15, биотин, холинг, фолна киселина, инизитол, парааминобензоева киселина, Б5, витамин Е.

Но овие карактеристики се однесуваат само за интегралниот ориз, бидејќи белиот глазиран ориз е без овие многу важни микрохранливи и лековити состојки. По своите биолошки карактеристики интегралниот ориз претставувал не само храна, туку и лек. Бил многу применуван во старата кинеска медицина. Бил синоним за мир кај Јапонците.

Неговите лековити својства ги призна и модерната медицина. Оризот има значајна улога во диеталната исхрана и во народната медицина.

ЗРНЕСТИОТ ЛЕБ (ТРАДИЦИОНАЛЕН ПРОИЗВОД) добиен од ИНТЕГРАЛЕН ОРИЗ (цели зрна), по својот состав има најурамнотежен однос на протеини, јаглехидрати, масти, минерални материи и витамини. Се произведува на ТРАДИЦИОНАЛЕН начин со помош на природно кисело тесто. Печен е во земјана печка на дрва, со што се зачувуваат хранливите и лековитите состојки.

Во себе НЕ содржи адитиви, конзерванси, пестициди, ГМО, шеќер.

Овој леб помага во лечењето на туберкулоза, и воопшто, болестите на белите дробови, помага при преобилни менструации, крварење, лекување на цревниот и желудочниот катар, пролив.

Го снижува високиот крвен притисок .

ЗРНЕСТИОТ ЛЕБ (ТРАДИЦИОНАЛЕН ПРОИЗВОД) добиен од ИНТЕГРАЛЕН ОРИЗ е богат со целулозни влакна, кои го подобруваат празнењето на цревата, го подобрува лачењето на желудочните сокови, а односот на неговите биолошки состојки воспоставува рамнотежа во организмот.

Поради високата содржина на скроб и калиум, лесно е сварлив и се препорачува за диететска исхрана. Непрекинато дава енергија - околу 2 калории во минута, за разлика од рафинираниот шеќер кој ослободува 30 калории. Толку голема количина предизвикува дебелеење и болести кои се поврзани со дебелината, како дијабетес, кардиоваскуларни болести, карцином и други заболувања.

Научно е докажано дека ефикасно го поттикнува лачењето на урината, па се препорачува на личности кои боледуваат од пораст на уреата во крвта.

Има значаен придонес во развојот на коските и забите.

Претставува и МАКРОБИОТСКИ производ, бидејќи односот на составните компоненти е избалансиран (7 наспрема 1): 7 делови се јаглехидрати, 1 дел се белковини, како и во макробиотиката. За несреќа, во денешната исхрана луѓето користат храна богата со протеини од животинско потекло и тој однос изнесува 2 наспрема 1, што дополнително го оптоварува метаболизмот, како и некои органи: црн дроб, бубрези, панкреас, и се создаваат слободни радикали и токсични материи кои штетно влијаат врз здравјето на организмот.

ЗРНЕСТИОТ ЛЕБ (ТРАДИЦИОНАЛЕН ПРОИЗВОД) во својот состав покрај интегралниот ориз содржи: пченица, ’рж, семки од тиква, сончоглед, лен, сусам, со што му се зголемува хранливоста и лековитите вредности.

Од сегашното излагање може да заклучиме дека ЗРНЕСТИОТ ЛЕБ (ТРАДИЦИОНАЛЕН ПРОИЗВОД) добиен од ИНТЕГРАЛЕН ОРИЗ, од повеќе аспекти го подобрува здравјето на луѓето. Совршено избалансираниот сооднос на соствните компоненти овозможува правилно функционирање на организмот, регулирајќи го метаболизмот и хормоналниот статус. Присуството на прости и сложени шеќери овозможува континуиран прилив на енергија без драстични скокови на шеќерот во крвта, со што се спречува трансформацијата на шеќерите во масти и се штити панкреасот од прекумерната работа.

- Со секојдневна употреба го намалува ризикот, во некој случаи го лекува диабетесот тип 2.

-Има важна улога во спречување на белодробни заболувања.

- Овозможува правилно функционирање на нервниот систем, мускулите, срцето, ја подобрува психолошката состојба, го помага памтењето, дејствува смирувачки, ја намалува болката, помага во одбрана при стресни моменти.

- Го намалува ризикот од рак, срцев удар, тромбоза и дебелеење.

- Го намалува нивото на хорестерол и триглицериди.

- Го зајакнува имунолошкиот систем.

- Спречува формирање на камен во бубрег.

- Ги спречува ревматските заболувања.

- Го намалува заморот и го подобрува видот.

- Ја подобрува лактацијата.

- Го успорува опаѓањето и побелувањето на косата и придонесува за здрава кожа и нокти, ја заштитува кожата од ултравиолетово зрачење.

- Помага за правилен раст и плодност.

- Придонесува за побрзо зараснување на раните.

- Ја подобрува функционалноста на репродуктивните органи.

 

ЗРНЕСТ ЛЕБ (традиционален производ) СО ЛЕН


Правилниот начин на исхрана е битен фактор во животот на секој од нас, што ни овозможува здравје, среќа и исполнетост.
Целта на правилната исхрана е да го одржи здравјето и да ја спречи болеста, бидејќи здравјето не значи само отсуство на болест , туку и нормално извршување на психофизичките активности. Науката денес ни дава сè повеќе докази дека нашето здравје во најголема мера зависи од тоа како се храниме.

Брзиот развој на технологијата придонесе видот на производите што се користат во секојдневната исхрана да е сè поголем. Воедно, и бројот на хемиските супстанции кои се користат во производство на земјоделските култури и во преработките е сè поголем, со што сè повеќе се нарушуваат природните закони и го оддалечуваат човекот од природата, а како последица се јавуваат модерните заболувања за кои медицината не може да најде лек.

Исхраната составена од природни, нерафинирани продукти ги обезбедува сите хранливи состојки неопходни за добро здравје.

Еден природен и нерафиниран продукт, како што е житарката, во себе содржи макрохранливи состојки и микрохранливи состојки, пред сè во природна форма и во оптимално количество за задоволување на дневните потреби.

Убаво избалансираната исхрана му помага на организмот да воспостави урамнотежен метаболизам и силен одбранбен механизам.

ЗРНЕСТ ЛЕБ (традиционален производ) СО ЛЕН е производ на БИОВИТАЛ, добиен од интегрални органски житарки од цело зрно, со помош на природно кисело тесто, печен во земјана печка на дрва, без адитиви и конзерванси.

ЛЕНОТ во исхраната и во медицината се користи многу години. Хипократ го користел за лекување на системот за варење на храната.

Во составот на ленот има 25% протеини, поради што е многу хранлив, мастите се застапени со 30-40 %, од нив 57 % омега-3 незаситени –есенцијални масни киселини. Ленот е исто така богат извор на линолна, линоленска киселина, како и на лигнин. Богат е со растителни влакна кои помагаат во регулацијата на перисталтиката. Од витамините, ги содржи витамин А, Ц, Е, Б комплексот, вклучително Б12. Најмногу е присутен витаминот Ф - 2,50мг.

Нашиот организам не може сам да го создаде овој витамин, па е потребно секојдневно да се внесува преку храната. Тој игра главна улога во создавање на одбранбена рамнотежа.

Биолошко-активниот витамин Ф е многу значаен. Поради недостаток од него, најмногу страда здравјето на луѓето.

Недостаток на витамин Ф предизвикува инфекции, најчесто кијавица, алергии кои се локализираат на кожата или на дишните патишта, кожата постанува сува, се создава првут, и кожата изгледа постара. Витаминот Ф делува на слузокожата на органите за варење. Недостатокот предизвикува намалување на тенкиот слој, со што станува многу пропустлива и ги пропушта токсичните материи кои се наоѓаат во цревата. Ако овие материи не се неутрализираат со помош на црниот дроб, тие почнуваат да го трујат нашиот организам, што се манифестира преку постојан замор, што претставува најава за појава на некое заболување како рак, болест на крвните садови, тромбоза, нарушување на црниот дроб, намалена отпорност на вируси, камен во жолчка.

Што може витаминот Ф да помогне за подобро здравје?

Го спречува таложењето на лошиот холестерол во артериите, ги намалува триглицеридите.

Придонесува за здрава кожа, нокти и коса.

Овозможува заштита од штетното делување на X-зраците.

Го помага растењето, делувајќи на активноста на жлездите.

Го чува срцето здраво и ги намалува кардиоваскуларните заболувања.

Го спречува ракот.

Го подобрува имунитетот.

Го намалува високиот крвен притисок.

Го спречува ревматоидниот артритис.

Ја спречува опстипацијата.

Помага во смалувањето на тежината, согорувајќи ги заситените масти.

Од минералите се присутни: калциумот, магнезиумот, сулфурот, цинкот, а калиумот го има 7 пати повеќе отколку во бананата.

 

ЈОГАТА ВО СВЕТОТ НА ДЕЦАТА

Напишано од Весна Алексовска - Центар за јога и личен развој

Светот на децата не е толку лесен како што некогаш можат да мислат нивните родители и сите возрасни. Возрасните сметаат дека единствено реални животни потешкотии се ситуациите со колегите и шефот на работа, организирањето на семејството, обезбедувањето на она што е потребно за да функционира домот, пред сè да се платат сметките.
Децата не решаваат вакви животни задачи, можеби нивните задачи се и потешки. Под влијание на најблиската средина им се поставуваат темелите на нивната личност, растат, примаат, се радуваат, се повредуваат, стравуваат, се борат и судираат, треба да се прилагодат на нови средини (во градинка, училиште), да се снајдат во компетитивната околина во одделението, да ги завршат домашните, да стигнат на воншколските активности, се борат да ги исполнат очекувањата на родителите, ги претрпуваат нивните стресови. Можеби сè уште мислите дека нивниот живот не е исполнет со стресови?

Стресот влијае на начинот на кој учат и на нивната интеракција со околината. Тој влијае на нивното здравје, благосостојба и сигурност. А јогата би била како помош за децата да се ослободат и релаксираат, а исто така, и да добијат основа за здрави животни навики. Позитивна страна на јогата е што нема натпреварување, па децата се ослободени од мерење и докажување со другите, што создава позитивни меѓусебни односи.

Во период на развој, телесен, емоционален, социјален, важно е на што се изложени децата и какви активности имаат. Децата се сунѓери, не се знае од каде ќе примат некоја мисла, чувство, став, кои ќе им се врежат во свеста и ќе ги следат цел живот. Вежбите, и воопшто тежнението на јогата кон хармонијата и вистинските вредности, се позитивно повеќеслојно искуство кое се вградува во телата и свеста на децата и кое и понатаму ќе биде присутно во нивното растење и развивање.

Придобивки од јогата

Телата им стануваат силни, еластични и здрави.
Им се подобрува свесноста за телата и координацијата на движењата.
Подобра рамнотежа.
Искусуваат нешто што е добро за нивната благосостојба.
Се поттикнува креативното изразување, имагинацијата.
Се зголемува концентрацијата и траењето на вниманието.
Се култивира самопочитувањето.
Релаксира и го подобрува спиењето.
Развива чувствителност, свесност и почитување за себеси, другите и светот наоколу.

Јогата може да помогне и во формирање на одредени ставови кон себе, за стекнување сигурност, отвореност, верба во своите потенцијали и во универзалното добро. Децата учат како да бидат пососредоточени и со избистрен и позитивен ум, зголемувајќи ја својата меморија и креативност. Се разбира дека за да се постигнат добри резултати, од огромна важност е улогата и поддршката на родителите, кои ако имаат искуство во јогата, можат да им помагнат на децата да вежбаат дома заедно.

Секоја физичка активност е од исклучителна важност за правилното растење на децата. Со оглед на тоа што вежбите имаат корективно дејство, докторите сè почесто им ја препорачуваат јогата на оние што имаат искривување на 'рбетот, па многу често доаѓаат деца со сколиоза.

Во повеќето вежби доаѓа до ширење и истегнување на градниот кош, што е одлично за развивање на овој дел на телото, но и за продлабочување на дишењето. Тоа е особено корисно за децата што имаат астма. Самото вежбање ги релаксира и ги прави посигурни. Зголемувањето на сигурноста во себе е важна, а особено за дечиња што се помирни и позатворени. Додека пак хиперактивните, со јогата можат да се смират и да ја зголемат концентрацијата.

Јогата е препорачлива за сите деца, па дури и за оние дечиња кои не можат и не смеат да се занимаваат со друга физичка активност. За нив програмата се прилагодува на можностите и потребите.

Особено е значајно тоа што јога може да вежбаат и деца со физички ограничувања и хендикеп, за кои изборот на вежбите се приспособува.

Јога - мевлем за женското тело и душа

Напишано од Весна Алексовска - Центар за јога и личен развој

Да се биде жена во денешно време не е едноставно и лесно. Од една страна, ќе те нарекуваат понежен пол, а од друга страна, на твој грб “ќе лежат” многу обврски и секојдневни напори. Самата комбинација, да се биде нежна, убава, полна со љубов и разбирање во секој миг на денот, во кој во исто време се бара да ги извршиш професионалните обврски, да зготвиш, да средиш околу облеката и хигиената во домот, да ги средиш проблемите со децата, и уште милион обврски, и` поставува на жената “неверојатна мисија“ која само таа знае како секојдневно да ја извршува. И, меѓу другото, просецот на породување е уште еден факт дека името понежен пол мора многу условно да се разбере.
Овие тивки хероини кои секојдневно ги крепат и се грижат за своите семејства многу често немаат соодветен облик за квалитетно искористување на она малку слободно време што ќе остане за нив. Во светот на фудбалските игралишта и обложувалници, гласни кафулиња, теретани и фитнес центри и таа мора да се избори за своето место.
Откако јогата се рашири на Запад, голем број на жени станаа нејзини приврзаници. Веројатно во неа можат да го најдат она што отсекогаш им требаше - умерена психофизичка активност, хармонизирање на личноста, изнаоѓање на здрав животен стил, духовно пронаоѓање.
Да се занимава жената со оваа дисциплина значи чекор поблиску до она што на секоја жена и е потребно од психички и духовен аспект - поголема свесност за самата себе, самосвест за сопствените квалитети и потреби. Бидејќи сигурноста во себе ќе и` се зголеми, ќе може да си го ослободи животот од притисокот од “паметот” на другите, и ќе си ја ослободи својата личност од наметнатите критериуми однадвор (создадените шеми за тоа што е добро и како треба, што не се поклопува секогаш, со она што навистина е добро). Ќе почне да ја слуша и следи својата внатрешна природа зашто само таму може да процени што е најдобро за неа и за нејзиниот живот.
Секој човек има потреба и право во сопствената кожа да се чувствува комотно, свое, почитувано, прифатено. А жената, ако се чувствува така, на околината ќе и возврати уште повеќе, ќе биде способна да дава повеќе љубов, повеќе грижа, поголемо разбирање. Со помалку напор ќе може да внесе повеќе хармонија во своето семејство, а нејзината позитивност ќе зрачи во околината.
Здрави животни навики се природните потреби на телото и умот
Кога се зборува за одржување на здравјето, покрај здрава и природна храна, здрави животни навики, се нагласува и важноста на физичката активност. Движењето и вежбите се важни за секоја возраст. Кога организмот ќе почне да функционира добро и енергиите ќе се урамнотежат, почнуваат да се будат природните телесни и психички потреби, и жената спонтано почнува да се интересира за поздрав стил на живеење. Праксата на јогата ги задоволува овие потреби, и и` помага на жената во различни периоди од нејзиниот живот.
Некои истражувања за јогата

Познато е дека јогата го ослободува стресот, ја подобрува еластичноста и ги јакне мускулите. Според мислењето на некои медицински стручњаци, јогата може да има значајна улога и во лечењето на посериозни здравствени проблеми. Правени се различни студии за тоа каде јогата може да помогне.

Заштита од појава на канцер на дојка. Во едно скорешно истражување што траело десет години, и во кое биле опфатени околу 65 000 жени, било забележано дека оние кои се бавеле со физичка активност уште како тинејџери (од 12 до 22 години), се помалку изложени на појава на канцер на дојка во период пред менопаузата. Затоа истражувачите ги поттикнуваат мајките заедно со своите ќерки да ги посетуваат салите за вежбање.

Истражувањата на универзитетот Дјук, пак, покажуваат дека жените кои пред и по хемотерапијата редовно практикуваат јога, ја смалуваат психичката оптовареност предизвикана од болеста и секојдневниот стрес, што позитивно се одразува на процесот на лечење. Докторите утврдиле дека жените кои редовно вежбале јога, а кои го преживеале ракот на дојка, имале доста помалку болки за време на опоравувањето.

Влијанието на молитвата и јогата на стресот. Истражувањето на научниците од Харвард сугерира како молитвата, јогата и медитацијата ја менуваат реакцијата на организмот на стресот, заради промената на активноста на гените.

Против хроничните болки во долниот дел на грбот. Редовното практикување на јогата е делотворен начин во борбата против овие болки, покажуваат студии спроведени во САД. Со вежбање јога само 75 мин. во неделата, состојбата се поправа многу побрзо отколку само со вежби за истегнување и зголемување на силата.

Депресија. Стручњаците на универзитетот Харвард откриле дека јогата значајно помага кај лечењето депресија, ако пациентите барем еден час дневно практикуваат јога. Така, можноста за лечење на пациентите со јога се зголемува за 27%.

Смалување на менструални тегоби

Симптомите на болната менструација во голема мера може да ги смалат оние жени кои имаат умерен живот, кои не се изложуваат на преголеми стресови, и спијат доволно, се хранат здраво и имаат физичка активност. Асаните (јога-вежбите) може да се практикуваат пред и за време на циклусот, со одредено прилагодување. Пред циклусот тие помагаат да се подобри циркулацијата на крвта и на лимфата, за што се добри обратните положби, динамичните вежби (како „поздрав на сонцето“), асани со истегнувања и торзиите. Менструалните болки може да поминат со асани со истегнувања кон напред, а болката во половината може да се ослободи со истегнувања кон назад, стоечки положби и торзии.

Јогата за подобра бременост

Благодетите од јогата ги имаат осетено и многу жени кои ја практикувале за време на деветте месеци од својата бременост. Дури и докторите се на мислење дека идеално е бремените да практикуваат јога, зашто јогата им помага полесно да ги поднесуваат промените што настануваат во тој интензивен период, како на физички така и на емотивен план. Програмата на одбрани и сигурни вежби, погодни за трите тромесечија на бременоста, на жената и` дава поголема енергија, подобра подвижност, цврстина, подобра циркулација и рамнотежа. Вежбите ги ублажуваат тегобите како болката во половината и грбот, отоците во стапалата, несоницата, мачнината, промената на расположението. Позитивно влијаат и на плодот, а „токиското дишење“ му донесува повеќе кислород, а на мајката смиреност и опуштеност. Со релаксацијата и медитацијата мајката учи да се одмора ефикасно, да ги сврти мислите во позитивен правец, и со своето бебе да развие однос полн со љубов и прифаќање. Многу од жените изјавиле дека имале голема помош од јогата за време на породувањето и за постпородилниот период.

Ублажување на симптомите на менопаузата

Индиските истражувачи покажаа како практикувањето на јога ги ублажува физичките и менталните симптоми во менопаузата. Налетите на бранови на топлина и нарушеното спиење значајно се смалиле кај жените кои вежбале јога 5 дена во неделата, во тек на осум недели. Освен тоа, се подобриле резултатите на тестирањата за памтењето и интелигенцијата, но и на способноста на концентрацијата и вниманието. Исти сознанија имаат и истражувачите од Калифорнискиот универзитет. Нивните резултати покажале дека топлотните бранови кај жените се смалуваат за 30%. Нивните испитаници покажале подобра контрола на емоциите, кои во тој период често варираат, одејќи од една до друга крајност.

Жени во третата доба

Доколку е точно тоа што велат дека младоста се мери според еластичноста на рбетот, тогаш сигурно јога вежбите ќе им помогнат на возрасните да се подмладат и да ја одржат виталноста. Одбрани вежби, кои бараат умерен напор, им го раздвижуваат телото, а со положбите за рамнотежа ја одржуваат телесната и менталната стабилност и сигурност. Некои од повозрасните жени изгледаат и по десетина години помлади, а тоа произлегува од таму што јогата ги релаксира, ги ослободува од хроничниот замор, им го подобрува сонот, расположението, им ја обнова енергијата, а здравствените тегоби и психичката напнатост се намалуваат. Американските научници од Фред Хачинсон центарот за истражување на ракот (Fred Hutchinson Cancer Research Center), на средовечните лица кои не сакаат да ја зголемат својата телесна тежина им препорачуваат да практикуваат јога. Јогата станува сè попопуларна и затоа што го смалува ризикот од стрес и болестите на срцето, депресијата и високиот крвен притисок, и затоа е добро да се практикува неколку пати во неделата. Д-р Роберт Булгарели, стручно лице за превентивна кардиоваскуларна медицина, ја подржува идејата дека комбинацијата на медитација и контролирано дишење овозможува да се постигне складност меѓу умот и телото.

Науката јасно го докажала позитивното влијание на јогата како мевлем за телото, што треба да ги издржи сите напори во секојдневието, но во исто време таа го увидела делотворното дејство на јогата врз душата како извор на благост и разбирање, топлина и сочувство, нежност и љубов. Таа на големо се практикува и од мажите насекаде во светот, и кај нас, па може да кажеме дека е подарок за сите, како можност за лично ревитализирање и личен развој.

Чисто тело за здравје и долговечност

ЈОГИСКО ПРОЧИСТУВАЊЕ

Во јогата физичкото тело се гледа и се почитува како носител на духовното постоење и дејствување. Како такво, тоа заслужува да му посветиме поголемо внимание и грижа, а со тоа свесно ќе дадеме и поголем придонес за нашата телесна и духовна благосостојба.

Телесната чистота е еден од условите да се постигне и да се одржува доброто здравје и долговечноста.

Нашиот организам си има свои механизми за прочистување и за ослободување од непотребните материи, потните жлезди, екскреторниот и уринарниот систем. Но ние на својот организам, за да ја одржи чистотата, секојдневно треба да му помагаме водејќи сметка за нашите навики во исхраната, за навиките во врска со личната хигиена, за начинот на кој го водиме животот. А може да направиме и нешто повеќе, да примениме дел од древното знаење на јогините за одржување на телесната и менталната хигиена, а тоа знаење, тие техники се наречени шаткарма.
Овие многубројни техники или постапки претставуваат вистинско богатство и се дел од сложениот процес на само-проучувањето и усовршувањето на човекот.

ШЕСТ ПОСТАПКИ ЗА ПРОЧИСТУВАЊЕ

Техниките за прочистување ги опфаќаат сите делови на телото. Некои од нив се применуваат како дел од редовната лична хигиена, а други може да се практикуваат секојдневно, заедно со другите јогиски техники (телесните вежби - асаните, техниките за дишење, медитацијата). Понекогаш тие само го помагаат природното отфрлање на нечистотиите од организмот.
Некои од прочистувачките техники се практикуваат повремено, по потреба, или за да се отстранат или да се ублажат некои здравствени проблеми.
Постојат шест основни техники (од кои повеќето се грапи на техники) на шаткарма (шат - шест, карма - акција):

* даути - прочистување на системот за варење;
* васти - прочистување на дебелото црево и на ректумот;
* нети - прочистување на носот (синусите);
* наули или лаулики-јога - прочистување на абдоменот;
* тратака - прочистување на очите и на менталот;
* капалбати - прочистување на дишните патишта.

Техниките посебно се препорачуваат за оние кои се флегматични, млитави и безволни бидејќи овие состојби често се последица на наталожените токсини во организмот. Со нивната примена се врши внатрешно и надворешно прочистување на телото, со што состојбата на целото тело значително се подобрува. Исто така го прочистуваат енергетскиот систем на човекот и ги ослободуваат енергетските блокади. Тоа овозможува слободно движење на енергијата низ сите делови, што е неопходно за да се одржува доброто здравје. Прочистувањето на телото и на енергетските текови, пак, доведува до прочистување и смирување на менталната активност, што е желба и потреба на секој човек.
Други општи дејства на прочистувачките техники:

* дејствуваат превентивно против заболување на системите;
* ги ублажуваат или ги отстрануваат заболувањата како гастритис, опстипација, диспепсија, вишок на киселини, синузитис, астма, бронхитис, главоболки и др;
* го јакнат нервниот систем и ја отстрануваат нервната напнатост;
* го освежуваат организмот, ги отстрануваат сонливоста, апатијата и несоницата;
* се зајакнува имунитетот на организмот и се урамнотежува метаболизмот;
* се чисти кожата;
* доаѓа до енергетска рамнотежа.

ЏИВА ШОДАН - чистење на јазикот

Џива шодан е постапка за чистење на скрамата од јазикот што се собира во текот на ноќта. Се препорачува на секого бидејќи е многу корисна, а се прави на едноставен начин наутро, веднаш по станувањето. За гребење на јазикот се користи кафено лажиче, кое се користи само за таа намена. Ќе се испружи јазикот и со лажичето свртено надолу ја гребеме целата површина на јазикот со слаб притисок. Јазикот се гребе сé додека убаво не се исчисти и не му се врати розовата боја. Треба да се внимава уште веднаш да не се внесе лажичето длабоко кон коренот на јазикот бидејќи тоа може да предизвика нагон за повраќање. Но и покрај тоа, не треба да се откажуваме веднаш, туку треба да ја извежбаме постапката.
Вреди да се потрудиме бидејќи со ова темелно се чисти усната шуплина од нечистотијата што се насобрала во текот на ноќта, а која само со четкање на забите нема целосно да се отстрани. Уште по првиот обид ќе се забележи подобрување на усетот за вкус и се создава чувство на свежина.

ДАНТА ДАУТИ - чистење на забите со сол

Покрај класичниот начин на миење со четка и со паста, забите можат да се измијат и со морска, нерафинирана сол. Ако е многу крупна солта, претходно ја толчеме. Со навлажнет прст (најдобро со показалецот), земаме малку сол и триеме со кружни движења опфаќајќи ги забите од сите страни, а посебно внимаваме на просторот меѓу забите. На крај, нежно го масираме непцето од надворешната и од внатрешната страна. Ова посебно може да ни користи во ситуации кога не го носиме приборот за миење заби. Оваа постапка прави дезинфекција на забите и на непцето и го спречува крвавењето.

Чистото и нечистото потекнуваат од самиот човек: ниеден човек не може да прочисти друг.
Дамапада

Во мочуриштата и ведрото небо е матно.
Милован Витезовиќ

 

YOGA
ТРИТЕ ВИДА ХРАНА
Напишано од Весна Алексовска - Центар за јога и личен развој

Во јогата се гледа на храната низ призмата на трите гуни. Материјата (пракрити) се наоѓа во три еволутивни степени или три својства: сатва, раџас и тамас. Кога ќе се оформи било каква форма во природата, едно од овие својства ќе преовладее, но ќе бидат присутни и другите две. Тие се присутни во сè што постои и во секоја акција. Во секој човек преовладува една од нив и таа се одразува во сè што тој прави и мисли. И различните видови храна ги имаат овие три својства, па кога ја јадеме, и на одреден начин внесуваме и одредена “градба” во себе.

МАСИК или „нечистата“ храна е отстоената храна, без вкус, со лош мирис, која содржи вештачки додатоци, конзервираната, која е приготвувана долго време или е фабрички произведена. Тука спаѓа алкохолот и кафето. Има штетен ефект врз телото и умот - нè прави мрзливи, поспани и неспособни да мислиме јасно. Ја ослабнува отпорноста на телото од болестите, а умот го исполнува со мрачни чувства. Јадењето во големи количини се смета за тамастичко.

РАЏАСИК или стимулативната храна е зачинетата, многу киселата, горчливата, лутата, пресолената, пржената храна. Тука спаѓаат концентрираните извори на протеини, како месото, рибата, јајцата, чоколадата, јаките чаеви. Ја нарушува рамнотежата помеѓу телото и умот. Кога преовладува раџастичката храна, телото се дразни, се будат страстите, стануваме поагресивни и немирни, што ја отежнува контролата на умот. Јадењето брзо се смета за раџастичко.

САТВИК или чистата храна е свежата, мирисно - пријатната и вкусна храна. Таква е природно израснатата храна, без адитиви, свежото овошје и зеленчукот, житата, медот, млечните производи, семињата и зрнестите костенливи плодови. Таа помага да се одржи бистрината на мислите, решителноста, интелектуалното и контемплативното размислување. Ја зголемува виталноста, енергијата, здравјето, радоста, расположението и смиреноста.

За да му помогнеме на своето здравје, добро би било кога во нашата исхрана би преовладувала сатвичката храна, а раџасичката и тамасичката храна да се контролирано присутни.

 

ВОДАТА ПРИМА ИНФОРМАЦИИ?

Напишано од Весна Алексовска - Центар за јога и личен развој

Active Image

Светот во кој живееме е чудесен. Штета што сме наштeлувани да го гледаме обично, како веќе да го знаеме. Покрај духовните практики кои ни ги отвораат очите и ни ја подигнуваат свеста за да се видиме себеси и постоењето потполно, и работата на некои научници и истражувачи оди во прилог на тоа да се спознае светот подобро.

Како што кажуваат научниците од областа на квантната физика, целиот материјален свет, сè она што гледаме, целиот космос, во основата е вибрација. Нашите мисли, зборовите, чувствата, искажани или напишани, се вибрација, кои, како такви, лесно се пренесуваат во околината. Правени се многу експерименти од оваа област. Посебно внимание заслужуваат истражувањата на руските научници и д-р Масару Емото, чија преокупација е водата и влијанието на околината, мислите и однесувањето на луѓето врз неа.

Водата реагира на мислите

Д-р Емото на светот му покажа дека водата има уникатна улога да прими информации од околината и да ги пренесе. Тој ја истражува важноста на зборовите и нивното потекло, и нивното влијание врз водата. Неговите интересни сознанија можеме да ги искористиме во своите животи за да имаме придобивка од позитивната вибрација, која може да ни ги подобри односите, комуникацијата и здравјето.

Делото на Емото обезбедува научни докази засновани врз факти дека вибрирањето на човечката енергија во мислите, зборовите, идеите и музиката, влијае врз молекуларната структура на водата, која сочинува повеќе од 70 проценти од телото на еден возрасен човек, и која во истиот тој процент ја покрива нашата планета. Водата е изворот на севкупниот живот на оваа планета и нејзиниот квалитет и интегритет се суштински значајни за сите форми на живот. Нашето тело, кое личи на сунѓер, е составено од трилиони единици, наречени клетки. Тие во себе содржат течност, а квалитетот на нашиот живот е директно поврзан со квалитетот на таа вода.

Водата е супстанција која лесно ја менува својата форма. Таа ја зазема физичката форма на средината во која се наоѓа, но, како што покажуваат истражувањата на Емото, енергијата или вибрациите од околината можат да ја променат молекуларната структура на водата. Значи, водата не само што има својство визуелно да ја одрази околината, туку ја одразува и молекуларно, преку својата структура.

Кристалите на Емото

Д-р Емото има направено илјадници фотографии на кристали од замрзната вода. Тој открил фасцинантни разлики во кристалната структура на водата земена од различни извори, и состојби во кои таа се наоѓа на планетава. Водата од чистите планински потоци и извори има убаво формирани геометриски кристални форми. Загадената и токсична вода од индустриските и населените места и застојаната вода од водоводната мрежа и браните, формира кристали чија структура е видоизменета.

Но, тој не фотографира кристали само од примероци на вода од различни извори. Тој со соработниците, на стаклени шишиња ставале налепници со печатени зборови, за да видат како влијаат мислите и зборовите врз формирањето на водните кристали. Водата од различните шишиња била замрзната и фотографирана. Кристалите што ги забележал потоа, ни откриваат чудесни разлики.

Овие фотографии ја покажуваат неверојатната природа на водата, која има висок степен на одговор на секоја наша емоција и мисла. Прилично е јасно дека водата лесно ги прима вибрациите и енергијата од својата средина, без разлика дали е токсична, загадена или природно чиста.

Д-р Емото ни покажа дека нашите мисли и чувства се совршена алатка. Ни даде докази дека можеме да се лекуваме и трансформираме себеси и нашата планета на позитивен начин, со помош на мислите кои избираме да ги мислиме и да ги насочуваме.

Кога одредена вода ќе биде изложена на позитивен збор, како што е „благодарам“, и примерок од истата вода изложена на негативен збор како „глупав“, двата примерока на вода ќе формираат различни кристали. Кристалот на „благодарам“ е правилен и убаво формиран, додека на кристалот на „глупав“ е деформиран и скршен. Енергијата на зборовите се рефлектира на формирањето на кристалите, и тие се прекрасни, или неугледни и грди.

Прекрасни кристали се формираат кога на водата ќе и се стави налепница со позитивни зборови, како љубов, вистина, хармонија, ангел, сочувство, среќа, пријател, вечен, надеж. Или кога тие зборови ќе и се кажуваат на водата. Или: „Ти си прекрасен“, „Ти си убава“, „Добро направи“. Потоа, кога и се упатуваат молитви, кога и се читаат будистички сутри и сл. Кога користеле исти зборови на различни јазици, бидејќи зборовите имаат различна вибрација, формираат различни убави кристали. Прекрасни кристали се формираат кога и се ставаат налепници со имиња на свети луѓе. Потоа, кога водата била изложена на музика од Бах и Моцарт, на пример.

Истражувал дали постои разлика во случаите кога едно лице се моли за водата и кога се моли цела група. Забележал дека кристалната структура на водата ја одразува вкупната вибрација на групата, а кога едно лице се моли, се одразува енергијата или намерата само на тоа лице. Ефектот може да биде помоќен ако едно лице се моли со длабоко чувство на јасност и чистота, отколку група луѓе кои во својата намера не покажуваат кохезивност.

За разлика од нив, негативните зборови, деструктивните личности низ историјата, некои агресивни правци во музиката, не формираат кристали, или пак формираат разбиени кристали, или некои форми кои делуваат грдо и непријатно, исто како што звучат.

Шестоаголна структура

Она што паѓа в очи е тоа што позитивните зборови формираат кристални структури, кои во својата основа имаат шестоаголна структура. Д-р Емото смета дека во текот на нашата еволуција сме научиле кои звуци се опасни, кои се смирувачки и значат сигурност, а кои звуци означуваат задоволство, и така натаму. Ова сме го научиле со помош на инстинктите и низ искуството.

Тој објаснува дека структурата на целата еволуција во природата, од информативна гледна точка, се заснова врз шестоаголната форма. Причината за формирањето на шестоаголната форма, бездруго, е поврзана со хемиските реакции на прстените на бензенот. Верува дека сите нешта на кои им недостига шестоаголната структура (нештата кои се вештачки создадени), не се во согласност со законите на природата и содржат деструктивни вибрации.

Љубов и благодарност

Во своите истражувања открил кои зборови даваат најголем ефект при чистењето на природните води во светот.

„Постои посебна комбинација која изгледа како да е совршена за ова, тоа е љубов, плус комбинација од благодарност и разбирање. Не е доволно само едното од нив. Љубовта треба да се засновува врз благодарност, а благодарноста врз љубов. Овие два збора заедно ја создаваат најважната вибрација. Знаеме дека водата се опишува како H2О. Ако љубовта и благодарноста ги гледаме како пар, благодарноста е H, а љубовта е О. Водата е основата која не само што го поддржува, туку и го овозможува постоењето на животот. Според моето разбирање на концептот на јин и јанг, на истиот начин како што постојат едното О и двете H, нам, исто така, ни треба еден дел од јанг (љубов) и два дела од јин (благодарност), со цел да постигнеме еднаквост на равенката.

Љубовта е активен збор, а благодарноста пасивен. Кога помислувате на благодарност, комбинација од почитување и заблагодарување, постои еден извинувачки квалитет. Јапонскиот збор за благодарност е кан-сха, и се состои од два кинески знака: кан, што значи чувствување, и сха, што значи извинување. Ако одам чекор или два наназад, можам да речам дека тој потекнува од почит и восхит. Верувам дека љубовта што доаѓа на ваков начин е најдобрата љубов, и дури може да води до крај на војните и конфликтите во светот.

Затоа, верувам дека луѓето што одат по спиритуалниот пат, промовираат мир кај другите луѓе и на планетава. Кога би можеле да се обединиме на тоа ниво на свесност, тогаш би успеале. Чувствувам дека мојата книга му даде на целиот свет една убедлива порака, затоа што знам дека таа се роди преку кан-сха за човештвото.

Се надевам дека овие информации ќе вe мотивираат да внесете значајни промени во својот живот”.

 

Повеќе од 40.000 Јапонци над 100 години
___________________________________________
Повеќе од 40.000 луѓе во Јапонија се на возраст од 100 или повеќе години, што е за десет отсто повеќе отколку минатата година, се вели во анализа на Министерството за здравство на таа држава.

Од вкупно 40.399 „стогодишници“, 87 отсто се жени, соопшти Министерството. Во 1998 година таа цифра била 10.000 луѓе. За само две години бројката на лица кои имаат 100 години се зголемила од 30.000 на 40.000 и според аналитичари тоа ќе биде еден од предизвиците на новата Влада на Јукио Хатојама и неговата Демократска партија избрани минатиот месец.

Јапонија има најголем просек на животен век од 85 години. Научници сметаат дека тоа се должи на здравата традиционална храна составена претежно од риба, зеленчук и ориз додека аналитичари на тоа го додаваат и исклучителниот систем за здравствена заштита.

Најстарата жена на Островот има 114 години и живее во Окинава во јужниот дел од државата каде статистички има најголем број луѓе на возраст од 100 или повеќе години. Најстариот маж има 112 години и живее во префектурата Кјото.

Во моментот, според локални медиуми во просек има три лица кои работат на еден пензионер, но за 50 години се очекува тој сооднос да биде речиси еден вработен на еден пензионер.

Демократската партија се заложи за пензиски систем со минимум од 765 долари пензија за оние кои имаат мали примања или немаат доволно основи за пензија. Јапонија е втора на листата на држави каде има луѓе на возраст од 100 или повеќе години, зад САД (повеќе од 96.000), но бројот на жители во САД е повеќе од двојно поголем од оној во Јапонија.

 

Dopolnitelni Aktivnosti za dobro zdravje
BODI BILDING – Vezbanje so tegovi

Nema covek vo kogo ne e prisutna zelbata za dobro zdravje, fizicka aktivnost, silni muskuli I samodoverba. No I pokraj ovaa vrodena potreba, milioni luge, za koi moze da se kaze deka se racionalni, ja potisnuvaat svojata zelba za zdravje I fizicka aktivnost. Ne se malku onie sto prifakaat eden sustinski nepriroden zivoten sablon ili stil poradi koi stanuvaat prerano zrtvi na starosta I ogranicenata drustvena efikasnost.
Izrazuvanjeto na sopstvenata telesnost niz vezbanjeto staro e kolku I coveckiot vid. Duri I megu pesterskite luge fizickata sposobnost I mudrost bile klucen uslov za opstanok, no I kriterium za izbor na plemenskiot vodac.

Eugen Sandow, besmrtniot atlet I zagovornik na zivotot vo sklad so prirodata, napisal kniga pod naslov “Zivotot e dvizenje”. Vo samiot naslov naglasena e iskonskata potreba na site covecki bitija za fizicka aktivnost. Sledejki go ovoj instinct, lugeto se najzdravi togas koga ziveat vo prirodna sredina so prirodna hrana. No covekot e edinstvenoto zivo sustestvo koe svesno gi krsi zakonite na zacuvuvanjeto na opstata fizicka forma. Zatoa I go stignuva proklestvotot; edinstveno covekot ja znae seta maka koja so sebe ja nosi otkazuvanjeto na eden po eden del od teloto vo torturata na starosta, povredite I bolestite.

Moze da se navedat barem 20 mnogu konkretni korisni aspekti na regularnoto I progresivnoto vezbanje so opteretuvanja ili tegovi:

1-Ja zgolemuva silata na muskulite
2-Ja zgolemuva muskulnata izdrzlivost
3-Isklucitelno brzo I uspesno go oblikuva teloto
4-Gi jakne koskite I ligamentite I ja zgolemuva debelinata na rskavicata I gustinata na kapilarite vo muskulite
5-Povolno deluva na opstiot zdrastven status I fizicka sposobnost
6-Go podiga nivoto na sportskata forma
7-Ja zgolemuva silata I brzinata
8-Ja zgolemuva fleksibilnosta
9-Go osloboduva organizmot od napnatost I tenziite na sekojdnevniot zivot
10-Sozdava pozitiven licen imidz
11-Ja promovira disciplinata I motivacijata koi se prenesuvaat I na drugite sferi na zivotot I rabotata
12-Ovozmozuva kontrola na telesnata tezina I gi smaluva nasl*gite na masnoto tkivo
13-Go jakne srceto, gi intenzivira metabolickite nivoa I go normalizira krvniot pritisok
14-Moze da bide glaven factor za aktivna starost I dolgovecnost
15-Go podobruva kvalitetot na ziveenjeto
16-Pomaga vo prevencija na mnogu bolesti, kako sto e osteoporozata
17-Go zgolemuva nivoto na hemoglobin I crvenite krvni zrnca
18-Soodvetno e I za mazite I za zednite od site vozrasti, a moze da bide I dragocena semejna aktivnost
19-Predstavuva izvonredna forma na rehabilitacija kaj povredite na muskulite I zglobovite, a podesno e I za hendikepiranite lica koi ja zadrzale barem delumno pokretnosta na racete i/ ili nozete.
20-Dokazano go namaluva nivoto na holesterolot vo krvta

Bodi bildingot mora da se vezba vo kombinacija so makrobiotickata vegan ishrana, kako najdobra hrana za sekoj koj se bavi so bodi bilding.

6te MITOVI VO BODI BILDINGOT

1-Vezbanjeto so tegovi go pravi covekot krut.
2-Vezbanjeto so tegovi go pravi covekot pospor
3-Vezbanjeto so tegovi im dava na zenite maski izgled
4-Muskulite vednas po prestanokot na vezbanjeto se pretvoraat vo mason tkivo
5-Vezbanjeto so tegovi e pogubno za zglobovite
6-Bodi bildingot go zapira rastot kaj decata

RAZLIKI MEGU POLOVITE

-Mazite se vo prosek pokrupni I pojaki od zenite. Maksimalniot vnes na kislorod e pogolem kaj mazite
-Mazite se poizdrzlivi poradi pogolemoto srce I pogolemata kolicina na hemoglobin
-Zenite vo prosek se pofleksibilni od mazite
-Zenite vo poveketo slucai imaat povisok prag na bolka od mazite
-Mazite se proporcionalno posilni vo gorniot del na teloto
-Zenite se proporcionalno posilni vo dolniot del na teloto

Vo organizmot na zenata ima sosema mala kolicina na testosterone, maski hormone odgovoren za razvoj na muskulite. Od druga strana, zenskiot organizam izobiluva so zenski hormone kakov sto e estrogenot. Vakviot hormonalen status kaj zenite go sprecuva razvojot na muskulite na zenskot telo vo onoj obim vo koj vezbanjeto so tegovi gi razviva muskulite kaj mazite.

 

200.000 животни жртва за боговите
_________________________________

КАТМАНДУ - Свештениците во хиндуситичкиот храм во Напал жртвуваа на околу 200.000 животни во ритуалот за смирување на боговите. Таквиот верски ритуал наиде на осуда од активистите кои се борат за правата на животните. Се проценува дека повеќе од 200.000 бикови, кози, петли и гулаби се убиени за време на фестивалот што се одржува во храмот Гадхимал во селото Баријапур, јужен Непал. Фестивалот се одржува секои пет години.
Врховиот свештеник, Мангал Чаудхари изјави дека ритуалот на жртвување на животните е во чест на божицата Гадхимаифром Баријапур. Француската актерка Брижит Бардо поради жртвувањето на животните побара од претседателот на Непал, Рама Барану Јадаву побара да се забрани ритуалот, но властите го одбија нејзиното барање.

 

Свински стек произведен во лабораторија
_______________________________________

Холандски научници првпат во лабораториски услови успеаја да создадат свински стек од клетки земени од мускулното ткиво на свиња.

Научниците објаснуваат дека проектот, што го финансираат холандската влада и производителите на месо, покажал дека клетките од свињата во лабораториски услови може да се множат.

По првичниот успех, втора фаза на експериментот е унапредување на процесот и создавање продукт што би се продавал на глобалниот пазар.

На веста, што ја објави британскиот весник „Сандеј тајмс“, први реагираа вегетаријанците, според кои нема ништо неетички да се консумира месо од животно што не било убиено.

Марк Пост, професор по психологија на Универзитетот „Ајндховен“, вели дека ваков продукт би бил добар за животната средина.

- На овој начин ќе се намали потребата за зголемувањето на бројот на добитокот што произведува метан, еден од гасовите што го предизвикуваат ефектот на стаклена градена. Само од едно животно би можело да се добијат милиони примероци мускулно ткиво што потоа би било „израснато“ во лабораторија - вели Пост.

 

ЗАКОН ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНИТЕ

Глава I ОПШТИ ОДРЕДБИ

Член 1
Со овој закон се регулираат нормите за однесување и постапување со
животните, нивното чување, одгледување и сместување во престојувалишта,
постапувањето со нив, превенција и казнените одредби, со цел за унапредување на
заедничкиот живот меѓу луѓето и животните, здравата животна околина и хуманиот однос кон нив.
Заштитата на животните се обезбедува преку спроведување на мерки за заштита и хуман однос кон:
- домашните миленици
- бездомните животни;
- животни одгледувани за стопански цели;
- животни во зоолошки градини;
-диви животни;
- животни за забава, претстави, филмови, спортски настани;
-животни кои се користат за експерименти и едукација;
-диви и култивирани живи единки од групите на рбетни и безрбетни животни.

Член 2
Животното еживо суштество кое чувствува болка.
Човскот е должен со животните да постапува како со свои сожители, да го заштитува нивниот живот и да се грижи за нивниот опстанок.
Постапувањето спротивно на одредбите од овој член е забрането и казниво.

ЧленЗ
Термините употребени во овој закон го имаат следното значење:
1.Хумано третирање на животните се подразбира правилно третирање на животните со обрнувањс внимание на нивните потреби за нега и заштита;
2.Мачење на животните е: секоја постапка си која се нанесува непотрсбна болка, страдање и секаков вид тегобна состојба;.
3.Еутаназијаво смисла на овој Закон е безболен начин на усмртување со успивање на животното кое го определува и извршува ветеринарен лекар .
4. Преоптоварување на животните - подразбира присилување животното да ја надмине својата физичка сила и своите природни можнести;
5.3апоставување - одстапување од нормите за одгледување како глад, жед, простор, неодржување хигиена, лекување и сл.;
6. Правилни услови за живот - обезбедување на животните можности за егзистенција во согласностсо потребите типични за видот, полот, годините и расата;
7.Бездомни животни - животни без сопственик, кои се изгубиле, побегнале или сопственокот повеќе не се грижи за нив како и животните кои потекнуваат од нив;
8.Домашни животни - кои се традиција на човекот;
9.Животни за стопански цели - животни кои се одгледуваат за производство;
10.Животникоисекористатволабораториите- за научни експерименти (заморчиња);
11.Експерименти врз животните - се подразбира искористување на животните за научни или еспериментални цели кои можат да го оштетат неговото тело, да предизвикаат болка и страв - исклучок е ставање белези на животните;
12 .Животни кои се користат за службени и специјални цели :полиција, војска, погранична стража, царина,овчарски кучиња ,кучиња за спасување, за водење на хендикепирани лица (слепи и инвалиди).
13. Диви животни -животни кои слободно живеат во природната средина, национални паркови , резерватите и ловиштата.

Убивање на животни
Член4
Убивањето на животни е забрането и претставува најтежок облик на нивно мачење, особсно кога тоа се врши со огнострелно и ладно оружје, отрови, дрога или со други средства , освен во случаевите предвидени со овој закон.

Член5
Болното или повредено животно кога повредата или болеста е од таква природа кога животот на животното не може да се спаси мора да се еутаназира.
За еутаназија одлучува и ја врши ветеринарен лекар на начин предвиден со правилата на ветеринарната наука и етика и во случаи предвидени со овој закон.
Ветеринарниот лекар кој ја изведува еутаназијата мора да констатира смрт на животното пред да нареди одстранување на животното.

Член 6
Мачењето на животните и секоја постапка со која се загрозува животот и здравјето на животните е забрането и казниво.
Мачењето значи дозволување животното да трпи болка и тоа со:
- задавање болка за време на експеримент;
- експериментирање спротиво на законски прописи и конвенции;
- намерно принудување на работа животни кои се болни, ранети и сл.;
- тепање- животни со тврди и остри предмети по главата, телото и екстремитетите;
- преоптоварување животни :
- транспортирање на животни спротивни на пропишаните услови;
- употреба на нехумани средства, при што животното се наоѓа во неприродна состојбаи со кои му се нанесува непотребна болка, страдање или смрт;
- хируршки интервенции и било какво поставување на дијагноза и третман врз животните од лица без пропишана стручна подготовка ;
- намерно плашење и дразнење на животните;
- несоодветни услови на живеење:
- напуштање на животното од сопственикот ;
- ирименувањс на сурови методи во одгледување и дресирање. на животните;
- спроведување тестови со хигиенски и козметички средства кои причинуваат болка и го нарушуваат здравјето или можат штетно да влијаат врз здравствена состојба наживотното.

Член 7
Животно кое е запоставувано или мачено ќе биде одземено од
сопственикот во прекршочна постапка
Прекршочната постапка, по предлог на граѓаните ја покренуваат
друштвата за заштита на животните (Алтернатива инспектори назначени од локалната самоуправа: член 36 т.8 од законот за локална самоуправа ; член 30 -36 од Законот за комунални дејности Сл.в.45/97и член 67-69 одС Гласник на град Скопје бр.б/9
Одземеното животно ќе се смести во стационар.
Трошоци направени во наведените случаи паѓаат на товар на сопственикот,
градот Скопје и општините.


Глава II ДОМАШНИ МИЛЕНИЦИ?

А/ Чување на домашни ииленици
Член 8
Секое лице кое чува и одгледува домашен миленик е одговорно за неговото здравје, живот и благосостојба.
Секое лице одгледувач е должно да се грижи за етиолошките потреби на
животното, а особено:
- соодветно смсстување
-да му дава доволно храна и вода;
-да му овозможи движење согласно неговите иотреби;

Член 9
Никој не смее да му нанесе на домашниот милеиик непотребна болка,
страдање или да го измачува.
Никој не смее да напушти домашен миленик.

Член10
Домашните миленици не може да бидат продадени на лице помладо од 16
год. без согласност од родителите или старателите.

Член11
Сопственикот на домашниот миленик е должен да го регистрира,
вакцинира и ди му обсзбеди ветсринарно-здравствена заштита.
1.Дресирање
Член 12
Домапшниот миленик не може да биде дресиран на начин кој е штетен за
неговото здравје и го загрозува неговиот живот, а особено со присила да ги надмине своите природни можности и физичка сила, или со употреба на средства кои би предизвикале повреди, болка, страдање и измачување.
2.Регистрирање
Член13
Соиственикот на домашен миленик КОЈ подлежи на вакцииирање согласно
Законпт за ветеринарно здраствено е должен да го регистрира во надлежната ветеринарна установа.

Регистрираните и вакцинирани кучиња мора да носат значка, да се врзани
кога се движат на јавни места, а опасните и агресивни раси задолжително мора да носат корпа на муцката.

Член 14
Не e дозволено чување домашен миленик ако :
-не се исполнети условите од член 8 од овој закон;
-ако животното, и покрај условите од предходниот став, не може да се адаптира на заробеништво или неговото држење е забрането со овој или друг закон.,
-ако е одземено од дивата природа;
-ако не е прописно регистрирано;
-ако не е вакцинирано .(егзотични видови на режимска листа на загрозени)

3. Размножување
Член 15
Хируршки интервенции со цел да се модифицира изгледот на домашниот
миленик се забрануваат, а особено:
-купирање (скратување на опашката и посекување на ушите)
-сeчење на петтиот прст
-дeвокализација
-отсекување на канџи и обеззабување
-потскратување на крила кај птиците
-нестручно размножување на единки од различни раси без одобрение од надлежна научна институција.( во однос на експерименти со нови раси)

Ислучок од предходниот став е дозволен во случај кога се спречува
репродукција.
4. Рекламирање, изложби, натпревари, промет и сл. Настани
Член 16
Домашните миленици може да се користат за рекламирање, изложби,
спортски натпревари и сл. настани ако огранизаторот ги исполнил условите од член 8 и 9 од овој закон и ако ако здравјсто на домашните миленици не е изложено на ризик.
За време на изложбите и спортските натпревари на домашните миленици не
смее да им се даваат средства ниту да се употребуваат третмани за зголемување на
природното ниво на кондиција.

Член 17
Републичката ветеринарна управа издава дозвола за работа и врши
контрола на лицата кои се занимаваат со продажба на животни.
Условите за вршење на оваа дејност ги пропишува самата управа.

Б/ БЕЗДОМНИ ЖИВОТНИ

Член 18

За контрола на популацијата на бездомните кучиња и мачки се должни да се
грижат: општините во републиката и градот Скопје

Член 19
Хуманото решавање на проблемот на бездомните животни подразбира
заловуваље, привремено згрижување , вакцинирање, прочистување и стерилизирање.
На животните од предходниот став, може да се изврши еутаиазија само во
случај кога ветеринарниот лекар ќе оцени дека излекувањето е невозможно и
понатамошниот живот би бил во болки и маки и во случај кога животното е екстремно опасно и ако не може да се припитоми.
Општините, односно градот Скопје се должни да ги обезбедат потребните
објекти и другите средства за работа на истите и да донесат правилник за работа заедно со Министерството за животна средина и просторно планирање и Републичката ветеринарна управа, а во согласност со овој Закон.
Исклучоци од одредбите на овој Закон, за заробување, чување,
стерилизација и еутаназија на бездомните животни, може да наредат само ветеринарно-здравствените органи и институции во рамките на мерките што се превземаат приепизоотија на заразни болести или кога претстои непосредна опасност од нејзино избувнување.
За превземање на такви мерки овие органи се должни да ги известат и
постојните друштва за заштита на животните во градот Скопје и општините и нивните сојузи.

Член 20
Заловување на бездомните животни го спроведуваат овластени субјекти од
општините и градот Скопје .
Животните се заловуваат. од обучени лица на начин на кој им се нанесува
минимално физичко и ментално страдање. Уловените животни не смеат да се користат за експериментирање.
Член 21
Заловените кучиња се носат во прифатилиште - азил каде што се
евидентираат, вакцинираат и обележуваат.
За заловените кучиња задолжително се води книгата за евиденција која е
траен документ.
Од евидентираните кучиња се одделуваат одбележаните и тие за кои може
да се утврди дска имаат сопственик.
Кучињата се чуваат во азилот 15 дена, во кој период , во соработка со
друштвата за заштита на животните се пронаоѓаат правни или физички лица кои во
иднина ќе се грижат за нив.
Ако сопственикот на кучето се пронајде, истиот е должен да ги надомести
трошоците за третманот на домашниот миленик во прифатилиштето.
Доколку во рокот определеен во прифатилиштето сопственикот не се
пронајде, домашниот миленик ионатаму ќе биде третиран како бездомно животно.

Член. 22
Ветеринарсн лекар во прифатилиштето ја утврдува здраствената состојба
на заловените кучиња , превзема лекуваље на болните и извршува еутаназија на кучињата кога за тоа се исполнети условите од член З точка З и член 19 став 1 од овој закон.

Привремеио згрижените кучиља во прифаталиштето се обележуваат
заради перманентна идентификација. Обележуваље треба де сс изврши на начин кој на животното нема да му прсдизвика болка.
Стерилизација се врши од доктор по ветеринарна медицина во азилот или во
ветеринарно-здравствена установа со која азилот склучил договор .
По извршениот оперативен зафат кучиљата се згрижуваат во азилот, со
потребен ветеринарно-здравствен третман во траење колку што е потребно за нивното пост опсратвно закрепнување и самостојно живеење.
Стерилизиранчте животни се враќаат во реонот од каде што биле заловени
во случај ла не сс пронајдат правни или физички лица кои ќе се грижат во иднина за нив.

Член 24
Надлежните за азилот и друштвата за заштита на животните, превземаат
активности за вдомуваље на бездомните кучиња за време на нивниот престој во азилот.
При вдомување се составува писмена исправа која мора да содржи податоци
за животното, вдомувачот,
Вдоменото животно се здобива со третман на домашно милениче.

Член. 25
Прифатилишта - азили за бездомни животни можат да основаат правни и
физички лица со дозвола ол Министерството за сообраќај и врски , Министерството за животна средина и просторно планирање, Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство и општината.

Глава III ЖИВОТНИ ОДГЛЕДУВАНИ ЗА СТОПАНСКИ ЦЕЛИ

Надлежниот Министер за земјоделство, шумарство и водостоианство ги
пропишува посебните услови за одглсдување и постапување со сите видови стопански животни водејќи сметка та етиолошките потреби на животното во однос на соодветно смсстување, храна. вода и движење согласно неговите потреби.

Член 27

Министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство ги пропишува
поблискитс ветеринарно-санитарnи и техничко-технолошки услови за изградба.
техничкото уредување, опремата. начинот на работа на објектите ви кои се чуваат овие животни.

1. Животни за работа
Член 28
Начинот и условите за употреба на живогните за работа не смее да го
загрозува нивниотживотот и здравје и да им нанесува болка.
Забрането е:
- преоптоварување на животните;
- употреба за работа на болни и неухранети животни;
- употреба на несоодветен алат и запрега, која може да му го загрози животот или да го повреди животното;
- употреба на предмети за водење на животните, кои можат да им нанесат поврсди;
- принудано трчање со кас или галоп на животните со тежок товар;
- употреба на коњи за пренесување на дрва, кои имаат помалку од 5 години;
Лицата кои работат со животни се должни да им овозможат одмор ,
храна. вода и сместување согласно неговите етолошки потреби.
2. Колење на животни
Член 29
Постапката и условите под кои се колат животни ги пропишува Министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство во согласност со одредбите на Европската спогодба за заштита на колежнитеживотни од 10.05.1997 година.
Член 30
Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство ги
пропиишува условите за работа на кланиците, потребната квалификација на лицата што ја вршат дејноста и ја определува надлежната институција или стручни лица за вршење на контрола.

Глава IV ЖИВОТНИ ВО ЗООЛОШКИ ГРАДИНИ

Член 31
Во зоолошките градини се чуваат само оние животии кои се родени во
"робство", (заробеништво т.е. животни родени во ЗОО).
Други животнини се чуваат во 300 само тогаш кога со тоа се подобрува
популација на ретките видови, загрозени или ендемни животни.
Животните од претходниот став се враќаат во природниот ареал само
контролирано и подготвени за самостоеи живот.


Член32
Живеалиштата и слободниот простор на животните во ЗОО треба
максимално да соодествуваат-имитираат природниот ареал на живеење од каде
животните потекнуваат обезбедувајќи доволен простор за нивно движење.
Живеалиштата на животните треба да бидат соодветно означени и
опремени за да можат да одговорат за образовните цели на ЗОО
ЗОО мора да има организирана ветеринарно-здравствена заштита на
животните.
ЗОО треба да има соодветен стручен кадар што ќе одговара за
добросостојбата на животните и функционирањето на градината.
ЧленЗЗ
Министерството за култура донесува прописи за конкретните стандарди, дизајнот и работењето на 300 со кои ќе се утврдат условите кои мора да ги исполнуваат живеалиштата на животните, пропратните објекти и инструментите за згрижување на животните.
Министерството за култура дава согласност за работа на 300 ако за тоа се исполнети условите според овој закон и ги определува инструментите за контрола над работењето на ЗОО.

АЛТЕРНАТИВА: контролата, односно инспекторите да бидат определени со овој закон.

Глава V ДИВИ ЖИВОТНИ

Член 34
Дивите животни се општонародно добро и треба да им се обезбеди
слобода и правилен развиток во природната средина.
Друштвата за заштита на животните и секој граѓанин се должни да се
грижат за нивната заштита во природата, националните паркови и резервати.
Секој граѓанин е должен да ги почитува законските прописи за
националните паркови и резервати, и за заштита на природните реткости и др.

Член 35
Се забранува:
-поседување на диви животни и нивен промет освен со посебна дозвола издадена од Министерството за животна средина и просторно планирање.
- поседување на диви животни со цел за нивно препарирање и колекционирање.

Глава VI ЖИВОТНИ КОИ СЕ КОРИСТАТ ЗА ЗАБАВА, ПРЕТСТАВИ, ФИЛМОВИ, СПОРТСКИ НАСТАНИ

Член 36

На животните кои се користат за забава, претстави, филмови, како и при нивните тренинзи и дресура. не смее да им се за-грозуваздравјето и животот.
Условите од став 1од овој член задолжително се утврдени во посебна
програма изготвена од Министерството за земјоделие, шумарство и водостопанство и Министсрството за култура водејќи смстка за нивните етолошки потреби.

Забрансто е за време на натпреварот или било коjа друга прилика на
животните да се даваат доиинг средства заради зголемуваље на нивното природно
психофизичко ниво.
На животните мора да им сс обезбедат условите од член 8 и 9 ст.1 од овој
закон.
На животните мора да им се обезбеди лекарско-ветеринарна нега и
заштита.
Надлежниот министер за култура ја пропишува постапката и условите за
издавање дозволи заработаkа лица кои кои се занимаваат со оваа дејност.

Член 37
Се забранува искористување на животните во груби спортови во кои
можат да бидат повредени.
Се забранува организирање и одржување на било какви борба помеѓу
животни, а особено борби помеѓу кучиња, петли и бикови.

Член 38
За дресура и настапи може да се искористуваат само животните кои се
родени во "заробеништво".
Дресура на животните од предходниот став може да врши само
квалификувано лице со претходно добиена дозвола за вршење на оваа дејност издадена од Републичката ветеринарна управа.
Се забранува дресирање животни со цел да се зголеми нивната
агресивност.
Се забранува принудување на животните да прават нешто што не е
својствено на нивната природа и им предизвикува болка.
Министерството за култура и Министерството за земјоделие, шумарство и
водостопанстно ќе ги пропишат условите за живеење на животните и потребната
квалификација на на лицата кои се занимаваат со оваа дејност. (Важно:Да се разработи за посебната комисији за дресирање на кучиља со назнака во дозволата за какви потреби се однесува(домашни, службени и др.)

Член 39
Животните кои се користат за забава, филмови, спортски натпревари и
специјални цели мораат да бидат згрижени и изложувани во специјални места кадс е загарантирана безбедноста и на луѓето и на животните ( циркус и сл.),

Глава VII ТРАНСПОРТИРАЊЕ НА ЖИВОТНИТЕ

Член 40
Транспортирањето на животните треба да се одвива со соодветни
транспортни средства и под услови кои ги пропишува Министерството за земјоделство, шумарстио и водостоианство согласно етолошките потреби на транспортираните животни.
Лицето кое го врши транспортот е одговорно за непочитување на
условите за транспорт.

Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство ги
пропитува условите и иостапката за издавање на дозволите за транспорт и постапката со новородени и умрени животни за време на транспортот

Член 41
Тој што удрил или прегазил животно со моторно возило, должен е веднаш
да го пријави случајот на МВР или центарот за информирање кои за тоа инто мора да ја известат најблиската ветеринарна единица;.
Ветеринарниот лекар или други ветеринарни работници мора да пружат
ветеринарно-медицинска помош на повредените животни и да определат мерки за нивно обезбедување.
Мерките од овој член се однесуваат на животни кои не се транспортирани,
туку на животни кои се удрени или прегазени од било какво возило.
Начинот на отстранување на животинските мрши го пропишува
надлежното Министерство за земјоделство,шумарство и водостопанство

Глава VIII ЖИВОТНИ ЗА ЕКСПЕРИМЕНТИРАЊЕ И
ЕДУКАЦИЈА

Член 42
Експериментирање и тестови на животните се дозволени само за научни
целиизаради заштита на здравјето на луѓето и животните.
Лицата кои вршат есперименти се должни да користат светски научни
информации од областа за која се врши експериметирањето..
Член 43
Експериментирање и тестови на животни може да се вршат исклучиво
.научни институци и научни лаборатотии од квалификувани лица.
Согласност за експериментирање издава посебна комисија на ниво на
Републиката, формиранаод надлежните министерства.
Процедуратата при изведување на експеримантите мора да биде под
надзор на комисијата и во согласност со даденото одобрение.
Се забранува вршење експерименти и тестови без одобрување на
комисијата.
Член 44
За експерименти и тестови се земаат оние животни кои имаат најнизок степен на развој и се одгледувани волабораторијазатаацел.
Одгледување на животни во лаборатории може да се врши исклучиво со дозвола од Министерството за землоделие, шумарство и водостопанство.
Животните за експериментирање треба да се одгледуваат во специјални простории со соодветни услови за нивната раса,( храна, вода и нега.)
Надлежните министерства ги пропишуваат условите за издавање на
дозволи и вршењето надзор дали се исполнети пропишаните услови за експеримен-тирање.
Член 45
Експериментите кои задаваат болка задолжително се вршат со анестезија и само еднаш на исто животно,
Животното со повисок степен на психички развиток врз кое се вршат експериментите, по експериментот треба да се лекува и треба да му се обезбеди понатамошна егзистенција.
Животно врз кое се вршени пообемии испитувања, може да биде
усмртено пред да се разбуди од анестсзијата.

Глава IX КАЗНЕНИ ОДРЕДБИ
( треба да се вметнат мандатни казни)

Член 46
Со иарична казна од 50.000,00 ден. До 160.000,00 ден. ќе се казни правното
1.Постапување со животните спротивно на на одредбите од член 4, член 6 став
1,2.4.5,6,7,8 и 9.
2. Врши еутаназија спротивно на одредбите од член 5;
3. Врши хируршки иитервенции спротивно на член 15
4.Постапува сиротивно на одредбите од член 26 и 27
5. Постапува со животните сиротивно на одредбите од член 28,29 и 30;
6. Не се придржува кон условите утврдени во член 31 став 2,32 став 1,3 и 4;
7. Рабити спротивно на одрсдбите од члеи 34 -;
8. Постапува спротивно на член 36 став 1,2,3 и 4; 38 став 1,2,3,4 и 5;
9. Врши транспорт на животни спротивно на одредбирте од члсн 40;
10- Не ||рија1и'1сообраќајна незгода наживотно( член41 став 1);
11. Ис постали согласмоодредбата од член41 став2 ;
12.Ври1и сксисриментирање и тестови на животни сиротивно на одредбите
од член43 став! и4;44став 1,2и3ичлен45;

Со парична казна од 15.000,00 ден. до 50.000,00 ден. ќе се казни за прекршок физичко лицс ако стири пекое дејствис од спротивно на одредбите од член 4 став1;член 6 стан 2 точка 4,9.10,11 и 12;-член 7стан1; член 8; члсн 9; член 10; член; члсн 12 ;член 13; член 14; член 15; член 1бстав1; член 22; член 29 и член 30 ; член 33 , член 36; член 37; член 38, член 39; член 40 и 41; член 42 став 1 и 2;

Глава Х ПРЕОДНИ И ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ

Член 48
Во согласност со одредбите на овој закон, во програмите за предшколско
образование и воспитување и во училиштата задолжително да се воведе едукативно- информативна програма за предшколска и школска возраст, со цел за унапредување на свеста и за хуман и киректен однос со животните, почитување на нивниот живот и
- нивните живеалишта.
Програмските основи треба да ги даде: Министерството за образование
во соработка со Министерството за животна средина и просторно планирање и
Министерството за земјоделие, шумарство и водостопанство,

Сопствсниците на кучина плаќаат еднократна такса при нивното регистрирање во висина од 500 денари. при управата во општината во која живеат.
Ако кучето смени сопственик, новиот сопственик го плаќа данокот од став 1 на овој член.
Данокот не се плаќа во случај:
- кога кучето с придружник на слепи и хендикепирани лица
службенитс кучиња на полицијата и воjската; мали кученца до 2 месеци кога е неопходно да се со мајката; кучиња чии сопственици живеет од социјалиа помош;
удомени бездомни кучиња; кучиња чувари на објекти и др.

Надзорот над спроведување на одредбите на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон непосредно вршат : Ветеринарни инспектори, инспектори за лов и риболов како и инспекторите надлежни за заштита на животната средина секој во рамките на своите овластувања и надлежност.

СОДРЖИНА

1.Глава1 Општи одредби 1-3
2. Глава 2 Домашни миленици 3-6
а) Чување на домашни миленици 3
1. Дресирање 3
2. Регистрирање 3
3. Размножување 4
4. Рекламирање 4
б) Бездомни животни 5-6
3. Глава 3 Животни одгледувани за стопански цели 7
1. Животни за работа 7
2. Колење на топлокрвни животни 7 - 8
4. Глава 4 Животни во ЗОО 8
5. Глава 5 Диви животни 8
6. Глава 6 Животни кои се користат за забава,
' престстави,филмови,сл. 9
7. Глава 7 Транспортирање на животни 9-10
8. Глава 8 Животни за екпериментирање и едукација 10-11
9. Глава 9 Казнени одредби 11-12
10. Глава 10 Преодни и завршни одредби 12